Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego
Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego – istniejąca w latach 1920-1954 jednostka organizacyjna Uniwersytetu Warszawskiego kształcąca na kierunku teologia wyznawców Kościołów protestanckich w Polsce, głównie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W 1954 uchwałą Rady Ministrów PRL usunięta z tej uczelni. W oparciu o nią utworzono Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie. Jej sukcesorem jest Wydział Teologiczny ChAT.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Powstał w 1920 dzięki inicjatywie bp. Juliusza Bursche zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce[1]. Pierwszego dziekana Wydziału wybrano w 1922 i został nim ks. prof. Edmund Bursche[2]. Podstawą prawną działalności było m.in. rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 19 kwietnia 1922 r.[3] i rozporządzenie tegoż ministra w sprawie planu studiów w Wydziale[4].
Przeciwnikami utworzenia Wydziału byli duchowni katoliccy ks. Franciszek Jehliczka i o. Jan Rostworowski[5]. Do Wydziału negatywnie nastawiony był Ewangelicki Kościół Unijny w Polsce z konsystorzem w Poznaniu oraz profesorowie prowadzonego przez ten Kościół Ewangelickiego Seminarium Kaznodziejskiego i Szkoły Teologicznej w Poznaniu[6].
W latach 30. Wydział posiadał 4 profesorów zwyczajnych, 1 zastępcę profesora oraz 4 profesorów prowadzących zajęcia zlecione[7]. Prowadzone tam studia trwały 4 lata[7]. W roku akademickim 1931/1932 studia na Wydziale odbywało ogółem ok. 100 studentów[7].
Struktura organizacyjna Wydziału w okresie II Rzeczypospolitej była następująca:
- Katedra Egzegezy Starego Testamentu
- Katedra Egzegezy Nowego Testamentu
- Katedra Teologii Historycznej
- Katedra Teologii Systematycznej
- Katedra Teologii Praktycznej[8].
W okresie okupacji hitlerowskiej działalność Wydziału była kontynuowana w ramach tajnego nauczania[9].
Po II wojnie światowej Wydział odrodził się i prowadził działalność do 1954, kiedy został zniesiony decyzją władz komunistycznych. W podobny sposób postąpiono wobec Wydziału Teologii Katolickiej UW oraz Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, z których utworzono Akademię Teologii Katolickiej w Warszawie, później przekształconą w UKSW[10].
Dziekani (lista niepełna)
[edytuj | edytuj kod]- 1922–1923 – ks. prof. Edmund Bursche[11]
- 1928-1929 – ks. prof. Edmund Bursche[12]
- 1937-1938 – ks. prof. Karol Michejda[13]
- 1939–1944 – ks. prof. Jan Szeruda[9]
- 1952-1954 – ks. prof. Wiktor Niemczyk[14]
Profesorowie i inni wykładowcy Wydziału
[edytuj | edytuj kod]- Oskar Bartel (1893-1973) – wykładowca od 1946, kierownik Katedry Teologii Historycznej[15]
- ks. Edmund Bursche (1880–1940) – od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1939 profesor zwyczajny, 1921-1939 kierownik Katedry Historii Kościoła[16].
- ks. Woldemar Gastpary (1908-1984) – od 1949 adiunkt w Katedrze Teologii Praktycznej[17]
- ks. Rudolf Kesselring (1884-1961) – profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej w latach 1932-1939[18]
- Kazimierz Kosiński (1886-1970) – wykładowca hymnologii w latach 1930–1939
- ks. Karol Michejda (1880-1945) – w latach 1923-1939 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej[13]
- ks. Wiktor Niemczyk (1898-1980) – docent od 1937, od 1946 profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej[14]
- ks. Karol Serini (1875-1931) – od 1921 zastępca profesora, później profesor, kierownik Katedry Teologii Systematycznej[19].
- ks. Adolf Suess (1887-1952) – od 1922 zastępca profesora i kierownik Katedry Egzegezy Nowego Testamentu, od 1945 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej[20].
- ks. Jan Szeruda (1889-1962) – od 1920, od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1929 profesor zwyczajny, kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu[9].
- ks. Andrzej Wantuła (1905-1976) – wykładowca od 1952[21]
- ks. Karol Wolfram (1899-1965) – od 1935 docent, od 1937 profesor nadzwyczajny w Katedrze Egzegezy Nowego Testamentu
Absolwenci Wydziału (m.in.)
