Pyrkon

Pyrkon

Pawilon wystawców podczas Pyrkonu 2022
Pełna nazwa	Festiwal Fantastyki Pyrkon
Lata aktywności	od 2000
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Organizator	Klub Fantastyki „Druga Era”
Tematyka	konwent fanów
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Festiwal Fantastyki Pyrkon – ogólnopolski festiwal, którego tematyka krąży wokół szeroko pojętej fantastyki, odbywający się co roku w Poznaniu. Jest największym tego typu wydarzeniem w Polsce i jednym z największych w Europie^[1]. Celem Pyrkonu jest integracja fanów różnych odmian fantastyki, a także popularyzacja tego gatunku wśród potencjalnych nowych odbiorców. Program festiwalu cechuje się wysoką różnorodnością.

Organizatorem Pyrkonu jest Stowarzyszenie Klub Fantastyki „Druga Era”^[2].

Oprócz Stowarzyszenia Festiwal współtworzy kilkudziesięciu organizatorów. Zaczynają oni swoją pracę na kilka miesięcy przed wydarzeniem, a kończą kilka dni po nim. Podczas trwania samego eventu w pracę przy Festiwalu zaangażowanych jest także kilkuset wolontariuszy, zwanych gżdaczami, którzy rozpoznawalni są dzięki charakterystycznym pomarańczowym koszulkom oraz Pokojowy Patrol (czerwone i żółte koszulki), który dba o bezpieczeństwo uczestników. Na szczycie hierarchii są orgowie (organizatorzy (fioletowe koszulki))^[3][4].

W 1999 roku Klub Fantastyki „Druga Era” zorganizował Dzień z Fantastyką w osiedlowym klubie „Słońce”^[5] na os. Przyjaźni w Poznaniu. To jednodniowe wydarzenie, mające na celu rozpowszechnienie fantastyki wśród lokalnej społeczności, było bezpośrednim poprzednikiem Pyrkonu, a także bodźcem do jego utworzenia.

Pierwsza edycja Pyrkonu przypadła na rok 2000 i odbyła się w Szkole Podstawowej nr 21 przy ul. Łozowej 77 w Poznaniu. Było to niewielkie wydarzenie, które zgromadziło około 500 osób. Z roku na rok liczba uczestników rosła, a Pyrkon zajmował coraz większą powierzchnię. Jego atrakcje mieściły się w kilku budynkach: Gimnazjum nr 43 przy ul. Łozowej 53, Zespole Szkół Licealno-Technicznych nr 19 przy ul. 28 czerwca 1956 roku 352/360 oraz Hotelu Cezamet przy ul. Łozowej 78. O tym okresie mówi się jako o Pyrkonie “w szkole na Dębcu”^[6].

W związku ze stale powiększającą się liczbą uczestników w 2011 roku została podjęta decyzja o przeniesieniu Pyrkonu ze szkół na Międzynarodowe Targi Poznańskie. Festiwal cały czas się rozrastał, a na atrakcje dla uczestników przeznaczane były kolejne hale targowe. Obecnie Pyrkon zajmuje większość powierzchni MTP, a rokrocznie przybywa na niego kilkadziesiąt tysięcy fanów fantastyki^[7].

W roku 2020 organizatorzy ogłosili, że ze względu na zagrożenie związane z pandemią COVID-19 jubileuszowa, 20. edycja Pyrkonu nie odbędzie się^[8], a nową datę spotkania wyznaczono na początek lipca 2021 roku^[9]. Również i ta edycja nie odbyła się z powodu zagrożenia epidemiologicznego, nową datę wyznaczono na 17 do 19 czerwca 2022 roku^[10], miały natomiast miejsce dwie mniejsze imprezy – Pyrkonowy Targ Letni (w sierpniu 2021)^[11] i Pyrkonowy Targ Zimowy (w grudniu 2021)^[12].

W roku 2022 festiwal odwiedziło 55847 osób. Była to edycja rekordowa pod względem liczby uczestników^[13].

Pyrkon organizowany jest corocznie. Wyjątek stanowi rok 2005, w którym „Druga Era” zajęła się organizacją innego konwentu, Polconu. Festiwal trwa trzy dni, nieprzerwanie od piątku do niedzieli, wiele jego atrakcji dostępnych jest dla uczestników również w nocy.

