Rzęsorek rzeczek
| Neomys fodiens[1] | |
| (Pennant, 1771) | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | rzęsorek rzeczek |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 | |
Rzęsorek rzeczek[3][4] (Neomys fodiens) – gatunek niewielkiego ssaka owadożernego z rodziny ryjówkowatych.
Występowanie i środowisko
[edytuj | edytuj kod]Europa i Azja. W Polsce występuje na całym obszarze kraju, nad rzekami i strumieniami o czystym nurcie i czystym, żwirowatym lub piaszczystym dnie, również nad jeziorami, stawami i na terenach bagiennych.
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała: do 96 mm, długość ogona: do 80 mm, masa ciała: 9-25 g. Sierść gęsta, ciemna na stronie grzbietowej; wyraźna granica między ciemną sierścią na grzbiecie i jaśniejszą (prawie białą) sierścią na brzuchu. Powierzchnia palców tylnych łap pokryta sztywnym, dłuższym włosem (przystosowanie do pływania). Uszy ledwo wystające z futerka. Długi ogon, służący przy pływaniu jako ster, ma na spodniej stronie kil z białych, szczeciniastych włosów[5].
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Aktywny dniem i nocą. Zwykle żyje samotnie. Wspaniale biega i nurkuje, a także potrafi biegać po dnie zbiorników wodnych i cieków w których żyje[5][6]. Ma toksyczną ślinę, którą paraliżuje zdobycz. Jest jednym z trzech w Polsce jadowitych ssaków obok rzęsorka mniejszego i ryjówki aksamitnej[7][8]. Przy zanurzaniu się w wodzie między ościstymi włosami gęstego futra pozostaje mnóstwo małych pęcherzyków powietrza. Nadają one rzęsorkowi srebrzysty wygląd, chronią przed utratą ciepła, ale i wypychają ku górze. Rzęsorek rzeczek poluje również na lądzie. Kopie korytarze w nadbrzeżnych skarpach. Korytarze wejściowe jego budowli są tak wąskie, że przepychając się przez nie mokry rzęsorek wyciska niemal całą wodę z futerka. Swoje gniazdo wyścieła częściami roślin. W swojej kryjówce regularnie gromadzi zapasy[5].
Pokarm
[edytuj | edytuj kod]Odżywia się głównie zwierzętami wodnymi, jak larwy owadów, kijanki, małe ryby, ślimaki.
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Okres godowy trwa od kwietnia do września. Ciąża 24-27 dni[5]. Od 2 do 3 miotów w roku, po 4-8 młodych w miocie; samodzielność młode osiągają już w wieku 6 tygodni; dojrzałość płciową uzyskują w 4 miesiącu życia; młode urodzone wczesną wiosną mogą rozmnażać się jeszcze tego samego roku.
Inne uwagi
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Neomys fodiens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ R. Hutterer i inni, Neomys fodiens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 [dostęp 2015-08-16] (ang.).
- ↑ Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 72. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 323, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b c d Ewa. Żuchowska, Ssaki, Wyd. 2, Warszawa: MUZA, 1995, ISBN 83-7079-404-1, OCLC 751420339.
- ↑ Rzęsorek rzeczek, czyli słów kilka o niepozornym, jadowitym ssaku [online], parkilodzkie.pl [dostęp 2023-01-24] (pol.).
- ↑ Krzysztof Kowalski, Paweł Marciniak, Leszek Rychlik. A new, widespread venomous mammal species: hemolytic activity of Sorex araneus venom is similar to that of Neomys fodiens venom. „Zoological Letters”. 8 (7), 2022. BioMed Central Ltd (BMC). Part of Springer Nature. DOI: 10.1186/s40851-022-00191-5. ISSN 2056-306X. PMID: 35672837. PMCID: PMC9172195. [dostęp 2022-06-11].
- ↑ Ryjówka aksamitna okazała się trzecim jadowitym ssakiem żyjącym w Polsce [online], Nauka w Polsce [dostęp 2022-06-21] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183