Transrodnost
| Deo serije o gej, lezbejskim, bi i trans temama  | |
|---|---|
| Opšte teme | |
| Rod · Pol · Rodne uloge · Cisrodnost · Transrodnost · | |
| Identiteti | |
| Androginija · Birodnost · Genderqueer · Hidžre · Nebinarnost · Treći rod/Treći pol · Transrodnost · Transseksualnost · Transmuškarac · Transžena · Trirodnost · Berdače · Queer heteroseksualnost | |
| Teme | |
| Cross-dressing · Drag queen · Drag king · En femme · Transvestizam · Coming out · | |
| Zakonski aspekt | |
| Pravni status u svetu · Promena imena · Rodno neutralni toaleti | |
| Transseksualnost | |
| Etiologija · Terapija korekcije pola · Hormonska terapija (za transmuškarce · za transžene) · Operacija | |
| Queer studije | |
| Studije roda · Queer teorija · Transfeminizam | |
| Kultura i zajednica | |
| Filmovi · Spisak drag queensica | |
Portal | |
.svg)
Transrodnost je stanje rodnog identiteta ili izražavanja osobe koje nije u skladu s polom određenim pri rođenju. Oznaka je osoba koje lično doživljaju prevazilaženje tradicionalnih binarnih polno-rodnih podela na relaciji muško-žensko. Mnoge transrodne osobe dolaze u iskustvo s rodnom disforijom, koju nastoje ublažiti tranzicijom koja između ostalog može uključivati promenu pola, promenu imena i usvajanje novih ličnih zamenica.
Pored toga, mogu se podvrgnuti terapijama korekcije pola kao što su hormonska terapija i operacija promene pola kako bi što bolje uskladile svoje primarne i sekundarne polne karakteristike sa svojim rodnim identitetom. Oni koji žele medicinski tranzicionirati na drugi pol mogu se identificirati kao transseksualci.
Transrodne osobe mogu imati karakteristike koje su povezane s tradicionalnim rodnim ulogama jednog pola (drukčijeg od onog određenog pri rođenju), zatim karakteristike oba pola, mogu se definisati negde između u rodnom kontinuumu ili mogu biti van tradicionalnih rodnih definicija. Transrodnost je krovni pojam. Osim trans muškaraca i trans žena uključuje i nebinarne ili genderqueer osobe.
Termin transrodnost (transrodan, -a, -o) dolazi kao prevod engleske reči transgender (engleski izgovor: /tɝans dʒɛn dɝ/), koja ima isto značenje. U srpskohrvatskom jeziku prisutne su obe reči, s tim što reč „transrodnost“ u poslednje vreme počinje da dobija prednost u upotrebi nad rečju „transgender“.
Termin „transgender“ skovala je 1970-ih Virginia Prince po ugledu na reč transseksualnost (transsexual), da bi označila osobe koje imaju potrebu ili želju da promene pol, kao i one osobe, koje se ne definišu potpuno i striktno kao muške ili ženske, već se nalaze negde između.
Do 1990-ih reč je korišćena u užem značenju, odnoseći se samo na osobe koje žive sa rodnim identitetom suprotnim njihovom polu, međutim, odnedavno reč se koristi da označi sve osobe koje ne podržavaju tradicionalne rodne uloge muškaraca ili žena.
Transrodnost uključuje niz često preklapajućih identiteta, koje je ponekada u konkretnim slučajevima teško jasno razdvojiti. Iako je ova reč nastala da bi se napravila distinkcija sa transseksualnošću, danas se transseksualnost često podvodi pod jedan od oblika transrodnosti. Transrodnost obuhvata: transvestizam, cross dressing (kod nas često nazivano preoblačenjem), svesno androgine osobe, genderqueer osobe, kao i drag queensice i drag kingove.
Postoje, takođe, rasprave o tome da li interseksualnost spada u jedan od oblika transrodnosti. Međutim, neke interseksaulne osobe prihvataju rod koji im je pripisan po rođenju. Druge, koje se ne slažu sa pripisanim rodom, mogu imati identitet transrodnih osoba.
