Stanisław Jasiukiewicz
 Stanisław Jasiukiewicz ok. 1960 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 maja 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 czerwca 1973 |
| Zawód | |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Polski w Warszawie | |
| Odznaczenia | |
     | |
Stanisław Jasiukiewicz (ur. 14 maja 1921 w Postawach, zm. 27 czerwca 1973 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Jana i Michaliny z Sienkiewiczów. W latach 1928–1939 uczęszczał do szkoły w Postawach[1].
Jak osiemnastolatek brał udział w kampanii wrześniowej. Po powrocie do domu wstąpił do dziewiątej klasy rosyjskiej szkoły średniej, którą ukończył w 1941. Podczas okupacji pracował kolejno jako malarz szyldów, robotnik, urzędnik w magistracie. Działał również w konspiracji, od stycznia 1944 walczył w IV Brygadzie Partyzanckiej AK. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został zmobilizowany i wcielony do zapasowego pułku piechoty na terenie ZSRR (Kaługa)[2].
W styczniu 1946 powrócił do kraju. W przyspieszonym tempie zdał maturę[3] i podjął studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Równocześnie przez jeden sezon występował w Teatrze Domu Żołnierza, gdzie 5 października 1946 debiutował rolą Jana w Ślubach panieńskich[2]. Studia aktorskie ukończył w 1949 na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie (z siedzibą w Łodzi). Był aktorem Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu (1949–1955), a następnie występował w Teatrze Polskim w Warszawie (od 1955 aż do śmierci)[4]. W 1959 wystąpił jako Zenon Ziembiewicz w adaptacji Granicy Zofii Nałkowskiej (Teatr Polskiego Radia, reż. Wojciech Maciejewski)[5].
Od 1951 był mężem aktorki Zofii z Komorowskich (1921–1996)[2][6], z którą miał córkę Ewę[3].
Zmarł na raka trzustki[7]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera J-1-26,27)[6].
Filmografia (wybór)
[edytuj | edytuj kod]- Miasto nieujarzmione (1950) – żołnierz radziecki
- Celuloza (1953) – Gąbiński
- Żołnierz zwycięstwa (1953) – żołnierz radziecki
- Pod gwiazdą frygijską (1954) – Gąbiński
- Podhale w ogniu (1955) – hajduk Jordana
- Cień (1956)
- Skarb kapitana Martensa (1957) – Gac
- Ostatni strzał (1958) – Stefan Ziarno
- Wolne miasto (1958) – Konrad Guderski
- Lunatycy (1959) – Piotr Nowak
- Krzyżacy (1960) – Ulrich von Jungingen, wielki mistrz krzyżacki
- Matka Joanna od Aniołów (1960) – Chrząszczewski
- Czterej pancerni i pies (1966–1970) – odcinki: 7. Rozstajne drogi, 8. Brzeg morza, 9. Zamiana, 21. Dom – Stanisław Kos ps. „West”, ojciec Janka
- Hrabina Cosel (1968) – Rajmund Zaklika
- Hrabina Cosel (serial telewizyjny) (1968) – Rajmund Zaklika
- Stawka większa niż życie w odc. 16. Akcja „Liść dębu” (1968) – generał Pfister
- Dzień oczyszczenia (1969) – major Dziadek
- Epilog norymberski (1970) – gen. Rudenko, oskarżyciel radziecki
- Różaniec z granatów (1970) – porucznik leżący w szpitalu z Józefem
- Jak daleko stąd, jak blisko (1971) – kapitan MO
- Wiktoryna czyli czy pan pochodzi z Beauvais? (1971) – Fryderyk Taillefer, ojciec Wiktoryny
- W pustyni i w puszczy (1973) – Władysław, ojciec Stasia
- Potop (1974) – o. Augustyn Kordecki
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955)[8]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1968)
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda Państwowa (zespołowa) za kreacje aktorskie w sztuce Domek z kart (1953)[2]
- Wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za za rolę Juliusza Fuczika w sztuce Bragina i Towstonogowa Gdy zakwitną kasztany, wystawionej w teatrze we Wrocławiu (1955)[9]
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1970)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Jasiukiewicz: Życiowa tragedia gwiazdy „Krzyżaków” [online], Portal Polaków na Białorusi, 27 czerwca 2022 [dostęp 2024-07-08] (pol.).
- ↑ a b c d Stanisław Jasiukiewicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2024-07-08].
- ↑ a b To on, a nie Bińczycki miał zagrać w „Nocach i Dniach”. Zrezygnował z roli tuż przed realizacją filmu [online], Viva.pl [dostęp 2024-07-08] (pol.).
- ↑ Stanisław Jasiukiewicz: Życiowa tragedia gwiazdy Krzyżaków. Wirtualna Polska. [dostęp 2016-06-29].
- ↑ Granica (1959). e-teatr.pl. [dostęp 2018-08-03].
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW KOMOROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02].
- ↑ Życie na gorąco nr 14, 2 kwietnia 2015, s. 57.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 maja 1955 r. nr 0/808 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 2024-07-08. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-08].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Jasiukiewicz w bazie IMDb (ang.)
- Stanisław Jasiukiewicz w bazie Filmweb
- Stanisław Jasiukiewicz w bazie filmpolski.pl
- Stanisław Jasiukiewicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2024-07-08].
- Stanisław Jasiukiewicz na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Stanisław Jasiukiewicz na zdjęciach w bibliotece Polona