Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy

Wiadukt kolejowy nad ul. Lubicz wraz z murami oporowymi podkopu
Zabytek: nr rej. A-597 z 15 listopada 1977[1]
Ilustracja
Przekop Talowskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Adres

ul. Lubicz

Architekt

Teodor Talowski

Rozpoczęcie budowy

1896

Ukończenie budowy

marzec 1898

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt otoczony kołem zębatym z opisem „Przekop Talowskiego”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt otoczony kołem zębatym z opisem „Przekop Talowskiego”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt otoczony kołem zębatym z opisem „Przekop Talowskiego”
Ziemia50°03′53″N 19°56′51″E/50,064722 19,947500
Multimedia w Wikimedia Commons

Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy – dwupoziomowe skrzyżowanie szlaków komunikacyjnych w Krakowie. Powstało w latach 1896–1898 po obniżeniu nawierzchni ulicy Lubicz i wybudowaniu wiaduktu w ciągu linii kolejowej nr 91.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wiadukt kolejowy wybudowano w latach 1896–1898, równocześnie obniżono nawierzchnię ulicy Lubicz, która została ujęta w mury oporowe. Wcześniej ulica Lubicz krzyżowała się z torami kolejowymi na jednym poziomie, co powodowało utrudnienia w ruchu na ważnym trakcie do Mogiły. Inwestycja została sfinansowana przez austriacką kolej państwową. Projekt techniczny przygotowali jej specjaliści, natomiast projekt architektoniczny wiaduktu, przekopu i murów oporowych zlecono do wykonania krakowskiemu architektowi Teodorowi Talowskiemu[2].

Przęsło wiaduktu ma konstrukcję metalową, wspartą na 16 kamiennych kolumnach ustawionych w obniżeniu ulicy Lubicz w dwóch rzędach[2]. Na kutych balustradach wiaduktu z okazji 50. rocznicy objęcia tronu przez Franciszka Józefa I umieszczono po obydwu stronach monogramy i koronę cesarza. Mur oporowy – boniowany, dzielony ryzalitami zwieńczonymi filarkami, na których pierwotnie osadzone były gazowe latarnie[3] – został zbudowany z piaskowca ciężkowickiego[2]. Po obydwu stronach jezdni znajdują się schody umożliwiające zejście do poziomu przekopu z placu dworcowego i chodników.

W 2006 r. obiekt został zmodernizowany. Wyremontowano przęsła wiaduktu, odrestaurowano zabytkowe mury oporowe, przywrócono detale i historyczną kolorystykę balustrad. Dodatkowo na zwieńczeniach kamiennych filarów zamontowano latarnie elektryczne imitujące znajdujące się tam pierwotnie oświetlenie gazowe[3]. Inwestycja „Modernizacja wiaduktu kolejowego wraz z murami oporowymi nad ulicą Lubicz” zdobyła główna nagrodę w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja Roku 2006”, w kategorii „Rewitalizacja Obszarów i Zespołów Urbanistycznych”[3][4].

Wiadukt stanowi jeden z obiektów na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006 r.

  • Wiadukt kolejowy
    Wiadukt kolejowy
  • Widok nocą na ul. Lubicz i wiadukt kolejowy
    Widok nocą na ul. Lubicz i wiadukt kolejowy
  • Zdobiona lampa przy wiadukcie
    Zdobiona lampa przy wiadukcie
  • Zachowane oryginalne słupki wiaduktu
    Zachowane oryginalne słupki wiaduktu
  • Jeden z oryginalnych słupków znajduje się na ul. Powstańców naprzeciwko Cmentarza Batowickiego
    Jeden z oryginalnych słupków znajduje się na ul. Powstańców naprzeciwko Cmentarza Batowickiego

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2022-01-15].
  2. ↑ a b c Krakowski Szlak Techniki – Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy. [dostęp 2009-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-02)].
  3. ↑ a b c Wiadukt i podkop Talowskiego.
  4. ↑ Serwis Architektoniczny Ronet.pl.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Krakowski Szlak Techniki

Kraków

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Przekop_Talowskiego_i_wiadukt_kolejowy&oldid=74935460”