Wina polskie

Wina polskie – wina produkowane w Polsce.

Według wykopalisk archeologicznych, już na przełomie IX i X wieku winorośl uprawiano na terenach Małopolski, z tego bowiem czasu pochodzą pozostałości winnicy odkryte na zboczach Wawelu^[1][2]. Według Władysława Korcza najstarszym dokumentem potwierdzającym uprawę winorośli w Polsce jest bulla gnieźnieńska papieża Innocentego II z 1136 roku o uposażeniu arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, w której mowa jest o winnicach w okolicy grodu płockiego i włocławskiego. Mnisi benedyktyńscy i cysterscy w przyklasztornych gospodarstwach sadzili winorośl i produkowali wino, przede wszystkim na potrzeby liturgiczne^[3]. Do Małopolski winorośl dotarła z południa Europy, przypuszczalnie z Państwa Wielkomorawskiego^[1][3].

W XIV wieku uprawą winorośli i produkcją wina zajęli się również mieszczanie^[4]. O tradycji upraw świadczy nazewnictwo geograficzne: kilka miejscowości o nazwie Winna Góra, Winogrady, Winiary, Winnica, Winiary itd.^[4] Popularność wina dorównywała popularności piwa i miodu pitnego^[4]. Winnice znajdowały się przede wszystkim na Śląsku, w Zielonej Górze, Poznaniu, terenach nadwiślańskich (Toruń, Płock, Sandomierz), w Lublinie i Krakowie, w okolicach Przemyśla i Krosna^[4][5].

Od XVI wieku winiarstwo w Polsce podupadało, a głównym powodem była coraz większa dostępność win z krajów, gdzie warunki klimatyczne bardziej sprzyjały uprawie^[4]. Rozwinął się handel winem importowanym, przede wszystkim z obszaru Królestwa Węgier – tzw. węgrzynem^[2]. Często sprowadzane wino starzono przed sprzedażą jeszcze w polskich piwnicach^[2]. Inne kraje, z których przywożono wino to Francja, Włochy i Niemcy^[4].

Siedemnastowieczne wojny przetrzebiły polskie winnice^[4]. Na terytorium Polski najdłużej, bo do XX wieku uprawiano winorośl w okolicach Zielonej Góry, leżącej wówczas w Niemczech^[4][6]. W okresie międzywojennym w okolicach Zielonej Góry istniało ok. 300 hektarów winnic^[4][6].

Po wieloletniej przerwie nastąpiło odrodzenie polskiego winiarstwa oraz turystyki winiarskiej (enoturystyki)^[4][7]. W przeciwieństwie jednak do historii, to nie w pobliżu Zielonej Góry, lecz w województwie podkarpackim pojawiły się pierwsze profesjonalne winnice – w roku 1984 Roman Myśliwiec założył winnicę Golesz^[6]. W 2011 było w Polsce już około 500 winnic, z reguły niewielkich, gdyż łączna szacowana powierzchnia winnic w Polsce wynosiła wtedy ok. 500 ha (wg Polskiego Instytutu Winorośli i Wina)^[8]. Największy areał mają Winnice Jaworek^[9].

W 2004 roku, produkcja wina wyniosła 199 637 hl^[10]. Uprawia się klasyczne odmiany winorośli właściwej, np. riesling, chardonnay, gewürztraminer, pinot gris, sylvaner, jak również mieszańce z przewagą winorośli właściwej, np. seyval blanc, bianca, muscat odessa, regent i rondo^[11] .

• Krajowa Rada Winiarstwa i Miodosytnictwa
• Ogólnopolski Konkurs Win, Miodów Pitnych i Napojów Winiarskich

• Roman Myśliwiec: Uprawa winorośli. Kraków: Wydawnictwo Plantpress, 2009, s. 8–9.
• Ewa Wawro: Winnice w Polsce. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2011. ISBN 978-83-7763-043-3.

Zobacz multimedia związane z tematem: Wina polskie

• Polski Instytut Winorośli i Wina