Sufczyce

Sufczyce

wieś
Sufczyce na austro-węgierskiej mapie wojskowej Galicji Zachodniej (1801-1804)
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	staszowski
Gmina	Oleśnica
Wysokość	152–189 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	285[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-220[3]
Tablice rejestracyjne	TSZ
SIMC	0257443[4]
Położenie na mapie gminy Oleśnica Sufczyce
Położenie na mapie Polski Sufczyce
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Sufczyce
Położenie na mapie powiatu staszowskiego Sufczyce
50°28′08″N 21°04′24″E/50,468889 21,073333[1]

Sufczyce – wieś sołecka^[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Oleśnica^[6][4].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wieś w powiecie wiślickim województwa sandomierskiego w latach 70. XVI wieku należała do wojewody krakowskiego Piotra Zborowskiego^[7].

Wieś Sufczyce położona jest w obrębie Działów Połanieckich, subregionu Niecki Nidziańskiej, nad terasą zalewową rzeki Wschodniej. Obszar ten zbudowany jest głównie z mioceńskich iłów, gipsów i piasków, pokrytych częściowo utworami czwartorzędowymi. Przeważają tu lekkie gleby bielicowe^[8][9]. Przez wieś przepływa potok Młynkówka (Pobocznica).

Na terenie Sufczyc zlokalizowanych jest kilka stanowisk archeologicznych datowanych od okresu neolitu po średniowiecze. W późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza teren pokrywający się z obszarem dzisiejszej wsi zajmowała osada ludności grupy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej^[10][11]. Układ dzisiejszej wsi jest przykładem średniowiecznej ulicówki.

Wieś poświadczona źródłowo od XV w. W 1466 r. przypadła w udziale kasztelanowi sądeckiemu i staroście generalnemu ruskiemu Andrzejowi Oleśnickiemu herbu Dębno^[12][13]. Po śmierci Andrzeja w 1492 r. najprawdopodobniej przypadły wraz z Oleśnicą i okolicznymi wsiami jego bratankowi, wojewodzie lubelskiemu Janowi Oleśnickiemu (Bochotnickiemu) herbu Dębno^[14]. W latach 80. i 90. XVI w. Sufczyce, podobnie jak i okoliczne wsie klucza oleśnickiego, należą do Zofii z Wzdowa, wdowy po kasztelanie radomskim Krzysztofie Lanckorońskim^[7]. W rękach Lanckorońskich pozostaje do połowy XVIII w. W 1752 r. przechodzą w ręce Macieja Sołtyka, który poślubił wdowę po Stanisławie Lanckorońskim. W 1801 r. właścicielem wsi jest Ludwik Kalinowski. W dokumentach wieś występuje pod nazwami: Suchczicze, Suchczyce, Suszczyce, Sufcice, jako należąca do dóbr oleśnickich. W roku 1809 wieś miała 37 domów zamieszkiwanych przez 233 osoby (57 rodzin)^[15]. W 1827 r. we wsi było 35 domów i 296 mieszkańców^[16]. Do 13 stycznia 1870 Sufczyce były siedzibą gminy wiejskiej. Po utracie praw miejskich przez Oleśnicę w 1869 r., gminy połączono tworząc gminę Oleśnica^[17]. Od listopada 1888 r. do września 1889 r. w dworze w Oleśnicy, stanowiącym własność Zaborowskich, pracował jako guwerner dzieci Gustawa Zaborowskiego Stefan Żeromski. Żeromski w "Dziennikach" tak opisywał pierwszą wizytę w Sufczycach: "Drogi równo ujeżdżone, przepyszne. Mijaliśmy wieś Suchcice, wieś ogromną dobrze zabudowaną, bogatą. Wszystkie chałupy słomą kryte a jednak obszerne i mające często kształt dworków. Szyby w oknach duże, kominy murowane, ściany bielone..."^[18].

W czasie II wojny światowej okolice wsi były miejscem aktywnych działań Batalionów Chłopskich^[19][20]. 4 sierpnia 1944 r. wieś zajęły wojska 1. Frontu Ukraińskiego nacierające z rejonu Połańca w kierunku Grzybowa, Stopnicy i Pacanowa^[21][22]. 10 sierpnia na Budach ulokowano sztab 289. pułku 97. dywizji strzelców gwardii, broniącego rubieży Strzelce-Kępie^[23]. Do końca sierpnia 1944 r. okolice były polem zaciętych walk o utrzymanie przyczółka baranowsko-sandomierskiego^[24][25].

Figura Chrystusa Frasobliwego z 1832 r.