Tramwaje w Petersburgu
| tramwaj | |
 | |
 Tramwaj typu KTM-31 na linii nr 34, 2014 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Lokalizacja | |
| Operator | Gorelektrotrans |
| Liczba linii | 38 |
| Infrastruktura | |
 Sieć tramwajowa w 2024 r. | |
| Długość sieci | 228 km |
| Rozstaw szyn | 1524 mm |
| Napięcie zasilania | 550 V DC |
| Liczba zajezdni | 6 |
| Strona internetowa | |
.jpg)
Tramwaje w Petersburgu – sieć tramwajowa w Petersburgu, uruchomiona 29 września 1907 r. Pod koniec lat 80. XX wieku osiągnęła szczyt swojego rozwoju i stała się największą siecią tramwajową na świecie, co zostało udokumentowane w Księdze rekordów Guinnessa[1]. Począwszy od lat 90. XX wieku spadała liczba przewożonych pasażerów, a tory tramwajowe usunięto z wielu głównych ulic miasta, jednak jeszcze w 2002 r. długość torowisk przewyższała 600 km[2]. Po 2002 r. miano największej sieci tramwajowej świata otrzymały tramwaje w Melbourne[3].
Według stanu z października 2019 r. funkcjonują 42 linie tramwajowe, eksploatowanych jest 795 wagonów[4][5][6], które stacjonują w siedmiu zajezdniach. Z torowiskami o długości 228 km sieć tramwajowa w Petersburgu zajmuje 4 miejsce na świecie pod względem długości torowisk[2][7].
Większość linii tramwajowych w mieście obsługuje przewoźnik Gorelektrotrans, część sieci w rejonie Krasnogwardiejskim – prywatny przewoźnik Transportnaja koncessionnaja kompanija.
Historia
[edytuj | edytuj kod]1860–1941
[edytuj | edytuj kod]Pierwszą linię tramwaju konnego uruchomiono 27 sierpnia 1863. Linię wybudowała firma 1re Compagnie des tramways á Petersbourg. Linia połączyła plac Admiralicji, przez Newski Prospekt do dworca Mikołajewskiego (ob. Moskiewskiego). Linię tę nazwano Newską. Szerokość toru wynosi 1524 mm. Przed wybudowaniem linii dla ruchu pasażerskiego, w 1854, uruchomiono konne tramwaje towarowe na linii o długości 4,3 km, drugą linię, długości 3 km, uruchomiono w 1860. W 1864 wybudowano linię Sadową o długości 3,5 km, połączyła ona Gostinyj dwor z Rynkiem Nikolskim oraz linię od placu Admiralicji do mostu Isaakijewskiego również o długości 3,5 km. Od 1874 rozpoczęto intensywną rozbudowę linii tramwaju konnych, i w 1877 było 90 km linii tramwajowych, a w 1899 131 km, 2407 koni, 433 wagony i sześć zajezdni. W 1878 powstała nowa spółka która eksploatowała linię od dworca Mikołajewskiego do wsi Mursinka (obecnie część Petersburga). W 1881 uruchomiono tramwaje parowe na linii Lesnej (dotychczas obsługiwanej przez tramwaje konne), o trasie Wojskowa Akademia Medyczna – Kruglij Prud.
W 1914 zelektryfikowano linię od 1 Mursinskiego Prospektu do Instytutu Technologicznego, na pozostałej części trasy powróciły tramwaje konne, które w 1916 zarekwirowało wojsko. Do 1918 zelektryfikowano pozostałą część linii Lesnej. Do 1902 miasto przejęło wszystkie spółki tramwajowe. W 1907 ruszyły pierwsze tramwaje elektryczne. Mimo elektryfikacji linii zbudowano kilka linii tramwaju konnego na przedmieściach. W 1909 było 13 linii tramwaju elektrycznego. W 1917 ruch tramwajów konnych został wstrzymany, z powodu braku paszy dla koni. 26 sierpnia 1922 uruchomiono tramwaje elektryczne na linii Newskiej. W 1917 w Petersburgu były 23 linie, długość tras wynosiła 200 km. W czasie I wojny światowej z powodu braków paliwa dla transportu samochodowego tramwaje przewoziły także towary. W czasie rewolucji październikowej brakowało części zamiennych do tramwajów. Po I wojnie światowej rozpoczęto opracowywać nowe plany rozwoju komunikacji tramwajowej. Do 1941 w wyniku intensywnej rozbudowy sieć tramwajowa osiągnęła długość 700 km, po której kursowały 42 linie tramwajowe, a na stanie przedsiębiorstwa było 1835 tramwajów i zatrudnionych 22.000 pracowników.
