İşçi Partisi (Türkiye)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Başlığın diğer anlamları için İşçi Partisi sayfasına bakınız.
İşçi Partisi
KısaltmaİP
KurucuDoğu Perinçek
Kuruluş tarihi11 Temmuz 1992
Kapanış tarihi15 Şubat 2015[1]
ÖnceliSosyalist Parti
ArdılıVatan Partisi
İdeolojiMillî Demokratik Devrim
Maoculuk
Avrasyacılık
Ulusalcılık
Sol milliyetçilik
Sol popülizm
Batı karşıtlığı
Siyasi pozisyonSol
Resmî renklerKırmızı ve beyaz

İşçi Partisi (kısaca İP), 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

Amblemi, kırmızı fonda beyaz Çoban Yıldızı olan partinin öğrenci kolu Öncü Gençlik, kadın kolları ise Öncü Kadın olarak adlandırılmıştı.[2] İşçi Partisi, günlük bir gazete olan Aydınlık'ı ve aylık eğitim dergisi Teori'yi yayımlamıştı. Ayrıca Ulusal Kanal adında bir televizyon kanalı ve Kaynak Yayınları adında bir yayınevi vardı.

Partinin 15 Şubat 2015 tarihinde Milli Hükûmet için Birlik ismiyle toplanan İşçi Partisi Olağanüstü Kurultayı'nda partinin adının Vatan Partisi olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.[1]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şefik Hüsnü Deymer'in çıkarttığı Aydınlık

İşçi Partisi, Şefik Hüsnü'nün Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası'nın tarihsel mirasını kabul ederdi. Doğu Perinçek, Fikir Kulüpleri Federasyonu'nun Dev-Genç'e dönüşme sürecinde kurucu başkanlığını üstlenmiştir. Özellikle Türkiye İşçi Partisi'nin genç kadroları arasındaki Millî Demokratik Devrimci grup, partinin temellerini Aydınlık dergisiyle atmıştır. Daha sonra Aydınlık dergisinde yaşanan ayrışmalarla Proleter Devrimci Aydınlık grubu ve bu grubun sürdürdüğü devrimci gelenek, İşçi Partisi'nin kadrolarını oluşturmaktaydı.

Parti ile en çok anılan Proleter Devrimci Aydınlık

Proleter Devrimci Aydınlık hareketi zamanla çeşitli partiler kurmuş ve bu partiler bazen darbelerle, bazen de demokrasi ve hukuk dışı uygulamalarla kapatılmıştır. Türkiye İhtilâlci İşçi Köylü Partisi, Türkiye İşçi Köylü Partisi ve Sosyalist Parti bu hareketin kapatılan siyasi partileriydi.

Eski yayın organlarından Yüzyıl dergisinin logosu

Partinin temel akımı olarak Proleter Devrimci Aydınlık görülse de 1978'deki THKP-C'den ayrılan Halkın Yolu ve THKO hareketinin ardılı olan Türkiye Devrimci Komünist Partisi'nin inşa örgütünden katılımlar gerçekleşmiştir. Bu katılan iki hareketin de kökleri Dev-Genç ve Türkiye İşçi Partisi'nin içindeki Aydınlık grubu temelli gruplardır.[3] Ayrıca 70'li yılların ikinci yarısında, milliyet temelinde örgütlenme üzerine yapılan bir dizi tartışma sonucunda üç dünya teorisini benimsediğini ifade eden "Denge Kawa" örgütünün de pek çok üye ve kadrosu TİKP'ye katılmıştır.

Partinin bayrağı, TİİKP tüzüğünde, kırmızı zemin üzerinde beyaz yıldız ve içerisinde orak-çekiç olarak belirlenmiştir. TİKP döneminde ise kırmızı zemin üzerine sarı yıldız kullanılmaya başlanmıştır. Sosyalist Parti'nin kuruluş aşamasında, 1980 öncesinde TKP, Dev-Yol, Halkın Kurtuluşu, TKP/ML, TSİP ve Vatan Partisi (1954) gibi farklı sosyalist siyasal öznelerde yer almış pek çok devrimcinin de sürece dahil olması sebebiyle, belirli bir geleneğin simgesini ön plana çıkarmak yerine bütün sosyalistleri kucaklayan "ellerinde dünyayı taşıyan emekçi" simgesi parti bayrağı olarak tercih edilmiştir. Sosyalist Parti'nin son döneminden itibaren ise, oy pusulasında daha anlaşılır bir simge olan yıldızın yer almasının daha anlamlı olacağı gözetilerek kırmızı zemin üzerinde sarı yıldız kullanılmaya başlanmıştır. Bu amblem Sosyalist Parti'nin kapatılmasından sonra kurulan İşçi Partisi'nin de amblemi olmuştur. İP, bayrağını 2007 yılında "kırmızı zemin üzerine beyaz çoban yıldızı" olarak değiştirmiştir.[4]