[edytuj | edytuj kod]- ks. Witold Benedyktowicz
- ks. Józef Berger
- ks. Ryszard Danielczyk
- ks. Edward Dietz
- ks. Paweł Dilis
- Barbara Enholc-Narzyńska
- ks. Alfred Hugo Figaszewski
- ks. Alfred Figaszewski
- ks. Robert Fiszkal[22]
- ks. Edmund Friszke
- ks. Woldemar Gastpary[17]
- ks. Adolf Gloc
- ks. Jerzy Gryniakow
- ks. Adam Hławiczka
- ks. Alfred Jagucki
- Aleksander Jałosiński
- ks. Jerzy Jelen
- ks. Jerzy Kahané
- ks. Zygmunt Kuźwa
- ks. Robert Liersch
- ks. Roman Mazierski
- ks. Włodzimierz Missol
- ks. Jan Motyka[23]
- ks. Janusz Narzyński[24]
- ks. Jan Bogusław Niemczyk
- ks. Wiktor Niemczyk
- ks. Jerzy Otello
- ks. Zdzisław Pawlik
- ks. Waldemar Preiss
- ks. Karol Świtalski
- ks. Bogdan Tranda[25]
- ks. Zdzisław Tranda
- ks. Ryszard Trenkler
- ks. Andrzej Wantuła
- ks. Tadeusz Wojak
- ks. Karol Wolfram
Studentem wydziału był zamordowany w 1940 w Katyniu podporucznik piechoty rezerwy Henryk Hoffman, syn Emila i Emilii z domu Schultz, urodzony 6 kwietnia 1901 w Koninie. Pracował jako urzędnik Banku Komunalnej Kasy Oszczędności w Solcu Kujawskim. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty i został przydzielony do 29 pułku piechoty, do którego zmobilizowano go na czas wojny obronnej 1939[26].
W 1951 studia na Wydziale rozpoczął ks. Ryszard Janik, lecz w związku z likwidacją Wydziału dokończył je w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej[27].
Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego z wniosku Wydziału Teologii Ewangelickiej
[edytuj | edytuj kod]- ks. bp Juliusz Bursche (1930)
- ks. Aleksander Schoeneich (1931)
- Jan Kracala (1934)
- Eberhard Vischer (1935)[28]
Czasopismo naukowe
[edytuj | edytuj kod]Organem naukowym Wydziału było założone w 1936 czasopismo „Rocznik Teologiczny”.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bursche Juliusz ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 41, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Dz.Urz. MWRiOP z 30 IV 1922, Nr 15, poz. 149.
- ↑ Dz.Urz. MWRiOP z 14 V 1922, Nr 17, poz. 167.
- ↑ Woldemar Gastpary, Protestantyzm w Polsce w dobie dwóch wojen światowych 1914–1939, Warszawa 1978, s. 172.
- ↑ Woldemar Gastpary, Protestantyzm w Polsce w dobie dwóch wojen światowych 1914–1939, Warszawa 1978, s. 170–171.
- ↑ a b c Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
- ↑ Zob. Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
- ↑ a b c Szeruda Jan ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 290, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Historia Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego na witrynie UKSW (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Bursche Edmund ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 41, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości, który pełnił tę funkcję także w latach 1928-1929 (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ a b Michejda Karol, ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 197, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ a b Niemczyk Wiktor ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 216, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Bartel Oskar, [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 25, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Bursche Edmund ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 40, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ a b Gastpary Woldemar ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 82, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Eduard Kneifel, Die Pastoren der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen. Ein biographisches Pfarrerbuch mit einem Anhang, Eging 1967, s. 110.
- ↑ Serini Karol ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 276, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Suess Adolf Karol ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 286, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Wantuła Andrzej ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 311, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
- ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 30-32. ISBN 83-902197-4-3.
- ↑ Biogram ks. J. Motyki na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Biogram bp. Janusza Narzyńskiego na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
- ↑ Wspomnienie Aleksandry Sękowskiej o ks. Bogdanie Trandzie na witrynie czasopisma „Jednota” (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).. [dostęp 2014-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 stycznia 2015)].
- ↑ Henryk Hoffman. ogrodywspomnień.pl. [dostęp 2018-02-17].
- ↑ Zmarł ks. radca Ryszard Janik – honorowy członek PTEw. ptew.org.pl, 28 listopada 2018. [dostęp 2018-12-03].
- ↑ Wykaz doktorów honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).. [dostęp 2014-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 sierpnia 2014)].
.png)