1941–1945
[edytuj | edytuj kod]W czasie oblężenia Petersburga 8 grudnia 1941 wstrzymano ruch tramwajów z powodu braku zasilania. W wyniku ostrzeliwania miasta przez wojska niemieckie zostało zniszczonych 450 km linii napowietrznej, 1065 wagonów tramwajowych oraz 25 budynków należących do przedsiębiorstwa. Pod koniec lutego 1942 zostało przywrócone zasilanie, a od 10 marca rozpoczęto ruch tramwajów towarowych w celu uprzątnięcia miasta. 15 kwietnia 1942 ponownie uruchomiono tramwaje na liniach 3, 7, 9, 10, 11 i 12. W kolejnych miesiącach uruchamiano kolejne linie. Na niektórych liniach wprowadzono jako rozwiązanie tymczasowe lokomotywy parowe. W 1945 odbudowanych zostało 63 km tras i 500 wagonów, oraz została zbudowana nowa trasa do Mjasokombinatu. Łącznie w czasie II wojny światowej zostało zniszczonych 500 km trakcji i trzy zajezdnie: Kotljakow (nr 9), Kirow (nr 8) i Leonow (nr 2).
Po 1945
[edytuj | edytuj kod]W kolejnych latach sieć tramwajową rozbudowywano i w 1986 łączna długość 65 linii wyniosła 1022 km. W 1997 na torach o długości 600 km kursowało 1732 tramwajów które obsługiwały 67 linii. Od tego samego roku rozpoczęto stopniową likwidację linii tramwajowych, głównie w najstarszych częściach miasta, i tak w kwietniu zlikwidowano trasę tramwajową na nabrzeżu Admiralicji. W ciągu kolejnych lat likwidowano kolejne trasy tramwajowe w starej części Petersburga, by po 2007 zaprzestać likwidacji. Od 1998 prowadzone są remonty niektórych tras. W 2003 zamknięto dwie zajezdnie. Od 1997 do 2007 długość tras spadła o 100 km, a liczbę wagonów z 1800 do 700. Według zapewnień przewoźnika Gorelektrotrans likwidacji kolejnych tras nie będzie, ponadto w 2011 ma rozpocząć się budowa zajezdni tramwajowej nr 12, która zastąpi istniejącą zajezdnię nr 1[8].
W 2008 przyjęto projekt rozbudowy tramwajów na lata 2012–2015. Według tego projektu sieć tramwajowa ma być zintegrowana z koleją i metrem oraz rozbudowana w aglomeracji[9].
Zajezdnie tramwajowe
[edytuj | edytuj kod]Obecnie w Petersburgu działa 6 zajezdni tramwajowych w tym jedna zajezdnia tramwajowo-trolejbusowa. Lista zajezdni tramwajowych w Petersburgu:
- zajezdnia tramwajowa nr 1 – otwarta w 1907
- zajezdnia tramwajowa nr 2 – otwarta w 1907, zamknięta w 2007
- zajezdnia tramwajowa nr 3 – otwarta w 1909
- zajezdnia tramwajowa nr 4 – otwarta w 1914, zamknięta w 2003
- zajezdnia tramwajowa nr 5 – otwarta w 1917
- zajezdnia tramwajowa nr 6 – otwarta w 1925, zamknięta w 2005
- zajezdnia tramwajowa nr 7 – otwarta w 1931
- zajezdnia tramwajowa nr 8 – otwarta w 1936, od 2003 warsztaty tramwajowe
- zajezdnia tramwajowa nr 9 – otwarta w 1916
- zajezdnia tramwajowa nr 10 – otwarta w 1981 (zajezdnia tramwajowo-trolejbusowa)
Od lat 90. XX wieku budowana jest zajezdnia tramwajowa nr 11, której do dzisiaj nie ukończono. Zagrożone likwidacją są zajezdnie nr 1 i 3. Od 1967 w zajezdni tramwajowej nr 2 działa muzeum tramwajów. W kolekcji muzeum znajdują się 23 typy tramwajów w liczbie 48 wagonów. Po likwidacji zajezdni nr 2 pozostało na jej terenie tylko muzeum tramwajów w hali nr 1.
