Ruggieri degli Ubaldini

Ruggieri degli Ubaldini (fl. 1271 – Viterbo, 15. septembar 1295) bio je italijanski katolički svećenik koji je od 1278. do smrti služio kao nadbiskup Pise i imao značajnu ulogu u burnim političkim zbivanjima u tom gradu, gdje se, kao i ostatak Italije, odvijao sukob gvelfa i gibelina. Ruggieri je bio blizak prijatelj tamošnjeg podeste (gradonačelnika), grofa Ugolino della Gherardsece, koga je na prevaru zarobio, svrgnuo i sa sinovima zazidao u toranj Torre dela Muda gdje su umrli od izgladnjivanja. Ruggierov lik je ovjekovječio Dante u svom znamenitom epu Pakao, gdje su i Ruggieri i Ugolino završili u krugu Pakla predviđenog za izdajnike, a gdje mu Ruggiero stalno proždire lubanju.

• Giovan Battista Ubaldini, Istoria della casa degli Ubaldini e de' fatti d'alcuni di quella famiglia, Firenze, Sermartelli, 1588.
• Antonio Munoz, Roma di Dante, Milano-Roma, Bestetti e Tumminelli, 1921.
• Vittorio Sermonti, Inferno, Rizzoli 2001.
• Umberto Bosco and Giovanni Reggio, La Divina Commedia - Inferno, Le Monnier 1988.