Raków (Warszawa)

Ten artykuł dotyczy warszawskiego osiedla. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Raków

osiedle i obszar MSI Warszawy
Osiedle Raków w Warszawie, Al.Jerozolimskie
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
Dzielnica	Włochy
W granicach Warszawy	15 maja 1951[1]
Wysokość	100 m n.p.m.
Położenie na mapie dzielnicy
52°11′50,35″N 20°57′00,56″E/52,197319 20,950156
Multimedia w Wikimedia Commons

Raków – dawna wieś, współcześnie osiedle i obszar MSI^[2] w dzielnicy Włochy w Warszawie.

Osiedle znajduje się w północnej części dzielnicy Włochy i graniczy z osiedlami:

• Wiktoryn w dzielnicy Włochy,
• Szczęśliwice w dzielnicy Ochota,
• Okęcie w dzielnicy Włochy,
• Jadwisin w obrębie Okęcia,
• Zbarż w dzielnicy Włochy.

Obszar MSI Raków nie pokrywa się z historycznym zasięgiem wsi Raków, która leżała także na obszarze współcześnie uznawanym za część Okęcia. Oprócz części tradycyjnego Rakowa obejmuje tereny dawnej Kolonii Raków oraz fragment dawnej wsi Szczęśliwice i początkowo nosił nazwę Szczęśliwice, podobnie jak obszar na terenie Ochoty. Podzielony jest na dwa obszary: Raków i Raków-Szczęśliwice, których granicą jest ulica Bakalarska i jej przedłużenie do ulicy Zagadki^[3]. Jego północno-wschodnia granica jest granicą dzielnicy i biegnie wzdłuż torów kolei radomskiej od Alej Jerozolimskich do alei Krakowskiej. Granica południowo-wschodnia biegnie aleją Krakowską do ulicy Łopuszańskiej, następnie ulicą Flisa do ulicy Krakowiaków. Południowo-zachodnia granica biegnie ulicą Krakowiaków od ulicy Flisa prawie do ulicy Działkowej. Granica północno-zachodnia biegnie między ulicą Działkową a Przedpolem, linią WKD nr 47, ulicą Pryzmaty, ulicą Popularną, pomiędzy ulicą Wiktoryn a Alejami Jerozolimskimi i ulicą Wiktoryn do Alej Jerozolimskich^[4]. Od wschodu i południa graniczy z obszarem Okęcie (podobszary Kolonia Rakowiec, Jadwisin, Kolonia Okęcinek, Okęcie), od zachodu z obszarami Salomea i Stare Włochy (podobszary Wiktoryn i Budki Szczęśliwickie), od północy z obszarem Szczęśliwice^[3].

Ponadto w ramach obszaru MSI Okęcie wyróżniany jest obszar Raków (Okęcie Raków) ograniczony ulicami: Komitetu Obrony Robotników, Sekundową i Krakowską. Obszar ten nie sąsiaduje bezpośrednio z obszarem MSI Raków^[3].

Raków jest częścią miasta o identyfikatorze SIMC 0918749^[5].

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1231, kiedy rycerz Gotard dostał od Konrada mazowieckiego wieś Rakowo. Ten sam rycerz później otrzymał Służew, gdzie powstała parafia, co przyczyniło się do utrwalenia związków miejscowości leżących w pobliżu Sadurki. Kilkadziesiąt lat później z Rakowa wyodrębniła się osada Rakowiec^[6], a później Okęcie^[7]. Wśród potomków Gotarda była rodzina Rakowskich, szlachty utrzymującej z pracy na roli^[7]. Wieś lokował Bolesław IV warszawski w 1447 na prawie chełmińskim^[8].

W 1528 wieś liczyła 6 łanów powierzchni. Po okresie posiadania przez Rakowskich wieś należała do różnych rodów. Wśród jej właścicieli byli Stanisław Warszycki^[8] czy Antoni Łabęcki^[9].

W czasach I Rzeczypospolitej Raków wchodził w skład dóbr ziemskich o zmiennym składzie. Przykładowo, pod koniec XVIII wieku wchodził w skład dóbr Arnolda Anastazego Byszewskiego wraz z Okęciem, Załuskami, Opaczą i Michałowicami^[10]. Okolice te ucierpiały w czasie powstania kościuszkowskiego^[11], przy czym według danych z 1827 Raków liczył 185 mieszkańców, a więc więcej niż okoliczne wsie, z wyjątkiem Solips^[12]. W tym czasie na pograniczu Rakowa i Szczęśliwic powstała osada Zosin^[8]. Rozwój obu największych miejscowości okolic – Solips i Rakowa – został zahamowany przez władze carskie, które przystąpiły do budowy Twierdzy Warszawskiej (forty V i VI). Jednocześnie rozwijały się Włochy i Okęcie. Z czasem Okęcie rozrastało się, a wobec zablokowania rozwoju Rakowa, w XIX wieku zdominowało go^[13].

W dwudziestoleciu międzywojennym Raków włączono do Okęcia, z wyjątkiem położonej na zachodnim krańcu osady Raków Kolonia^[14]. W okresie tym Raków należał do gminy Skorosze^[15]. W 1923 przez wschodnią część Rakowa, Szosą Krakowską, poprowadzono linię tramwajową do nowo powstających zakładów lotniczych Škody^[16]. 1927 pomiędzy Rakowem a Wiktorynem poprowadzono linię Elektrycznych Kolei Dojazdowych prowadzącą do Grodziska Mazowieckiego^[17]. W 1936 Raków przeszedł z parafii służewskiej do nowo erygowanej parafii św. Franciszka z Asyżu na Okęciu. W 1939 wyodrębniono gminę Okęcie, w skład której jako odrębne sołectwo wchodził Raków-Kolonia, natomiast Raków był już wchłonięty przez Okęcie, przez co nowo powstające na terenie dotychczasowego Rakowa obiekty przemysłu transportowego były już określane jako leżące w Okęciu^[14]. Od tego czasu Raków dzieli historię z Okęciem, wchodząc od 1951 w skład Warszawy^[18].

• Raków (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 506 .

• Robert Gawkowski: Moja Dzielnica Włochy, historia Włoch i Okęcia. Warszawa: Urząd Dzielnicy Włochy m.st. Warszawy, 2010. ISBN 978-83-928365-1-3.