Linie
[edytuj | edytuj kod]Wykaz linii tramwajowych wg stanu z 21.05.2018 r.[10]
| Linia | Trasa |
|---|---|
| A | r. Okkierwil ↔ ul. Kołłontaj |
| 3 | pl. Riepina ↔ pl. Lenina |
| 6 | ul. Korablestroitielej ↔ pl. Lenina |
| 7 | pr. Solidarnosti ↔ ul. Kommuny |
| 9 | pr. Miecznikowa ↔ stacja metra „Udielnaja” |
| 10 | stacja metra „Ładożskaja” ↔ Małaja Ochta |
| 16 | Karbiuratornyj zawod ↔ pl. Staczek |
| 18 | ul. Szawrowa ↔ stacja metra „Staraja Dieriewnia” |
| 19 | Łachtinskij Razliw ↔ płatforma 11-j km |
| 20 | pr. Kultury ↔ pl. Lenina |
| 21 | Primorskij pr. ↔ Pridorożnaja alleja |
| 23 | pr. Solidarnosti ↔ Botkinskaja ul. |
| 24 | stacja metra „Rybackoje” ↔ Pieriekupnoj pier. |
| 25 | stacja metra „Kupczino” ↔ ul. Marata |
| 27 | stacja metra „Rybackoje” ↔ r. Okkierwil |
| 29 | miasokombinat ↔ tramwajnyj park № 1 |
| 30 | ż. d. stancyja Rżewka ↔ Botkinskaja ul. |
| 36 | pos. Strielna ↔ Oboronnaja ul. |
| 38 | pr. Miecznikowa ↔ stancyja mietro „Wyborgskaja” |
| 39 | Narodnaja ul. ↔ stacja metra Nowoczerkasskaja |
| 40 | Tichorieckij pr. ↔ Dietskaja ul. |
| 41 | Leningradskij elektromiechaniczeskij zawod ↔ pl. Turgieniewa |
| 43 | stancyja mietro „Kupczino” ↔ stacja metra „Moskowskije worota” |
| 45 | pr. Jurija Gagarina ↔ stacja metra „Kupczino” |
| 47 | uł. Szawrowa ↔ Udielnyj park |
| 48 | Łachtinskij razliw ↔ ż.d. stancyja Kuszelewka |
| 49 | M. Bałkanskaja ul. ↔ ul. Marata |
| 51 | Suzdalskij pr. ↔ pr. Miecznikowa |
| 52 | zawod „Siewiernaja wierf” ↔ ż.d. stancyja Sosnowaja Polana |
| 55 | Pridorożnaja alleja ↔ ul. Szawrowa |
| 56 | zawod „Siewiernaja wierf” ↔ ul. Marszała Kazakowa |
| 57 | Tichorieckij pr. ↔ pr. Łunaczarskogo |
| 58 | pr. Kultury ↔ uł. Żeni Jegorowoj |
| 60 | zawod „Siewiernaja Wierf” ↔ ul. Pogranicznika Garkawogo |
| 61 | Suzdalskij pr. ↔ ż.d. stancyja Kuszelewka |
| 62 | M. Bałkanskaja ul. ↔ stacja metra „Kupczino” |
| 65 | r. Okkierwil ↔ Niewskij zawod |
| 100 | Pridorożnaja alleja ↔ ż.d. stancyja Ruczji |
Tabor
[edytuj | edytuj kod]Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze tramwaje były malowane na biało-granatowo. W 1909 na 13 liniach tramwaju elektrycznego jeździło 190 wagonów. W 1917 posiadano 496 wagonów silnikowych i 337 wagonów doczepnych. W czasie oblężenia miasta wagony typu LM-33 przebudowano na karetki, które transportowały rannych pomiędzy dworcami a szpitalami. W wyniku braku zasilania i wstrzymania ruchu tramwajów na ulicach miasta pozostało ok. 50 wagonów. W lutym 1943 sprawnych było 336 składów tramwajowych, a we wrześniu już 502. W 1947 otrzymano pierwsze nowe tramwaje typu LM-47 (wagony silnikowe) i LP-47 (wagony doczepne), a w 1949 tramwaje LM-/LP-49. W kolejnych latach otrzymano tramwaje LM-58. W 1986 posiadano 2160 wagonów z czego na linie wyjeżdżały 1673 tramwaje.
