Mersin (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mersin
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
İl merkeziMersin
İdare
 • ValiAli Hamza Pehlivan
Yüzölçümü
 • Toplam16.010 km²
Nüfus
 • Toplam1.727.255
 • Kır
-
 • Şehir
1727255
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu324
İl plaka kodu33

Mersin, eski adıyla İçel, Türkiye'nin bir ilidir. Mersin'in dördü merkez ilçe olmak üzere 13 ilçesi vardır. Merkezdeki ilçeleri Akdeniz, Mezitli, Yenişehir, Toroslar; diğer ilçeleri ise Anamur, Aydıncık, Bozyazı, Silifke, Tarsus, Çamlıyayla, Erdemli, Gülnar ve Mut'tur. Toplam on üç ilçesi bulunmaktadır.[2] Büyükşehir belediyesi statüsü bulunmaktadır. Türkiye'nin güneyinde bulunan bir liman kentidir. Mersin Limanı Türkiye'nin en büyük limanları arasındadır.[3]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Mersin Yapraklı Koy’dan bir görüntü.
Türkiye'deki ilk İbrahimî ortak Şehir Mezarlığı

İl yüzölçümünün %87'si dağlıktır. İlin en yüksek tepesi, 3524 m ile Medetsiz Tepesi'dir. Önemli geçişleri: Sertavul ve Gülek boğazlarıdır. Belli başlı akarsuları doğudan batıya Berdan Irmağı, Deliçay, Efrenk Çayı (Müftü Çayı), Mezitli Çayı, Karacaoğlan Çayı, Alata Çayı, Limonlu Çayı (Lamas Çayı), Göksu ve Dragon Çayı'dır.

İldeki en büyük ova doğu kesimde Çukurova'nın devamı olan Tarsus (Berdan) Ovası'dır. Ayrıca ilin batı kesiminde küçük kıyı ovaları görülür ki bunlardan en büyükleri Silifke ve Anamur kıyı ovalarıdır.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Mersin ve çevresinde, tipik sıcak ve ılıman astropikal iklimi hâkimdir. Yaz ayları sıcak ve aşırı nemli, (ortalama 28 °C, nemlilik ise %88 civarında kış ayları ise 16 °C) oldukça ılık ve yağışlıdır (yıllık yağış ortalaması 1096 mm). Mersin'de çevre illerden farklı olarak ekstrem sıcaklıklara nadiren rastlanır (çok yüksek sıcaklıklar ya da sıfırın altındaki değerler gibi).

İlin uzun yıllar sıcaklık ortalaması ise 22 °C'dir ve bu özelliğiyle Türkiye'nin ve Avrupa'nın en sıcak kesimidir.

Ancak yaz aylarında özellikle aşırı nem bunaltıcı olabilmektedir. İl en fazla yağışı Aralık-Ocak döneminde alır. 2001'de yaşanan sel felaketinde 2 gün içerisinde metrekareye 669 kg yağış düşmüştür.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Mersin il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[4] 119.107 50
  %36     43.043
76.064     %64  
1935[5] 244.236 33 %105
  %25     61.619
182.617     %75  
1940[6] 257.709 31 %6
  %27     68.303
189.406     %73  
1945[7] 279.484 31 %8
  %27     74.361
205.123     %73  
1950[8] 317.929 29 %14
  %27     85.613
232.316     %73  
1955[9] 371.667 24 %17
  %30     113.182
258.485     %70  
1960[10] 444.523 20 %20
  %34     152.506
292.017     %66  
1965[11] 511.273 18 %15
  %37     189.382
321.891     %63  
1970[12] 590.943 19 %16
  %42     246.300
344.643     %58  
1975[13] 714.817 16 %21
  %47     332.900
381.917     %53  
1980[14] 843.931 12 %18
  %50     424.544
419.387     %50  
1985[15] 1.034.085 10 %23
  %55     566.419
467.666     %45  
1990[16] 1.266.995 7 %23
  %62     787.284
479.711     %38  
2000[17] 1.651.400 8 %30
  %61     999.220
652.180     %39  
2007[18] 1.595.938 8 -%3
  %66     1.056.331
539.607     %34  
2008[19] 1.602.908 9 %0
  %77     1.229.431
373.477     %23  
2009[20] 1.640.888 9 %2
  %77     1.270.621
370.267     %23  
2010[21] 1.647.899 10 %0
  %78     1.281.048
366.851     %22  
2011[22] 1.667.939 10 %1
  %78     1.303.018
364.921     %22  
2012[23] 1.682.848 10 %1
  %79     1.327.870
354.978     %21  
2013[24] 1.705.774 10 %1 Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır.
2014[25] 1.727.255 10 %1
2015[26] 1.745.221 11 %1
2016[26] 1.773.852 11 %2
2017[26] 1.793.931 11 %1
2018[26] 1.814.468 11 %1
2019[26] 1.840.425 11 %1
2020[26] 1.868.757 11 %2
2021[26] 1.891.145 11 %1
2022[26] 1.916.432 11 %1
2023[26] 1.938.389 11 %1


Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[27])

Mersin il nüfusu: 1.938.389 (2023 sonu). İlin yüzölçümü 16.010 km2'dir. İlde km2'ye 121 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 1996 kişi ile Yenişehir'dir)

İlde yıllık nüfus artış oranı %1,14 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Çamlıyayla (%6,27)- Yenişehir (-%0,55)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre 13 ilçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 805 mahalle bulunmaktadır.

