Stefan Szyller (architekt)

Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.
Stefan Szyller
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 września 1857
Warszawa

Data i miejsce śmierci

22 czerwca 1933
Kutno

Zawód, zajęcie

architekt

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia PolskiOrder Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Szyller (ur. 4 września 1857 w Warszawie, zm. 22 czerwca 1933 w Kutnie) – polski architekt i konserwator zabytków, przedstawiciel historyzmu[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Kształcił się w Petersburgu, gdzie w 1881 ukończył studia na wydziale architektury miejscowej Akademii Sztuk Pięknych[2]. Do Warszawy powrócił w roku 1888[3][4]. Od 1890 był członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych gdzie w latach 1890-1895 był członkiem komitetu towarzystwa[5]. Był zwolennikiem form historycznych – w swej twórczości nawiązywał do renesansu i baroku. W latach 1906–1908 był wykładowcą kompozycji architektonicznych w ramach Kursów Politechnicznych na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. Był także członkiem TKN[6].

Pochowany w Warszawie na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 157-5-6,7)[7].

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Jego ojcem był Teofil Schüller, również architekt (nazwisko Schüller to ponownie zniemczona wersja nazwiska Szyller), a matką Julianna Goebel. Rodzina Szyllerów prawdopodobnie pochodziła z Niemiec. Pradziadek Stefana, Franciszek Szyller, urodzony w 1754 roku w Warszawie, był jubilerem i radnym gminy Starej Warszawy[3][8]. W roku 1889 wziął ślub z Zofią z Rymowiczów[9], z którą miał syna Stefana i córki Helenę (ur. 1890), Zofię (ur. 1896) i Ewę (ur. 1898)[9]. Stefan Szyller (syn) urodził się w 28 marca 1892 w Warszawie, a poległ 4 lipca 1919 pod wsią Horodyszcze k. Mołodeczna, jako podporucznik, zastępca dowódcy 3. szwadronu 1 Pułku Szwoleżerów. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich. Był studentem Politechniki Federalnej w Zurychu i Wyższej Szkoły Rolniczej w Warszawie[10].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Ważniejsze projekty

[edytuj | edytuj kod]

Projektował liczne kościoły, między innymi w Baboszewie, Mońkach, Pionkach, Przytyku, Abramowicach Kościelnych, Białobrzegach, Częstochowie, neogotyckie w Sosnowcu, Mełgwi (św. Wita), Chełmicy Dużej, Charłupi Małej, Olbierzowicach, Druskienikach, Dłutowie, Osiecku, Trzeszczanach. Wykonał także niezrealizowany projekt rozbudowy kościoła w Obrytem.

Według jego projektu rozbudowano i przebudowano w stylu neobarokowym kolegiatę św. Michała w Ostrowcu Świętokrzyskim oraz przebudowano bazylikę katedralną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku, przywracając jej fronton nawiązujący do renesansu. W latach 1911–1914 według projektu Stefana Szyllera dokonano restauracji i rozbudowy w stylu neogotyckim pobernardyńskiego kościoła św. Katarzyny w Radomiu[15]. Szyller był również projektantem przebudowy gotyckiego kościoła parafialnego pw. św. Anny w Różanie w latach 1907–1913[16], a także kościoła św. Mikołaja i św. Małgorzaty w Jedlni[17].