Pyrkon odbywał się zawsze w okresie wiosennym. Początkowo – w weekend, w który następowało przejście z czasu zimowego na letni – w informatorach i ogłoszeniach rozmieszczonych na terenie konwentu przypominano uczestnikom o konieczności przestawienia zegarków. W latach 2006–2014 odbywał się w pierwszy weekend po równonocy wiosennej, a od 2015 roku jego dokładna data uzależniona jest od dostępności Międzynarodowych Targów Poznańskich. Data każdej kolejnej edycji ogłaszana jest na oficjalnym zakończeniu poprzedniej.

Program Pyrkonu podzielony jest na 17 bloków, wśród których można znaleźć między innymi takie poświęcone filmom i serialom, literaturze, grom planszowym i elektronicznym, a także komiksom czy fantastyce dalekowschodniej. W większości atrakcje na Festiwalu tworzą sami uczestnicy, swoje propozycje prelekcji, paneli czy konkursów zgłaszając przez specjalny formularz. Coraz więcej atrakcji prowadzonych jest w języku angielskim^[14].

Wśród najbardziej obleganych atrakcji Pyrkonu znajdują się spotkania i panele z gośćmi, reprezentującymi wiele różnych dziedzin fantastyki. W czasie festiwalu uczestnicy mają możliwość posłuchania pisarzy, reżyserów, aktorów, twórców gier czy rysowników, porozmawiania z nimi, a nawet zrobienia pamiątkowego zdjęcia czy zdobycia autografu.

Dużą część Pyrkonu zajmują także atrakcje łączące fantastykę ze sztuką. Uczestnicy mają możliwość podziwiania, m.in. prac malarskich, fotograficznych, rzeźbiarskich, a w tematycznych wioskach mogą nauczyć się tańca, tworzenia biżuterii lub płatnerstwa. W czasie Festiwalu wystawiane są także sztuki teatralne i odbywają się koncerty muzyczne.

Ważnym punktem programu jest Maskarada, czyli odbywający się w festiwalową sobotę konkurs na najlepsze przebranie. Co roku Pyrkon odwiedzają także wystawcy, u których można kupić przeróżne gadżety związane z fantastyką.

Wiele atrakcji mających miejsce podczas Pyrkonu odbywa się całodobowo – od rozpoczęcia Festiwalu w piątek, aż do jego zakończenia w niedzielę^[15].

Blok dla początkujących nie jest przeznaczony wyłącznie dla tych, którzy nigdy nie mieli do czynienia z fantastyką. Krótkie, dwudziestominutowe prelekcje, które się w nim odbywają pozwalają zdobyć podstawowe informacje z interesujących tematów także osobom do tej pory skupiającym się na innych jej aspektach i dziedzinach, ale pragnącym poszerzyć swoją wiedzę^[16].

Blok Gier Bez Prądu to miejsce, w którym można zagrać zarówno we wszelkiego rodzaju gry planszowe, jak i bitewne czy karciane. W czynnym całą dobę Games Roomie uczestnicy mają możliwość przetestować gry z listy „Pyrkon poleca” (corocznie publikowanego zestawienia najciekawszych planszówek), ale także poznać wiele innych tytułów. W bloku cały czas obecni są wolontariusze, którzy w razie potrzeby tłumaczą zasady każdej rozgrywki, wprowadzając w nią wszystkich chętnych. Odbywają się tam także turnieje gier bitewnych, nauka gry oraz konkurs malowania figurek^[17][18].

Strefa przeznaczona dla miłośników gier elektronicznych i wszystkiego, co z nimi związane. Uczestnicy mają tam możliwość spotkania z twórcami gier, wzięcia udziału w panelach dyskusyjnych, a także zagrania w wiele tytułów. Można tam poznać branżę gier elektronicznych od zaplecza nie tylko technicznego, ale także artystycznego^[19].

Blok Dziecięcy przeznaczony jest dla najmłodszych uczestników Pyrkonu (od 4 do 12 roku życia). Mogą oni wziąć tam udział w przygotowanych specjalnie dla nich atrakcjach: warsztatach, konkursach, prelekcjach, zabawach oraz spotkaniach z autorami. W bloku znajdują się również dwa Pyrkąciki oraz Świetlica Fantastyczna, w których atrakcje organizują doświadczeni animatorzy i opiekunowie^[20].

Blok Integracyjny to strefa umożliwiająca poznanie nowych znajomych oraz udział w grach i zabawach integracyjnych. Można tam zacieśnić więzy z już znanymi osobami, ale także spotkać innych uczestników o podobnych pasjach^[14].

