Pęchowo

Pęchowo

wieś
Kościół pw. Św. Trójcy
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	inowrocławski
Gmina	Złotniki Kujawskie
Sołectwo	Pęchowo[2]
Liczba ludności (31 grudnia 2013[3])	297
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-060[4]
Tablice rejestracyjne	CIN
SIMC	0100380
Położenie na mapie Polski Pęchowo
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Pęchowo
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego Pęchowo
Położenie na mapie gminy Złotniki Kujawskie Pęchowo
52°55′47″N 18°04′12″E/52,929722 18,070000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Pęchowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Złotniki Kujawskie.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Pęchowo usytuowane jest w pobliżu północnego skraju Wysoczyzny Kujawskiej, u podnóża krawędzi Kotliny Toruńskiej. Miejscowość sąsiaduje od północy z Krążkowem i Palczynem, od wschodu z Tarkowem Górnym, a od południa z Lisewem Kościelnym.

Pod względem fizycznogeograficznym leży w obrębie Pojezierza Wielkopolskiego w mezoregionie Równina Inowrocławska^[5].

Pęchowo to wieś sołecka usytuowana w północnej części gminy Złotniki Kujawskie. Zabudowa wsi rozciąga się wzdłuż drogi łączącej Łabiszyn ze Złotnikami Kujawskimi. Przez wieś z południa na północ przebiega dolinka erozyjna, będąca przedłużeniem rynny polodowcowej, odwadnianej ciekiem, który uchodzi do Kotliny Toruńskiej. Terytorium sołectwa obejmuje głównie tereny rolnicze, użytkowane w dużej części jako grunty orne.

W okresie przedrozbiorowym Pęchowo było wsią szlachecką^[6]. W 1579 roku we wsi ufundowano kościół parafialny^[6]. Parafia wyodrębniła się ze starszej parafii w Lisewie Kościelnym^[a]. Miejscowość znajdowała się w dekanacie inowrocławskim oraz w powiecie bydgoskim. W II połowie XVI wieku właścicielem wsi był Jędrzej Witosławski. Areał ziem uprawnych wynosił 3 łany^[7].

Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że we wsi Pęchowo (powiat inowrocławski) mieszkało 168 osób (111 ewangelików, 57 katolików) w 32 domach. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Łabiszynie^[8]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że w Pęchowie mieszkało 213 osób (130 ewangelików, 83 katolików) w 26 domach. Na miejscu znajdowała się szkoła ewangelicka, natomiast najbliższa szkoła katolicka w Lisewie^[9].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że w Pęchowie mieszkało 266 osób (147 ewangelików, 110 katolików, 9 Żydów) w 25 domach. Najbliższa poczta i kolej znajdowała się w Złotnikach Kujawskich^[10].

W latach 1832–1840 rozważano połączenie parafii w Pęchowie i Lisewie Kościelnym, do czego jednak nie doszło^[6]. W 1869 r. spłonął miejscowy kościół parafialny. Odbudowano go w 1884 roku, a w 1911 roku wzniesiono na nowo plebanię^[6].

W czasie powstania wielkopolskiego (1919 r.) w sąsiednich wsiach: Tarkowie Dolnym, Krążkowie, Palczynie i Dąbrówce Kujawskiej stacjonowały polskie wojska powstańcze, które usiłowały przedostać się pod Bydgoszcz^[11].

W styczniu 1920 r. na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Wieś nadal znajdowała się w powiecie inowrocławskim. W 1934 r. w wyniku reformy administracyjnej włączono ją w skład gminy wiejskiej Złotniki Kujawskie^[6].

Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość włączono do nowo utworzonej gromady Palczyn, a po jej likwidacji w 1959 r. – do gromady Lisewo Kościelne. 1 stycznia 1972 r. gromadę Lisewo Kościelne (z wsią Pęchowo) wcielono do gromady Złotniki Kujawskie. Rok później podczas reformy administracyjnej gromada ta przekształciła się w gminę Złotniki Kujawskie, która od 1999 r. włączona jest w skład powiatu inowrocławskiego.

Według rejestru zabytków NID^[12] na listę zabytków wpisany jest kościół parafialny pw. Świętej Trójcy z 1881, nr rej.: A/1601 z 17.11.2011.

• Pęchowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 33 .