Newel (Rosja)
![]() Muzeum krajoznawcze | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Rejon | |||||
Wysokość | 155 m n.p.m. | ||||
Populacja (2015) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy | +7 81151 | ||||
Kod pocztowy | 182500 | ||||
Położenie na mapie obwodu pskowskiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Rosji ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |
Newel (ros. Невель, Niewiel) – miasto w Rosji, w obwodzie pskowskim, położone nad jeziorem Newel, 242 km na południowy wschód od Pskowa. Ludność 17 800 (2005). Siedziba administracyjna rejonu newelskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Nieviel%2C_Rynak%2C_Franci%C5%A1kanski._%D0%9D%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D1%8C%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA%2C_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96%D1%88%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%281942%29.jpg/200px-Nieviel%2C_Rynak%2C_Franci%C5%A1kanski._%D0%9D%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%BB%D1%8C%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA%2C_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%96%D1%88%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%281942%29.jpg)
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XVI wieku. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558–1570, 19 sierpnia 1562 roku wojska polsko-litewskie w sile 1300 jazdy i 200 piechoty, pod wodzą starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego pobiły w bitwie pod Newlem wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie (ok. 15 000 ludzi) dowodzone przez Andrieja Kurbskiego. Wkrótce jednak twierdza newelska skapitulowała przed 45-tysięcznym oddziałem wojsk moskiewskich. Została o następnie odzyskana przez Stefana Batorego w dniu 30 września 1580 roku. Powróciła do Rzeczypospolitej na mocy rozejmu w Dywilinie w 1619 roku. W składzie Rzeczypospolitej Newel przynależał administracyjnie do województwa połockiego[1]. Starostwo newelskie zostało nadane w XVII wieku Radziwiłłom[1]. W 1772 roku, w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej, Newel został włączony do Rosji a rok później otrzymał prawa miejskie. Był siedzibą ujezdu newelskiego. Według carskich danych w 1897 roku miasto najliczniej zamieszkiwali Żydzi (62%), Białorusini (26%), Rosjanie (11%) i Polacy (1%)[2].
W Newlu w XVII wieku powstały prawosławne klasztory Przemienienia Pańskiego i Trójcy Świętej. Pierwszy z nich funkcjonował do lat 20. XX wieku, drugi został zamknięty jeszcze w XVIII wieku[3].
Urodzeni w Newlu[edytuj | edytuj kod]
- Marija Judina – rosyjska pianistka
- Wanda Michalewska – polska komunistka
- Jan Minkiewicz – rosyjski lekarz polskiego pochodzenia
- Grigorij Wojtinski – rosyjski komunista
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .
- ↑ Demoscope Weekly - Annex. Statistical indicators reference [online], demoscope.ru [dostęp 2017-12-07] .
- ↑ Mironowicz A.: Diecezja białoruska w XVII i XVIII wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2008, s. 272. ISBN 978-83-7431-150-2.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Newel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 27 .