Współczesny tabor
[edytuj | edytuj kod]Na początku grudnia 2008 dostarczono dwa pierwsze tramwaje serii LM-2008, obecnie w eksploatacji są 33 tramwaje tego typu. Wagony LM-2008 wyprodukowały zakłady PTMZ mieszczące się w Petersburgu. Tramwaje są czteroosiowe oraz częściowo niskopodłogowe[11]. Wcześniej bo pod koniec 2006 PTMZ dostarczył pierwszy tramwaj LVS-2005[12]. Tramwaje te są dwuczłonowe, w 60% niskopodłogowe, obecnie w eksploatacji jest 25 tramwajów tego typu.
W marcu 2018 r. przedsiębiorstwo Gorelektrotrans eksploatowało następujące typy tramwajów[13][14]:
| Typ | Zdjęcie | Eksploatacja od |  | Liczba wagonów |
|---|---|---|---|---|
| LWS-86 |  | 1987 | 357 | |
| 71-88G | .jpg) | 1990 | 5 | |
| LWS-97 |  | 1997 | 37 | |
| LM-99 |  | 1999 | 187 | |
| LWS-2005 |  | 2007 | | 25 |
| LM-2008 |  | 2008 | | 33 |
| KTM-31 |  | 2012 | | 43 |
| BKM-843 |  | 2013 | | 3 |
| LM-68M2 |  | 2013 | 23 | |
| Alstom Citadis 301 CIS |  | 2014 | | 4 |
| 71-407 |  | 2014 | | 1 |
| KTM-23 | .jpg) | 2015–2016 | | 21 |
| LM-68M3 | .jpg) | 2016 | | 14 |
| 71-931 |  | 2017 | | 13 |
| 71-923 | 2017 | | 3 |
Muzeum tramwajów posiada 48 tramwajów:
| Typ | Zdjęcie | Liczba wagonów |
|---|---|---|
| tramwaj konny |  | 1 |
| MS/MP-3 |  | 18/1 |
| LM-33/LP-33 |  | 2/1 |
| LM-57 |  | 3 |
| LM-47/LP-47 |  | 3/1 |
| GMu | 2 | |
| KTM-5 |  | 2 |
| Brush |  | 2 |
| GP-10 | 2 | |
| LM-68 |  | 1 |
| LM-49/LP-49 |  | 1/1 |
| LM-68M | 1 | |
| LWS-86 |  | 1 |
| LWS-89 |  | 1 |
| LWS-93 |  | 1 |
| RS-78 | 1 |
Tabor techniczny Gorelektrotrans składa się ze 153 tramwajów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wietieranskije budni tramwaja. Gazieta «Izwiestija», 2007. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-16)].
- ↑ a b Рельсовая война, „«Rossijskaja gazieta» – Sankt-Pietierburg” (4553), 2007.
- ↑ Facts & figures – Yarra Trams. yarratrams.com.au. [dostęp 2019-02-11].
- ↑ transphoto.ru.
- ↑ Wykaz taboru na stronie transphoto.ru. [dostęp 2013-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-09)].
- ↑ Do 2012 g. pietierburgskij elektrotransport sokraszczatʹ nie płanirujetsia. 2008.
- ↑ Władimir Fiodorow: Tramwajam ukazali naprawlenije. Fontanka, 2007.
- ↑ «Горэлектротранс»: новых демонтажей трамвайных путей в Петербурге не будет.
- ↑ St. Petersburg: Miasto rozbuduje sieć tramwajową oraz zintegruje z koleją i metrem.
- ↑ Marszruty tramwajew. electrotrans.spb.ru. [dostęp 2018-05-21].
- ↑ Infotram:St. Petersburg: Dwa pierwsze tramwaje 71-153 w ruchu planowym.
- ↑ Infotram:St. Petersburg: PTMF dostarczyło dwa tramwaje 71-152.
- ↑ electrotrans.spb.ru – tabor tramwajowy.
- ↑ transphoto.ru – statystyka taboru.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- historia tramwajów w Petersburgu
- zajezdnie tramwajowe w Petersburgu
- baza danych i fotogaleria na stronie transphoto.ru
| Systemy działające | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Systemy zlikwidowane |
| ||||||||
| Systemy w budowie i planowane | |||||||||
| Systemy służbowe |
