Univerzitet u Oslu

Univerzitet u Oslu
Universitetet i Oslo (Det Kongelige Frederiks Universitet)
lat. Universitas Osloensis (Universitas Regia Fredericiana)
Historija
Osnivanje	1811.[1]
Generalno
Vrsta	Javni univerzitet
Administracija
Rektor	Ole Petter Ottersen od 2009. godine
Akademsko osoblje	3,212 (2010)
Admin. osoblje	2,598 (2010)
Studenti
Broj studenata	27,628 (2010)
Udruženja	ERASMUS, AUE
Lokacija
Sjedište   – grad   – država	Oslo Norveška
Službene stranice
www.uio.no

Univerzitet u Oslu (norveški: Universitetet i Oslo), koji je do 1939. godine nosio naziv Kraljevski univerzitet Federika (norveški: Det Kongelige Frederiks Universitet), najstariji je i najprestižniji među univerzitetima u skandinavskoj državi Norveškoj. Univerzitet je široko priznat kao jedan od najprestižnijih univerziteta u severnoj Evropi. Ugledna međunarodna lista najbljih univerziteta, Academic Ranking of World Universities, smestila je Univerzitet u Oslu na 58. mesto među najboljim univerzitetima na svetu u 2015. godini.^[2]

Univerzitet pohađa oko 27,700 studenata i na njemu je zaposleno oko 6,000 osoba. Neoklasični univerzitetski kampus nalazi se u centru grada i u tim je zgradama danas smešten Pravni fakultet. Većina drugih fakulteta nalazi se na novom kampusu Blindern u opštini Nordre Aker na severu grada.

Institucija je osnovana 1811. godine i organizovana je po uzoru na Univerzitet u Kopenhagenu i tada novoosnovani Humboldtov univerzitet u Berlinu. Institucija je prvobitno ponela ime Fredericka VI od Danske, a današnji naziv nosi od 1939. godine. Sve do 1946. za univerzitet se često koristio i neformalni naziv Univerzitet, budući da do te godine u zemlji nije bilo drugih univerziteta.

Univerzitet je dom petorice dobitnika Nobelove nagrade, a u samoj zgradi Univerziteta se dodeljivala Nobelova nagrada za mir u periodu od 1947. do 1989. Na univerzitetu se od 2003. dodeljuje Abelova nagrada.

1811. doneta je odluka o osnivanju prvoga univerziteta u tada ujedinjenim kraljevtskiva Danskoj i Norveškoj, nakon što je sa tim ciljem provedena uspešna kampanja i postignut dogovor sa tadašnjim vladarem Fridrihom VI. Kralj se složio sa osnivanjem univerziteta, iako se pre toga pribojavao da bi nova institucija mogla da pomogne u razvoju norveškog separatizma. Dve su godine prošle od donošenja odluke, do osnivanja univerziteta u tadašnjoj Kristijaniji (današnje Oslo), tada malom primorskom gradu. Već godinu dana nakon toga, usled proglašenja neovisnosti Norveške, došlo je do bitnih promena u okolnostima u kojima je univerzitet funkcionisao i daljnjeg razvoja. Ipak, neovisnost Norveške bila je delomično ograničena odredbama mira iz 1814. prema kojima je zemlja morala da uđe u personalnu uniju sa Švedskom. Glavna fukncija univerziteta u ovim je godinama bila da pruži obrazoanje za državne službenike. Institucija je postala i središte izučavanja i staranja nacionalne kulture, jezika, istorije i tradicije. Do 1870-ih, uz podučavanje, došlo je i do značajnijeg razvoja istraživačkih delatnosti, što je vodilo ka daljnjoj specijalizaciji i podeli na discipline.

Dodatni fokus na istražiački rad staljen je na prelazu u dvadeseti vek. Promenjena je naučna metodologija i uvažene su nove naučne teorije toga vremena. Od profesora se očekivalo da uz podučavanje studenata provode i istraživanja. Pojedine discipline dodatno su podeljene i omogućena je uža specijalizacija kako bi se uz naučne odgovorilo i na praktične potrebe društva. Rektorat je na Univerzitetu u Oslu osnovan tek 1905. godine i prvi rektor bio je profesor geologije Waldemar Christofer Brøgger.

Između dva svetska rata univerzitet je proizveo dva dobitnika Nobelove nagrade. Bili su to Ragnar Frisch u domenu ekonomije i Odd Hassel u domenu hemije. Važan doprinos stvoren je i u domenu lingvistike. U periodu od 1911. do 1940. došlo je do širenja studentske baze, upisom studenata iz udaljenih delova zemlje kao i upisom većeg broja studentica. Ipak, omladina iz radničke klase još je uvek većim delom bila isključena i obrazovanje na univerzitetu nije joj bilo dostupno.

Za vreme nacističke okupacije Norveške, tadašnji je rektor Odd Hassel završio u zatvoru. Univerzitet je zatim stavljen pod upravu norveškog geologa i polarnog istraživača Adolfa Hoela, kojega je imenovala kvislinška norveška fašistička partija Nasjonal Samling. Značajan broj studenata Univerziteta u Oslu sudelovao je u Norveškom pokretu otpora zbog čega je univerzitet bio žarište sukoba u kojima su studenti završavali u zatvoru, a institucija zatvarana.

Nakon rata vlasti su počele pružati studijske kredite za studente iz siromašnih porodica, a državni fond za tu svrhu osnovan je 1947. godine. Ova je politika dovela do značajnog porasta broja studenata koji su pohađali univerzitet. Na porast je delom uticao i povratak studenata koji su bili sprečeni da studiraju u toku rata. U jesenjem semestru 1945. rekordan broj od 5,961 studenta je pohađao univerzitet, a ukupan je broj preša 6,000 do 1947. Bio je to porast od više od 50% u odnosu na cifre pre rata. Šezdesete godine dvadesetog veka predstavljale su period velikih promena i naglog rasta univerziteta. Samo u jednoj dekadi broj studenata porastao je sa 5,600 u 1960. na 16,800 u 1970. godini. Broj profesora je porastao sa oko 500 na 1,200, a proširene su i izgrađene i nove zgrade univerziteta. Do 1968. godine radikalne su ideje zauzele prominentno mesto među studentima. Stuentski ustanci koji su imali transformativan uticaj na ceo Zapadni svet proširili su se i na Univerzitet u Oslu. Studenti su odbijali da se poistovete sa elitom i vladajućim establišmentom i smatrali su da akademija treba da pokaže jasnu solidarnost sa onima koji imaju ograničen pristup resursima i blagodatima današnjeg društva. Jedna od najvažnijih promena u ovome periodu bila je i povećan udeo studentica u studentskom telu. I u nastavku dvadesetog veka porast broja studenata nije se zaustavljao što je 1992. dovelo i do prvih formalnih ograničenja broja novoupisanih studenata.

Kao i sve druge javne visokoobrazovne institucije u Norveškoj, Univerzitet u Oslu ne naplaćuje školarine studentima koji ga pohađaju. Ipak, studenti u dužni početkom svakog semestra da uplate 550 norveških kruna za rad organizacije Fondacija za studentski život u Oslu, za rad vrtića, zdravstvenih institucija, smeštaj i kulturne aktivnosti, studentske novine i radio. Dodatnih 100 kruna naplaćuje se taksa za kopiranje i kancelarijski papir. Uz nju postoji i dobrovoljna taksa od 30 kruna za organizaciju Studentenes og Akademikernes Internasjonale Hjelpefond koju studenti nisu obavezni da plate.

• Lista univerziteta u Norveškoj

• (en) Službena stranica