W 2015 w regionie radomskim, gdzie architekt był szczególnie aktywny w okresie międzywojennym, powstał Szlak Twórczości Architektonicznej Stefana Szyllera. Obejmuje on zabytki sakralne (m.in. kościół Najświętszego Serca Jezusowego w Radomiu, kościół św. Barbary w Pionkach, kościół Świętej Trójcy w Białobrzegach), obiekty przemysłowe (budynki magazynowe dawnej Radomskiej Wytwórni Papierosów) oraz założenie urbanistyczne osiedla radomskiej fabryki broni (powstałego w latach 1923–1926)[18].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Czy mamy polską architekturę? (1916 r.)[19];
  • Jak powinna być odbudowana wieś polska (1915 r.)[20];
  • Nie zatracajmy charakteru chaty polskiej (1915 r.)[20];
  • O attykach polskich i polskich dachach wklęsłych (1909 r.)[21];
  • Tradycya budownictwa ludowego w architekturze polskiej (1917 r.)[22];
  • W obronie budownictwa drzewnego (1915 r.)[23].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Joanna Daranowska-Łukaszewska: Szyller Stefan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2014, s. 13–17. ISBN 978-83-63352-36-3.
  2. ↑ Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje., Lwów: Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 19.
  3. ↑ a b Mateusz Markowski, Architekt Stefan Szyller - projektant przedwojennej Warszawy [online], Magazyn WhiteMAD - moda, architektura, design w jednym miejscu, 5 września 2023 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
  4. ↑ Stefan Szyller | iSztuka [online], www.isztuka.edu.pl [dostęp 2024-09-10].
  5. ↑ Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk, Architekt Stefan Szyller: 1857-1933, Warszawa: Liber Pro Arte Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2008, s. 46, ISBN 978-83-89101-79-2 [dostęp 2024-09-10].
  6. ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna.
  7. ↑ Cmentarz Stare Powązki: Teofil Schuller, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
  8. ↑ Małgorzata Omilanowska, Architekt Stefan Szyller, 1857-1933, Warszawa: Liber Pro Arte : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2008, s. 23, ISBN 978-83-923438-3-7, OCLC 439018852 [dostęp 2024-09-10].
  9. ↑ a b Małgorzata Omilanowska, Architekt Stefan Szyller, 1857-1933, Warszawa: Liber Pro Arte : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2008, s. 45, ISBN 978-83-923438-3-7, OCLC 439018852 [dostęp 2024-09-10].
  10. ↑ Nekrolog ś.p. ppor. Stefana Szyllera. „Kurier Warszawski”. 188 (wieczorne), s. 7, 1919-07-10. Warszawa. 
  11. ↑ M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 246 „za zasługi i wybitną twórczość na polu architektury”.
  12. ↑ Małgorzata Omilanowska, Architekt Stefan Szyller, 1857-1933, Warszawa: Liber Pro Arte : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2008, s. 51, ISBN 978-83-923438-3-7, OCLC 439018852 [dostęp 2024-09-10].
  13. ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 117. ISBN 83-908950-8-0.
  14. ↑ Ольга Михайлишин: Архітектура костелу в Ковелі як втілення національного стилю архітектора Стефана Шиллера. W: Архітектурна спадщина Волині: наук. зб. / Національний університет водного господарства та природокористування. Рівне: ПП ДМ, 2008, s. 96-105. (ukr.)
  15. ↑ Radom – Kościół i klasztor ojców Bernardynów.
  16. ↑ Robert M. Kunkel: Architektura gotycka na Mazowszu. Warszawa: Wyd. DiG, 2006, s. 316.
  17. ↑ Jedlnia – kościół pw. św. Mikołaja i św. Małgorzaty. polskaniezwykła.pl [dostęp 2021-03-23]
  18. ↑ Szlak twórczości architektonicznej Stefana Szyllera [online], Onet.pl, 24 stycznia 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-01-28].
  19. ↑ Stefan Szyller, Czy mamy polską architekturę?, wyd. 1916 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-09].
  20. ↑ a b Michał Pszczółkowski, Krzepnięcie Struktur, „autoportret”, 2018 (3 [62]), www.autoportret.pl, ISSN 1730-3613 [dostęp 2024-09-10].
  21. ↑ Poznań Supercomputing and Networking Center-dL Team, FBC [online], FBC [dostęp 2024-09-10] (pol.).
  22. ↑ Małgorzata Omilanowska, Architekt Stefan Szyller, 1857-1933, Warszawa: Liber Pro Arte : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2008, s. 60, ISBN 978-83-923438-3-7, OCLC 439018852 [dostęp 2024-09-10].
  23. ↑ Polskie Domy Drewniane SA, Architekci od stulecia promują drewno w budownictwie. Teraz czas na pierwsze duże osiedle [online], Polskie Domy Drewniane SA, 9 czerwca 2021 [dostęp 2024-09-11] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Szyller_(architekt)&oldid=75042603”