Richard Truly
Richard Harrison Truly (ur. 12 listopada 1937 w Fayette w stanie Missisipi, zm. 27 lutego 2024[1]) – amerykański wiceadmirał US Navy w stanie spoczynku, inżynier, pilot wojskowy, astronauta, administrator NASA w latach 1989–1992.
Wykształcenie i służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]Szkołę średnią ukończył w Meridian w stanie Missisipi.
- 1959 – został absolwentem Georgia Institute of Technology uzyskując licencjat z techniki lotniczej i kosmicznej. Po studiach rozpoczął czynną służbę wojskową w Siłach Morskich Stanów Zjednoczonych.
- 1960 – 7 października, po zaliczeniu szkolenia lotniczego został pilotem lotnictwa morskiego i otrzymał przydział do 33 eskadry myśliwców, gdzie latał na samolotach F-8 Crusaders stacjonujących na lotniskowcach USS „Intrepid” (CVA-11) i USS „Enterprise” (CVN-65). Na ich pokładach wykonał ponad 300 lądowań.
- 1963–1965 – został przyjęty do Aerokosmicznej Szkoły dla Pilotów Doświadczalnych (USAF Aerospace Research Pilot School) mającej siedzibę w bazie Edwards w Kalifornii. Po jej ukończeniu, do czasu zakwalifikowania się do wojskowego programu stacji kosmicznej MOL (USAF Manned Orbiting Laboratory), był instruktorem w tej szkole.
- 1983–1986 – po opuszczeniu NASA był pierwszym dowódcą Naval Space Command (Dowództwo Kosmiczne Marynarki) w Dahlgren w stanie Wirginia.
- 1989 – zakończył czynną służbę wojskową.
Jako pilot lotnictwa morskiego oraz pilot doświadczalny spędził w powietrzu ponad 7000 godzin.
Kariera astronauty
[edytuj | edytuj kod]- 12 listopada 1965 – został jednym z ośmiu pilotów doświadczalnych, których wybrano do kosmicznego programu sił powietrznych MOL (Manned Orbiting Laboratory) i jedynym, który uczestniczył w lotach kosmicznych. W pierwszej grupie pilotów zakwalifikowanych do programu znaleźli się również: Michael Adams, Albert Crews, John Finley, Richard Lawyer, Lachlan MacLeay, Francis Neubeck i James Martin Taylor. Wszystkie grupy astronautów przygotowanych do programu MOL zostały rozwiązane w sierpniu 1969.
- 1969 – 13 sierpnia został członkiem 7 grupy astronautów NASA (NASA-7) i rozpoczął szkolenie specjalistyczne.
- 1973–1975 – podczas wszystkich załogowych lotów na stację Skylab Truly pełnił funkcję operatora łączności (CapCom). Od 1973 razem z Karolem Bobko był w jednej z ekip wspierających misję ASTP (Apollo-Soyuz Test Project). W lipcu 1975 podczas radziecko-amerykańskiej wyprawy ponownie był operatorem łączności (tzw. CapCom) w centrum kierowania lotem w Houston.
- 1976–1983 – po rozpoczęciu realizacji programu Space Shuttle przeszedł szkolenie, podczas którego nabył umiejętności jakie powinien posiadać pilot promu kosmicznego. W 1977 podczas serii testów promu Enterprise podczas ostatniej fazy loty wahadłowca w atmosferze (Approach and Landing Test) razem z Joe Engle’em był w jednej z ekip biorących w nich bezpośredni udział. Obaj wykonali trzy takie loty. Prom był wynoszony przez Boeinga 747 i „zrzucany” z wysokości 7,5 km. W 1981, podczas przygotowań do lotu STS-1, Truly był pilotem załogi rezerwowej. W latach 1981–1983 uczestniczył w dwóch lotach kosmicznych – jako pilot w STS-2 (listopad 1981) oraz jako dowódca misji STS-8 (wrzesień 1983).
- W październiku 1983 opuścił NASA i korpus astronautów.
- 1986 – został zastępcą administratora NASA ds. lotów kosmicznych.
- 1989 – 1 lipca został ósmym z kolei administratorem NASA. Funkcję tę pełnił do 31 marca 1992.
Po opuszczeniu NASA
[edytuj | edytuj kod]- 1992 – Richard Truly ponownie odszedł z NASA. Został wiceprezydentem Georgia Institute of Technology oraz dyrektorem Georgia Tech Research Institute (Instytut Badań Technologicznych).
- 1997–2004 – od maja 1997 był dyrektorem Narodowego Laboratorium Energii Odnawialnej (NREL – National Renewable Energy Laboratory) przy Wydziale Energetyki Instytutu Naukowo-Badawczego Środkowego Zachodu (MRI – Midwest Research Institute). Równocześnie był też wiceprezesem MRI. W czerwcu 2004 przeszedł na emeryturę.
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Defense Distinguished Service Medal
- Defense Superior Service Medal
- Legia Zasługi – dwukrotnie
- Distinguished Flying Cross
- Meritorious Service Medal
- Medal NASA „Za wybitne zasługi” (NASA Distinguished Service Medal)
- Medal NASA „Za wyjątkowe zasługi” (NASA Exceptional Service Medal) – dwukrotnie
- Medal NASA „Za lot kosmiczny” (NASA Space Flight Medal) – dwukrotnie
- Nagroda Amerykańskiego Towarzystwa Astronautycznego „Za osiągnięcia lotnicze” (American Astronautical Society Flight Achievement Award) (1977)
- Nagroda im. Ivana C. Kincheloe przyznana przez Towarzystwo Pilotów Doświadczalnych (Society of Experimental Test Pilots Ivan C. Kincheloe Award) (1978)
- AIAA Haley Space Flight Award (1980)
- Dyplom FAI im. W.M. Komarowa (1981)
- Goddard Memorial Trophy (1982 i 1989)
- Robert J. Collier Trophy (1982 i 1989)
- Harmon International Trophy (1982)
- Thomas D. White Space Trophy (1982)
- Złoty Medal Kosmiczny FAI (Gold Space Medal) (1984)
- James H. Doolittle Award (1988)
- Presidential Citizens Medal (1989)
- John F. Kennedy Astronautics Award (1990)
- Medal NASA „Za wybitne przywództwo” (NASA Outstanding Leadership Medal) (2006)
Wykaz lotów
[edytuj | edytuj kod]Loty kosmiczne, w których uczestniczył Richard H. Truly | |||||
---|---|---|---|---|---|
Nr | Data startu | Data lądowania | Statek kosmiczny | Funkcja | Czas trwania |
1 | 12 listopada 1981 | 14 listopada 1981 | STS-2 Columbia F-2 | Pilot wahadłowca | 2 dni 6 godzin 13 minut i 11 sekund. |
2 | 30 sierpnia 1983 | 5 września 1983 | STS-8 Challenger F-3 | Dowódca | 6 dni 1 godzina 8 minut i 43 sekundy |
Łączny czas spędzony w kosmosie – 8 dni 7 godzin 21 minut i 54 sekundy |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Richard Truly, space shuttle astronaut and NASA administrator, dies at 86 [online], collectSPACE.com [dostęp 2024-02-29] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Biografia na stronie NASA (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biogram na stronie Spacefacts (ang.)
- Encyclopedia Astronautica (ang.)