2023 yılı sonunda Mersin ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[28]
İlçe Nüfus 2022 Nüfus 2023 Fark Değişim% Mah.Say. Alanı  km2[29] Yoğunluk
Akdeniz 255.946 260.879 4.933 1,91 65 265 984
Anamur 66.846 66.940 94 0,14 56 1430 47
Aydıncık 11.468 11.662 194 1,68 15 352 33
Bozyazı 26.812 26.985 173 0,64 26 642 42
Çamlıyayla 8.164 8.692 528 6,27 14 602 14
Erdemli 151.928 153.967 2.039 1,33 71 2279 68
Gülnar 27.889 33.986 6.097 19,77 50 1416 24
Mezitli 222.436 223.424 988 0,44 40 371 602
Mut 62.874 63.516 642 1,02 102 2718 23
Silifke 132.665 137.047 4.382 3,25 88 2692 51
Tarsus 350.732 353.469 2.737 0,78 179 2029 174
Toroslar 319.711 320.377 666 0,21 68 1075 298
Yenişehir 278.961 277.445 -1.516 -0,55 31 139 1996
Mersin 1.916.432 1.938.389 21.957 1,14 805 16.010 121

Konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş yılı[30] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km² Rakım mt. Merkeze km[31] Ulaşan Yollar[31]
Akdeniz 2008 Merkez 265 8 1 -18, / -K8
Anamur Cumh.önce 1.430 33 223 -14,
Aydıncık 1987 Gülnar 352 21 170 -15,
Bozyazı 1987 Anamur 642 6 209 -15
Çamlıyayla 1990 Tarsus 602 1.168 90 -17=> =>
Erdemli 1954 Silifke 2.279 13 37 -17,
Gülnar Cumh.önce 1.416 965 147 -15=>33-69, , ,
Mezitli 2008 Merkez 371 64 11 , / -K11-K12,
Mut Cumh.önce 2.718 314 158 -07, -06,
Silifke 1933 2.692 19 83 -17, -08,
Tarsus Cumh.önce 2.029 25 27 -18, / -K7,
Toroslar 2008 Merkez 1.075 74 1 , / -K09-K10,
Yenişehir 2008 Merkez 139 8 5 -18, / -K8
MERSİN Cumh.önce 16.010 18 /
*Metropol ilçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Mersin'in ilçeleri
Mersin il haritası

Merkezi Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim Vali, İl Müdürleri ve İl Danışma Kurulundan oluşur.

Mersin, bir ‘büyükşehir’dir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi'ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Mersin Valisi, 1977-Rize doğumlu Ali Hamza Pehlivan, 12.5.2022/209 sayılı kararla atanmış ve 21 Mayıs 2022'de göreve başlamıştır.[32]

Vali ve kaymakamlara ait bilgiler Mersin'in ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyükşehir Belediyelerinde Yerel yönetim, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni'nden oluşur.

Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır.[33][34] Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.

Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur. (5216 saylı kanun 16.madde)

Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi'ne devretmiş ve kaldırılmıştır.

Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı, 1963-Tarsus doğumlu Vahap Seçer (CHP), 31 Mart 2019 seçimlerinde %45,09 oy oranıyla seçilmiştir.[35]

İlçe belediyeleri, 2019 Türkiye yerel seçimleri'ne göre, üç değişik parti tarafından yönetilmektedir. Bu ilçelerden 2'si AK PARTİ, 3'ü CHP ve 8'i MHP'li belediye başkanıdır.[36]

Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 79’dur (Büyükşehir Belediye Başkanı, 13 ilçe belediye başkanı ve 66 üye) Bunların 14’i AK PARTİ, 29'u CHP, 30’u MHP, 3'i İYİ P., 2'si HDP, 1'i DP'tir[37]

Belediye başkanları ve meclislere ait bilgiler Mersin'in ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.

Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Mersin'in Tarsus ilçesinde yapımı devam eden Çukurova Bölgesel Havalimanı, Mersin ve Adana'ya hizmet verecektir. Şehir ulaşımı için planlanan Mersin metrosu ise yapım aşamasındadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  2. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Veri Tabanı (Tüm iller)". TÜİK. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  3. ^ "Mersin Limanı". mersin.bel.tr. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2013. 
  4. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  5. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  7. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ a b c d e f g h i
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Mersin Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Mersin Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Mersin Nüfusu". nufusubu.com. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  28. ^ "No Title". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  30. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  31. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  32. ^ "Mersin Valisi Ali Hamza Pehlivan görevine başladı". Memurlar.Net. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  33. ^ "6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna İlişkin Rehber" (PDF). 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  34. ^ "BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MECLİSİ" (PDF). 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  35. ^ "Belediye Başkanımız". 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  36. ^ "Mahalli İdareler Seçimi". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 
  37. ^ "Mersin Belediye Meclisi". 12 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mersin_(il)&oldid=32511133" sayfasından alınmıştır