Pobiedno
| wieś | |
 Zespół szkół w Pobiednie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | 593[2] |
| Strefa numeracyjna | 13 |
| Kod pocztowy | 38-505[3] |
| Tablice rejestracyjne | RSA |
| SIMC | 0346738[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
Położenie na mapie gminy Bukowsko  | |
 49°31′37″N 22°06′18″E/49,526944 22,105000[1] | |
Pobiedno (staropol. Pobidno, także Pobydno) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko[4][5]. Leży na lewym brzegu Sanoczka.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Prawdopodobnie wieś lokowana przez księcia Jerzego II, jako wieś służebna grodu sanockiego. W historii I Rzeczypospolitej osada zasłynęła dzięki swej dziedziczce Magdalenie Pobiedzińskiej, która w 1550 poślubiła Marcina Krowickiego, proboszcza z Sądowej Wiszni. Skandal, który wybuchł wokół tego związku, był jednym z najgłośniejszych w historii polskiego protestantyzmu. Z Pobiedna w ziemi sanockiej wywodzą się Pobiedzińscy h. Gryf. Np. Stanisław Pobiedziński na połowie swych dóbr w Pobiednie w r. 1596 podarował 500 zł. posagu żonie swej Annie Skrzetuskiej – córce Baltazara Słoneckiego (P. 1401 k. 769). Stanisław, odnotowany z powodu 80 zł. w r. 1599 przez Małgorzatę Jemiołowską, wdowę po Walentynie Jemiołowskim.
Kolejni właściciele to; Leszczyńscy, Morawscy, Truskolascy i Bielawscy.
Do 1772 wieś leżała administracyjnie w ziemi sanockiej województwa ruskiego. Od 1772 należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego. Po reformie administracyjnej w 1864 r., do powiatu sądowego sanockiego, gminy wiejskiej Sanok w kraju Galicja. W 1898 r. wieś liczyła 496 osób zamieszkujących 80 domów.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Pobydno był Jan Truskolaski[6]. Na przełomie lat 60./70. Pobiedno posiadali jego spadkobiercy[7][8]. W latach 80. dobrami władali Marcin, Katarzyna, Apolonia Truskolascy oraz współwłaściciele[9]. W ostatniej dekadzie XIX wieku i na początku XX wieku właścicielem dóbr w Pobiednie pozostawał Władysław Morawski[10][11][12][13][14][15][16][17].
We wrześniu 1944 podczas operacji dukielsko-preszowskiej we wsi stacjonowała niemiecka 68. Infanterie-Division (XXIV. Panzerkorps) broniąca pozycji przed nacierającym od wschodu radzieckim 67 Korpusem piechoty oraz 167 i 129 Korpusem strzelców (107 Dywizji Piechoty).
Mieszkańcy
[edytuj | edytuj kod]Nazwiska mieszkańców 1787-1814: Adamski, Ambicki, Bączek, Bąk, Bednarz, Biłas, Brechunik, Brejta, Brusa, Cieśla, Cypcarz, Drożyłoski, Dudusz, Duduś, Fiał, Fornal, Gatoski, Grzyszoski, Gzowski, Hulikoski, Jabczycha, Jastrzębski, Jurczyk, Moskal, Kamiński, Kędzior, Kaskolaba, Kochański, Kotlarz, Krulicki, Kopacz, Kuc, Maciejoski, Marzec, Masłyk, Mazioski, Maczurzak, Miedziuch, Osianski, Pałys, Pastuszak, Pietruszoski, Piotrowski, Pisaniak, Pospolitak, Preyta, Pryspa, Przysztasz, Pyrkan, Rawicki, Romański, Senko, Sitarczyk, Sierota, Skiba, Sobański, Sobczański, Starego, Struś, Sytarczyk, Suszko, Szelka, Szmyt, Tynik, Warchola, Wasylenko, Welowin, Wierzganoski, Wojciechoski.
W Pobiednie urodzili się Piotr Adamski (duchowny), Władysław Kreowski (nauczyciel). We wsi pracował Bronisław Górski (nauczyciel).
Religia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy kościół w Pobiednie powstał w 1529 r., następnie wspomniany proboszcz Krowicki zamienił świątynię na zbór protestancki. Konwersja wyznania nastąpiła w 1677 r., po nabyciu Pobiedna przez Wojciecha z Leszna Leszczyńskiego, katolika. W Pobiednie do 1830 r. funkcjonowała cerkiew pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Po śmierci proboszcza Skobielskiego w 1800 r., cerkiew stała się filią parafii w Wolicy, następnie w Dudyńcach, a w 1818 r. filią parafii w Pielni. W 1830 r. kościół uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie pożaru, w tym też roku nastąpiła konwersja wyznania miejscowej ludności i przejście na obrządek łaciński.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102837
- ↑ Raport o stanie gminy Bukowisko za 2021 rok [online], Biuletyn Informacji Publicznej, Urząd Gminy Bukowisko, 5 maja 2022, s. 4 [dostęp 2022-07-24] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 940 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 162.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 1968.
- ↑ Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 62.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 147.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 154.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 144.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 133.
- ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 112.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego. Wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 14.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 126.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 126.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
- Pobiedno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 340.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Części wsi |
|
