Filip V od Makedonije

Filip V (grč: Φίλιππος Δ΄) bio je kralj antičke Makedonije od 221. do 179. godine pre Hrista. Bio je predstavnik dinastije Antigonida.

Filip V je bio sin makedonskog kralja Demetrija II i Hrisejide. Demetrije II je 230./229. poginuo u borbi sa Dardancima koji su u to vreme predstavljali opasne severne susede Makedonaca. Filip, koji je u to vreme imao devet godina je formalno nasledio presto, a ulogu njegovog zaštitnika i vladara Makedonije je preuzeo njegov rođak Antigon III Doson. Pokazalo se da je Antigon bio isuviše ambiciozan i 227. se proglasio za kralja i oženio jednu od bivših Demetrijevih žena. Međutim, i on je 221. poginuo u borbi sa balkanskim plemenima, Ilirima ovoga puta, što je otvorilo put osamnaestogodišnjem Filipu.

Kao kralj Makedonije Filip je pokušao da održi staru prevlast njegove kraljevine na Balkanu. U tim nastojanjima naišao je na prepreku u vidu protivljenja helenskih državica i nastupanju nove sile iz zapadnog Sredozemlja-Rimske republike. Na Filipovom dvoru je od 219. boravio Demetrije Faroski, ilirski poglavar koga su Rimljani proterali sa jadranskih ostrva. Nakon Hanibalove pobede nad rimskom vojskom kod Trazimenskog jezera, i potom kod Kane (216. god. pre Hr.), Filip je, po Demetrijevom savetu, ponudio savez moćnom kartaginskom vojskovođi. Makedonske emisare na povratku kući je pak pohvatala rimska flota u vodama nedaleko od Apulije. Rimski senat je tada pojačao brojnost brodova u Jonskom moru plašeći se eventualnog prebacivanja makedonske vojske u Italiju. Pored toga, Rimljani su 211. sklopili savez sa Etolskim savezom, tradicionalnim i ratobornim protivnikom Makedonije. Nakon borbi u toku kojih su i Filip i njegovi protivnici okupili nove saveznike, mir je sklopljen 205. godine. Time je okončan Prvi makedonski rat kojim je Makedoniji priznat položaj dominantne sile na Balkanu, ali je Filip zauzvrat morao da odbaci savez sa Hanibalom.

Nedugo nakon sklapanja mira Rimljani su naterali Filipa da povuče svoju vojsku iz Ilirije. Makedonski kralj je zauzvrat pokušao da proširi svoj uticaj na račun grčkih gradova. Međutim, Heleni su se obratili za pomoć Rimu koji je od Filipa zatražio da prihvati rimski protektorat. Kada je kralj odbio ultimatum, senat je objavio Drugi makedonski rat (200.-196.) Filipu V. Rat je rešen u čuvenoj bici kod Kinoskefala u Tesaliji 197. godine u kojoj su rimske legije, predvođene Titom Kvinkcijem Flamininom porazile staru makedonsku falangu. Nakon toga Flaminin je u Korintu 196. proglasio oslobođenje Helade iako su sada grčki gradovi, iako slobodni od makedonskog uticaja, postali klijenti Rima.

Poslednjih godina vladavine Filip je pažljivo vodio spoljnu politiku pazeći da ne isprovocira novi sukob sa Rimljanima. Ipak, na dvoru se vodila borba oko nasleđa između dva njegova sina Demetrija i Perseja. Demetrije je jedno vreme boravio u Rimu kao ambasador i odatle se vratio kao rimski štićenik. Persej je sa druge strane ubedio oca da Demetrije priprema zaveru i Filip je otrovao svog starijeg sina. Smrt prorimskog kandidata na makedonski presto je otežalo dalje odnose sa Rimom. Filip V je umro 179. godine pre Hrista a njegov naslednik Persej bio je poslednji vladar antičke Makedonije budući da su ga Rimljani porazili u Trećem makedonskom ratu (171.-168.) i pretvorili Makedoniju u rimsku provinciju 146. godine pre Hrista.

Filip V od Makedonije na Wikimedijinoj ostavi

• Filip V poglavlje iz knjige Malona H. Smita (Mahlon H. Smith)