Timothy Dalton

Timothy Dalton

Timothy Dalton, Amsterdam 1987
Imię i nazwisko	Timothy Peter Dalton
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1946 Colwyn Bay, Conwy
Zawód	aktor
Lata aktywności	od 1964
Multimedia w Wikimedia Commons

Timothy Peter Dalton^[1] (ur. 21 marca 1946 w Colwyn Bay w Walii) – brytyjski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, znany przede wszystkim jako czwarty oficjalny odtwórca roli superagenta 007 Jamesa Bonda w filmach: W obliczu śmierci (1987) i Licencja na zabijanie (1989)^[2].

Urodził się w Colwyn Bay w Walii, w hrabstwie Conwy jako najstarszy z piątki dzieci Dorothy Scholes i Petera Daltona Leggetta^[3]. Jego ojciec był kapitanem Special Operations Executive^[4] i pracował też w branży reklamowej^[5]. Jego dziadkowie byli artystami wodewilu^[5]. Kiedy miał szesnaście lat, po obejrzeniu Makbeta w londyńskim The Old Vic, postanowił zostać aktorem.

Studiował przez dwa lata w Royal Academy of Dramatic Art (Królewskiej Akademii Sztuk Dramatycznych) w Londynie i występował w zespole artystycznym National Youth Theatre, z którym odbył tournée po Australii^[5]. W Birmingham Repertory Theatre w Birmingham zwrócił na siebie uwagę w przedstawieniu G.B. Shawa Święta Joanna, a później jako członek Royal Shakespeare Company (RSC) odniósł sukces w tragedii szekspirowskiej Romeo i Julia.

Debiutował na szklanym ekranie jako Diomedes w telewizyjnej ekranizacji tragedii szekspirowskiej BBC Troilus i Kresyda (Troilus and Cressida, 1966). Uwagę szerszej widowni zwrócił na siebie jako Peter w serialu Sat'day While Sunday (1966) z Malcolmem McDowellem i po tym, jak wcielił się w postać króla Filipa II w dramacie historycznym Anthony’ego Harveya Lew w Zimie (The Lion in Winter, 1968) u boku Petera O’Toole, Katharine Hepburn i Anthony’ego Hopkinsa.

Kolejne role grał przed kamerą filmową ubrany w stroje historyczne: Cromwell (1970) jako książę Rupert, adaptacji filmowej powieści Emily Jane Brontë Wichrowe Wzgórza (Wuthering Heights, 1970) jako Heathcliff, Maria, królowa Szkotów (Mary, Queen of Scots, 1972) jako szkocki książę Lord Henry Darnley, serial BBC Dziwne losy Jane Eyre (Jane Eyre, 1983) wg powieści Charlotte Brontë jako Edward Rochester i Kleopatra (Cleopatra, 1999) w roli rzymskiego cesarza Juliusza Cezara. Jego pierwszym amerykańskim filmem była komedia muzyczna Sextette (1978) z Mae West. Pojawił się także w jednym z odcinków serialu ABC Aniołki Charliego (1979) w roli milionera, playboya i złodzieja klejnotów, w którym zakochuje się Jill Munroe (Farrah Fawcett).

Rozgłos przyniosły mu też takie filmy jak: Agata (Agatha, 1979) jako pułkownik Archibald „Archie” Christie, Flash Gordon (1980) jako książę Barin, Looney Tunes znowu w akcji (Looney Tunes back in action, 2003) jako Damian Drake oraz miniseriale CBS: Córka Mistrala (Mistral's Daughter, 1984) wg powieści Judith Krantz jako pułkownik Francis Burke i Grzechy (Sins, 1986) jako Edmund Junot, brat głównej bohaterki granej przez Joan Collins, i Scarlett (1994), ekranizacji powieści Alexandry Ripley, będącej sequelem do słynnego dzieła Margaret Mitchell Przeminęło z wiatrem, jako Rhett Butler.

Kiedy Roger Moore rozstał się z rolą Bonda po Zabójczym widoku, 007 miał zostać Pierce Brosnan, jednak nie pozwoliły mu na to umowy kontraktowe. Wtedy rolę zaproponowano Daltonowi^[6].

Dalton znacznie zmienił postać Jamesa Bonda, upodobniając jego kinowy wizerunek do książkowego. Aktor publicznie oświadczył, że chce zbliżyć graną przez siebie postać do wizerunku, jaki nadał jej Ian Fleming w swych powieściach. Według części fanów kreacja Daltona uchodzi za najbardziej zbliżoną do pierwowzoru literackiego.

Film W obliczu śmierci z 1987 roku cechował się zarówno szybką akcją, jak i romantyczną fabułą, nie widzianą od czasów W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości^[6].

Dwa lata późniejsza Licencja na zabijanie opowiadała o brutalnym ataku na starego przyjaciela Bonda - Felixa Leitera. Filmowi podniesiono kategorie wiekowe ze względu na brutalne sceny palenia żywcem czy zjadania ludzi przez rekiny. Przeciwnikiem agenta był baron narkotykowy. Bondowi odebrano pozwolenie na zabijanie, więc zabijając, popełnia przestępstwa. Ze względu na słabą kampanię reklamową film nie zarobił zbyt dużo^[6].

W 1994 roku po ukończeniu zdjęć do miniserialu Scarlett Dalton ogłosił, że nie wcieli się więcej w rolę Jamesa Bonda. W następnym filmie zastąpił go Pierce Brosnan^[6].

W latach 1971–1986 był związany z Vanessą Redgrave^[7]. Spotykał się także z Kate Fitzpatrick (1972) i Whoopi Goldberg (1990-91)^[8]. Ze związku z pieśniarką Oksaną Grigorievą (1995-2007) ma syna Alexandra Petera Daltona (ur. 7 sierpnia 1997)^[9][10].

• Timothy Dalton w bazie IMDb (ang.)
• Timothy Dalton w bazie Filmweb
• Timothy Dalton w bazie Notable Names Database (ang.)