Wymienialność waluty

Wymienialność waluty – zagwarantowana przez prawo możliwość wymiany, czyli kupna lub sprzedaży, walut obcych za walutę krajową lub inne waluty według jednolitego kursu walutowego. Zakres wymienialności zdeterminowany jest rodzajem polityki gospodarczej, a przede wszystkim handlowej państwa i jest on odwrotnie proporcjonalny do ograniczeń dewizowych.

Jest to standard (ang. International Monetary Fund convertibility standard) obowiązujący kraje członkowskie na podstawie artykułu VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego^[1]. Oznacza brak restrykcji dewizowych przy przeprowadzaniu transakcji między państwami członkowskimi, a także tyczy się stosowania się do polityki jednolitego kursu walutowego, stronienia od porozumień walutowych dyskryminujących inne kraje, wykupu waluty innego kraju członkowskiego. W 1996 r. około 130 krajów zadecydowało o przestrzeganiu wymagań tego artykułu.

Wymienialność ta występuje w trzech różnych wariantach:

• jednostkom rezydującym w danym kraju nie zostaje narzucony obowiązek odsprzedania dewiz państwu oraz sprowadzania ich do kraju, co sprowadza się do zezwolenia przez władze monetarne na posiadanie rachunków w zagranicznych bankach;
• istnieje obowiązek sprowadzania dewiz do kraju, ale nie jest obowiązkowa ich odsprzedaż;
• narzucony jest obowiązek zarówno sprowadzania, jak i odsprzedaży dewiz.

Zgodnie z ustawą z 27 lipca 2002: Prawo dewizowe, w Polsce zarówno rezydenci w kraju i za granicą oraz nierezydenci mogą posiadać na własność wartości dewizowe. Państwo pozwala na posiadanie zagranicznych rachunków bankowych^[a] i dokonywanie za ich pośrednictwem operacji dewizowych (na terenie UE, EOG i OECD bez znaczących ograniczeń, poza w zakresie ustawy Prawo Dewizowe)^[2]. Oznacza to, że praktycznie nie istnieje obowiązek sprowadzania dewiz do kraju, a tym bardziej ich odsprzedaży.

Wymienialność pełna (ang. total convertibilty) oznacza, że każdy posiadacz waluty, niezależnie od obywatelstwa i celu transakcji, ma w tym kraju prawo do jej wymiany na inną walutę. Nie istnieją więc żadne restrykcje dewizowe ze względu na podmiot wymiany czy też przedmiot lub rodzaj transakcji.

W tym przypadku (ang. limited convertibility) występują istotne restrykcje w procesie wymiany walut. Najczęściej dotyczą one rodzaju podmiotów uprawnionych do wymiany waluty lub celu, w którym transakcje dewizowe mogą być zawierane. Przykładowo, przy zewnętrznej wymienialności ograniczonej prawo do wymiany waluty otrzymują jedynie podmioty zagraniczne i cudzoziemcy, którzy nie podlegają żadnym ograniczeniom dewizowym. W przypadku wewnętrznej wymienialności nieograniczone prawo wymiany mają natomiast podmioty krajowe.

• system finansowy

• KrzysztofK. Bednarz KrzysztofK., Finanse dla niefinansistów, Warszawa: C. H. Beck, 2010, ISBN 978-83-255-1511-9, OCLC 750654528 . Brak numerów stron w książce
• B. Bernaś: Finanse międzynarodowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-14787-7.
• D. Kerenik, S. Korenik: Podstawy finansów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. ISBN 978-83-01-15452-3.