Panczenlama
Panczenlama (tyb.: པན་ཆེན་བླ་མ, Wylie: pan-chen bla-ma, ZWPY: Bainqên Lama) – duchowny buddyjski, uważany za drugiego w hierarchii przywódcę duchowego buddyjskiej szkoły Gelugpa[1].
Obecny XI Panczenlama (Gendun Czokji Nima) (ur. 1989) został porwany i uwięziony przez władze Chin. Zgodnie z tradycją jest on odpowiedzialny za odnalezienie i intronizację kolejnego dalajlamy – duchowego i politycznego przywódcy Tybetu. Rząd chiński oficjalnie wyznaczył swojego kandydata na panczenlamę.
Sprawa porwania i uwięzienia panczenlamy odbiła się szerokim echem na arenie międzynarodowej. O natychmiastowe uwolnienie chłopca apelował Parlament Europejski, Kongres i administracja prezydenta USA, parlamentarzyści i przywódcy państw z całego świata.
XI Panczenlama jest uważany za najmłodszego więźnia politycznego.
Lista panczenlamów
[edytuj | edytuj kod]| Imię | Czas życia | Tybetański/Wylie | ZWPY | Inne spotykane transliteracje | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Khedrup Je | 1385–1438[2] | མཁས་གྲུབ་རྗེ་་ Mkhas-grub Rje,་ མྷས་གྲུབ་དགེལེགས་དཔལ་བཟང་ Mkhas-grub Dge-legs Dpal-bzang-po | Kaichub Gêlêg Baisangbo | Khädrup Je, Khedrup Gelek Pelsang, Kedrup Geleg Pelzang, Khedup Gelek Palsang, Khedrup Gelek Pal Sangpo |
| 2. | Sönam Choklang | 1438–1505[2] | བསོད་ནམས་ཕྱོག་ཀྱི་གླང་པོ་་ Bsod-nams Phyogs-glang,་ བསོད་ནམས་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་ Bsod-nams Phyogs-kyi Glang-po | Soinam Qoilang, Soinam Qoigyi Langbo | Sonam Choglang, Soenam Choklang |
| 3. | Ensapa Lobsang Döndrup | 1505–1568[2] | དབེན་ས་པ་བློ་བཟང་དོན་དྲུཔ་་ Dben-sa-pa Blo-bzang Don-grub | Wênsaba Lobsang Toinchub | Gyalwa Ensapa, Ensapa Lozang Döndrup, Ensapa Losang Dhodrub |
| 4. | Lobsang Czokji Gjalcen | 1570–1662 | བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་་ Blo-bzang Chos-kyi Rgyal-mtshan | Lobsang Qoigyi Gyaicain | Losang Chökyi Gyältsän, Lozang Chökyi Gyeltsen, Lobsang Choekyi Gyaltsen, Lobsang Choegyal, Lobsang Chökyi Gyaltsen |
| 5. | Lobsang Jesze | 1663–1737 | བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་་ Blo-bzang Ye-shes | Lobsang Yêxê | Lobsang Yeshi, Losang Yeshe |
| 6. | Lobsang Palden Yeshe | 1738–1780 | བློ་བཟང་གྤལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་་ Blo-bzang Gpal-ldan Ye-shes | Lobsang Baidain Yêxê | Palden Yeshe, Palden Yeshi |
| 7. | Palden Tenpai Nyima | 1782–1853 | གྤལ་ལྡན་བསྟན་པའི་ཉི་མ་་ Gpal-ldan Bstan-pa'i Nyi-ma | Dainbai Nyima | Tänpä Nyima, Tenpé Nyima, Tempai Nyima, Tenpey Nyima |
| 8. | Tenpai Wangchuk | 1855?–1882 | བསྟན་པའི་དབང་ཕྱུག་་ Bstan-pa'i Dbang-phyug | Dainbai Wangqug | Tänpä Wangchug, Tenpé Wangchuk, Tempai Wangchuk, Tenpey Wangchuk |
| 9. | Thubten Chökyi Nyima | 1883–1937 | ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་་ Thub-bstan Chos-kyi Nyi-ma | Tubdain Qoigyi Nyima | Choekyi Nyima, Thubtän Chökyi Nyima |
| 10. | Lobsang Trinlej Czokji Gjalcen | 1938–1989 | བློབཟང་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་་ Blo-bzang Phrin-las Lhun-grub Chos-kyi Rgyal-mtshan | Lobsang Chinlai Lhünchub Qoigyi Gyaicain | Choekyi Gyaltsen, Chökyi Gyeltsen, Choekyi Gyaltse, Trinley Choekyi Gyaltsen, Lozang Trinlä Lhündrup Chökyi Gyältsän |
| 11. | Gendun Czokji Nima | 1989– | དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་་ Dge-'dun Chos-kyi Nyi-ma | Gêdün Qoigyi Nyima | Gendün Chökyi Nyima, Gendhun Choekyi Nyima |
| Qoigyijabu[3] | 1990– | ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་་ Chos-kyi Rgyal-po | Qoigyi Gyaibo | Choekyi Gyalpo, Chökyi Gyälbo, Gyaincain Norbu, Gyaltsen Norbu |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Panczenlama, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-08].
- ↑ a b c Pierwszym trzem panczenlamom tytuł został nadany pośmiertnie[potrzebny przypis].
- ↑ Zwany fałszywym Lamą. Przedłożony przez chiński rząd Panczenlama, który nie został oficjalnie wybrany przez mnichów.