Blok Filmowo-Serialowy to przestrzeń dla fanów produkcji z małych i wielkich ekranów. Odbywają się tam prelekcje na temat najpopularniejszych seriali czy najgłośniejszych filmów, ale również mniej znanych dzieł. Uczestnicy mają także możliwość spotkania aktorów i innych osób związanych z branżą, zdobycia ich autografu, zdjęcia z nimi, a także zadania im pytania na przeznaczonych na to punktach programu^[21].

W tym bloku uczestnicy mogą wziąć udział w spotkaniach autorskich zarówno z pisarzami zagranicznymi (na Pyrkonie gościli, między innymi, Graham Masterton, Miroslav Žamboch, Peter V. Brett, Orson Scott Card), jak i polskimi (m.in. Jakub Ćwiek, Andrzej Pilipiuk, Aneta Jadowska). Gośćmi Festiwalu są uznani autorzy, ale też obiecujący debiutanci. Odbywają się tam także liczne panele dyskusyjne oraz prelekcje poświęcone literaturze, a swoje premiery ma wiele wyczekiwanych powieści^[22].

Miejsce, w którym można dowiedzieć się, ile sensu mają technologie i wynalazki znane z powieści, filmów czy innych dzieł fantastycznych z naukowego punktu widzenia. W Bloku Naukowym specjaliści z wielu dziedzin – od fizyków, przez archeologów, po lekarzy – dzielą się swoją fachową wiedzą i wprowadzają uczestników w tajniki współczesnych osiągnięć^[14].

Blok ten w całości poświęcony jest komiksom – można tam posłuchać na temat kultowych pozycji, ale także mniej znanych tytułów. W ramach tego bloku odbywają się także spotkania autorskie ze sławnymi gośćmi, związanymi ze światem komiksu (na Pyrkonie 2019 gościł między innymi Stan Sakai^[23])^[24].

W Bloku Fantastyki Dalekowschodniej odbywają się prelekcje, pokazy, warsztaty i inne atrakcje, powiązane z kulturą Kraju Kwitnącej Wiśni. To miejsce stworzone z myślą o osobach, które fascynują orientalne zwyczaje, układanie origami czy wierzenia ludowe. Można tam porozmawiać o ulubionych tytułach mang i anime, wymienić się poglądami odnośnie do ich fabuły czy bohaterów^[25].

W tym bloku odbywają się konkursy dla uczestników Pyrkonu. Zazwyczaj są to quizy dotyczące wiedzy na temat fantastyki, występy sceniczne lub konkursy artystyczne. Można tam zdobyć PyrFunty, oficjalną walutę Festiwalu, i wymienić je na nagrody w PyrSklepiku, będącym stoiskiem z oficjalnymi gadżetami Pyrkonu^[14].

Strefa, w której znajdują się tworzone przez uczestników wioski związane ze światem fantastyki. Odbywają się w nich między innymi warsztaty związane z rękodziełem czy pokazy walk i tańca. Od wystawiających się tam grup uczestnicy mogą posłuchać co nieco o rekonstrukcji, a także nauczyć się nieco sztuki płatnerstwa, szycia czy też tworzenia biżuterii^[26].

Miejsce, w którym swoje związane z fantastyką prace wystawiają artyści z całego kraju. Zgłosić swoją wystawę mogą zarówno zawodowi twórcy, jak i początkujący. Wewnątrz Fantasium Creatium znajdują się między innymi strefy science-fiction, fantasy, postapokaliptyczna, rękodzielnicza i naukowa^[27].

Fantasium Ludicrum

Blok, w ramach którego odbywają się występy sceniczne – koncerty i przedstawienia – oraz seanse filmowe. W Fantasium Ludicrum występował między innymi Percival Schuttenbach, aktorzy poznańskiego Teatru Muzycznego, odbyło się również przedstawienie „Arka” Teatru Ósmego Dnia^[28].

Strefa Fabularna

Strefa Fabularna dedykowana jest dwóm rodzajom gier fabularnych – LARP (live-action role playing) i RPG (role-playing game). W jej programie znajdują się prelekcje i panele z udziałem twórców gier, a także sesje. Jest to jeden z bloków, w którym punkty programowe odbywają się przez 24 godziny na dobę^[26][29].

