Grkokatoličanstvo
| Dio serije članaka na temu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Isus Hristos Osnove Historija
Teologija Biblija |
Grkokatolicizam ili grkokatoličanstvo je termin koji se odnosi na istočne katoličke crkve koje slede vizantijsku obrednu i liturgijsku tradiciju. Pripadnici ove crkve se nazivaju grkokatolici.
Grkokatolici su nastali kao posledica težnje Rimokatoličke crkve da kroz unijaćenje stavi Pravoslavne crkve pod svoju kontrolu. Kako je kod rimokatolika pripadnost Crkvi shvaćena pre svega kroz priznavanje Petrovog namesnika — pape — kao vrhovnog prvosveštenika Crkve, došlo se do shvatanja da je za jedinstvo dovoljno ovo priznanje neke crkvene zajednice pa da ona postane organski deo rimokatolicizma.
U novije vreme, u kontekstu ekumenskog dijaloga, unija je (Balamandskim sporazumom) odbačena kao metod za ujedinjenje hrišćana. Rimokatolička strana, međutim, insistira na tome da grkokatolici imaju pravo da postoje, dok pravoslavni nerado na njih gledaju, kao na proizvod, više-manje nasilnih pokušaja pokatoličavanja u istoriji.
Za grkokatolike, u pravoslavnom svetu, često se koristi pogrdni naziv „unijati“[1]. On označava otpandika od pravoslavne vere, tj. nekog ko je izdao svoju veru. Termini „Unijatska crkva“ i „unijati“ predstavljaju uvredljive nazive za vernike Grkokatoličke crkve, odnosno grkokatolike i ne treba ih koristiti.
Grkokatolici zadržavaju sve obredne razlike tj. služe liturgiju na kvasnom hlebu, vernici se pričešćuju pod oba vida, sveštenstvo nosi brade i ženi se, u crkvi je ikonostas. Kada neupućena osoba uđe u grkokatoličku crkvu, stiče utisak da je reč o pravoslavcima. Tokom vremena, i kod grkokatolika su prihvaćene različite prakse karakteristične za latinski obred, ali one još uvek nisu dominantne. Međutim, i pored spoljašnje sličnosti, stupivši u jedinstvo sa Rimom, grkokatolici su istupili iz pravoslavnog korpusa tako da sa pravoslavnim više nemaju ni kanonsko ni liturgijsko zajedništvo.
- Albanska grkokatolička crkva;
- Bugarska grkokatolička crkva;
- Grčka katolička crkva u Grčkoj;
- Gruzijska katolička crkva;
- Italo-albanska katolička crkva; (eparhije Lungro i Piana za Albance)
- Italo-grčka katolička crkva; (Grotaferata)
- Križevačka eparhija;
- Apostolski egzarhat za grkokatolike u Srbiji
- Grkokatolička crkva u Mađarskoj;
- Makedonska grkokatolička crkva;
- Melkitska grkokatolička crkva; (Bliski istok, sa sedištem u Damasku)
- Rumunska grkokatolička crkva;
- Rusinska grkokatolička crkva; (vidi: Rusinska grkokatolička crkva u Novom Sadu)
- Grkokatolička crkva u Slovačkoj;
- Ukrajinska grkokatolička crkva.