„Transvestitski fetišizam“ se obično ne uključuje u opseg termina tranrodnost, jer predstavlja parafiliju, a ne pitanje rodnog identiteta.
Neke od pojava koje spadaju u oblike transrodnosti smatraju se u medicini rodnom disforijom.
Drugi problem koji se javlja jeste činjenica da je mali broj psihijatara upoznat sa transrodnošću, tako da osobe koje im se jave za pomoć, često moraju i same da ih upućuju u osnove transrodnog pitanja. Oni psihijatri/nje koji pretenduju na poznavanje problema, često smatraju da je tranzicija najbolje moguće rešenje, po modelu kakav se primenjuje kod transseksualnosti. Međutim, ovakvo rešenje ne odgovara većini transrodnih osoba, a posebno ne odgovara onim koje nemaju striktno muški ili ženski rodni identitet.
Rodni identiteti i seksualna orijentacija su u osnovi različiti koncepti. Dok (trans)rodni identitet označava naše doživljavanje nas samih u odnosu na društveno date rodne uloge, seksualna orijentacija predstavlja naš erotski odnos prema drugim osobama. Seksualna orijentacija kod transrodnih osoba varira kao i kod cisrodnih osoba.
Iako rodne uloge predstavljaju društvene konstrukte, koje zavise od datih društveno-istorijskih prilika, one predstavljaju bazu socijalne interakcije i svako odstupanje od pretpostaljvenih modela se „lako“ uočava. Odnos, međutim, prema osobama koje se ne uklapaju u date rodne modele nije jednak u svim društvima. Dok su u nekim kulturama i/ili istorijskim trenucima transrodne osobe bile vrlo poštovane i bila im je dodeljivana posebna društvena uloga, posebno u sakralnim institucijama, u drugima su proganjane, osuđivane, kažnjavane, pa čak i ubijane. Iako se savremeno zapadnjačko društvo, uglavnom orijentisano na poštovanje ljudskih prava i toleranciju prema različitostima, postepeno liberalizuje po pitanju prihvatanja transrodnih osoba, ipak je i dalje prisutna velika mržnja i netrpeljivost prema njima, što se zove transfobijom.
- Zbornik konferencije: Transgresija roda Arhivirano 2006-07-26 na Wayback Machine-u
- Rodno izražavanje: UNCHR intervencija (Ženeva, 60. zasjedanje) Arhivirano 2006-05-06 na Wayback Machine-u
- Jelena Poštić: Transgresija roda Arhivirano 2006-05-06 na Wayback Machine-u
- Jelena Poštić: Transrodnost Arhivirano 2006-05-06 na Wayback Machine-u
- Jelena Poštić: Transfeminizam Arhivirano 2006-05-06 na Wayback Machine-u
- Hanne Blank: Transfeminizam Arhivirano 2006-05-06 na Wayback Machine-u
- Obraćanje transrodnih osoba hrvatskoj javnosti na Zg Pride-u 2004 Arhivirano 2006-05-06 na Wayback Machine-u
- Transvestiti link Arhivirano 2009-01-07 na Wayback Machine-u
- Transrodno Arhivirano 2007-03-12 na Wayback Machine-u
- Transvestiti na filmu Arhivirano 2007-02-10 na Wayback Machine-u
.jpg)
Polovi
Žena (xo) · Ženski pol (xx) · Žena (xxx) · Žena (xy) · Muškarac (xx) · Muškarac (xxy) · Muški pol (xy) · Muškarac (xyy) · Interseks (xo/xy)
Transmuškarac · Transžena
Rod
Androgin · Genderqueer · Pangender · Transrodna osoba · Muškarac · Žena
Seksualna orijentacija
Biseksualnost (bi) · Heteroseksualnost (straight) · Homoseksualnost (gej/lezbejka) · Panseksualnost · Aseksualnost