Strefa Fantastycznych Inicjatyw

Strefa przeznaczona dla organizatorów festiwali i konwentów fantastyki z całej Polski. Służy jako miejsce spotkań, wymiany doświadczeń i nawiązywania kontaktów z potencjalnymi członkami organizacji zajmujących się fantastyką. Reklamują się tam również mniejsze polskie wydarzenia związane z fantastyką^[30].

Krewni Pyrkonu

Cykliczna akcja organizowana przez Pyrkon, podczas której uczestnicy mogą oddawać krew oraz rejestrować się jako potencjalni dawcy szpiku. Stacja krwiodawcza umiejscowiona jest w krwiobusie stojącym każdego roku na placu Marka na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Honorowym dawcom krwi i potencjalnym dawcom szpiku organizatorzy inicjatywy w ramach podziękowania wręczają słodycze i specjalnie przygotowaną na tę okazję Talię Kart Krewnych Pyrkonu^[31][32].

Maskarada

Jednym z głównych punktów programu podczas Pyrkonu jest konkurs cosplayu Maskarada. Jego uczestnicy rywalizują w kategoriach: Najlepszy Cosplay, Najlepszy Projekt Własny, Najlepsza Prezentacja Grupowa i Najlepsza Prezentacja Solo^[33]. Główną nagrodę stanowi zaś Grand Prix. Dodatkowo zwyciężczyni Maskarady 2019 otrzymała prawo startu w konkursie Cosplay Champions^[34].

Warunkiem przystąpienia do Maskarady jest stworzenie własnego stroju. Może on przedstawiać postać znaną ze świata fantastyki, musi być jednak wykonany własnoręcznie. Każdy uczestnik prezentuje swoje przebranie najpierw wyłącznie przed jury, które ocenia, czy cosplay naprawdę został stworzony od podstaw.

Maskarada tradycyjnie odbywa się na Sali Ziemi – największej sali znajdującej się na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc na widowni i duże zainteresowanie publiczności pokaz wyświetlany jest również na telebimie na terenie Targów, a także transmitowany na żywo w kanałach social media Pyrkonu.

Pyrkon 2014: pawilon wystawców (Targowisko Niesamowitości)

W latach 2014–2015 organizatorzy konwentu, wspólnie z serwisem polter.pl przyznawali nagrodę „Identyfikatory Pyrkonu” wręczaną osobom, które w szczególny sposób odznaczyły się jako twórcy literatury, komiksu i gier, a także promotorzy fantastyki^[81].

• Literatura i Komiks: Łukasz Orbitowski
• Gry: Jacek Gołębiowski (Fajne RPG)
• Promotor Fantastyki: Katarzyna Sienkiewicz-Kosik (Powergraph)

• Literatura i Komiks: Tomasz Kołodziejczak
• Gry: Ignacy Trzewiczek (Wydawnictwo Portal)
• Promotor Fantastyki: Michał Stachyra (Kuźnia Gier)

• konkurs Informatora Konwentowego „Najlepszy Konwent Sezonu”^[83]:
  • Pyrkon 2006 – II miejsce (edycja Zima 2005/2006);
  • Pyrkon 2007 – I miejsce (edycja Zima 2006/2007).
• konkurs Informatora Konwentowego „Najlepszy Konwent Roku”^[83]:
  • Pyrkon 2008 – I miejsce.
• konkurs Informatora Konwentowego „Wybór Konwentowiczów”^[83]:
  • Pyrkon 2006 – II miejsce (edycja Zima 2005/2006);
  • Pyrkon 2007 – I miejsce (edycja Zima 2006/2007);
  • Pyrkon 2008 – I miejsce (edycja Rok 2008).
• plebiscyt Katedry „Fantastyka” w kategorii „Najlepszy konwent lub inna fantastyczna impreza masowa”, w roku 2012 po prostu „Impreza”:
  • Pyrkon 2007 – I miejsce^[84];
  • Pyrkon 2008 – III miejsce^[85];
  • Pyrkon 2009 – III miejsce^[86];
  • Pyrkon 2010 – I miejsce^[87];
  • Pyrkon 2011 – I miejsce^[88];
  • Pyrkon 2012 – I miejsce^[89].

Zobacz wiadomości w Wikinews: Pyrkon 2015: ponad 31 tysięcy uczestników Pyrkon 2014 największym festiwalem fantastyki w Europie

• Oficjalna strona internetowa Pyrkonu