Parti, AK Parti'ye kapatılma davası sürecinde Anayasa Mahkemesi'ne, 31 ayrı yer ve zamanda Erdoğan'ın "Büyük Ortadoğu Projesi (BOP)'nin Eşbaşkanı olduğu" itiraflarını tespit ettiği bir dosya sundu.[5]

İşçi Partisi genel başkanı Doğu Perinçek, 2008'de Ergenekon Operasyonu soruşturması kapsamında gözaltına alınmış ve hâlen "hükûmeti devirmeye yönelik silahlı terör örgütü kurmak" suçu konu edilerek tutuklu olarak yargılanmıştır.[6] 10 Mart 2014'te uzun tutukluluk süresi göz önünde bulundurularak tahliye edilmiştir.[7][8]

Görüşleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti tüzüğüne göre, İşçi Partisi; Türkiye işçi sınıfının, köylülerin, esnaf ve zanaatkârların, kamu çalışanlarının, fikir emekçilerinin, millî sanayici ve tüccarlarının ortak millî iktidarı için mücadele eden öncü partisiydi.[2]

İşçi Partisi emeğin ve işçi haklarının yanında olduğunu vurgulardı. İP, millî demokratik devrime bütün millî sınıfları seferber ederek önderlik edecek öncü gücün işçi sınıfı olduğunu beyan ederdi. Türkiye'nin Jöntürkler'le başlayan Kemalist Devrim'le sürdürülen millî demokratik devrim sürecinin bu kez emekçi sınıflar önderliğinde, özünde demokratik halk iktidarı olan millî bir hükûmetle iktidarı yeniden ele almasının, emperyalist-kapitalist sistemden gerçek köklü kopuşa önayak olacağını savunurdu. İP, arasız devrimlerle kesintisiz olarak sosyalizme ilerlemeyi ve Asya'nın yükselen kamucu-toplumcu uygarlığı ile Türkiye'yi bu çerçevede bütünleştirmeyi hedeflerdi.[2]

Avrasyacıydı; Avrasya ülkeleri arasında bağımsızlığa ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde en geniş işbirliğinin oluşturulması gerektiğine inanırdı. Bu çerçevede Türkiye'nin, Avrupa Birliği aday üyeliğinden çekilmesini ve Şanghay İşbirliği Örgütü'ne dahil olmasını savunurdu.[2]

İP, kendisini anti-emperyalist olarak tanımlardı. Partinin Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi, Küba Komünist Partisi, Sırbistan Sosyalist Partisi, Baas Partisi ve Kore İşçi Partisi gibi örgütlerle yakın ilişki geliştirmesi bu temelde açıklanırdı. İP'e göre çağımızın tayin edici çelişkisi, emperyalizm ile artık "gelişen dünya" hüviyeti kazanan mazlum milletler arasındaydı. İP, nihai olarak ezilen dünyada ulusal pazarları parçalayarak Batılı tekellerin egemenlik sahalarını genişletmeye yönelen mikro milliyetçi hareketleri mahkûm ederdi. Millî meselenin ezilen dünyada, demokratik haklar ve eşit-özgür-gönüllü birlik temelinde, en geniş ulusal birlikler kurularak çözülmesini önerirdi.[2]

Kürt sorunu[değiştir | kaynağı değiştir]

İşçi Partisi Kürt meselesinin aynı zamanda bir Türk meselesi olduğunu savunmakta ve emperyalist devletlerin Türkiye'nin içişlerine karışmasına karşı çıkmaktaydı.[9][10][11]

Kürt meselesini sınıfsal olarak irdeleyen İşçi Partisi, bölgedeki maddi yetersizliğin ve olanaksızlıkların temel sebeplerinden birisi olarak feodalizmi göstermekte ve toprak ağalığına karşı Cumhuriyet'i, ağanın marabasına karşı eşit yurttaşı savunmaktaydı.[12][13] Bu anlamda İşçi Partisi siyasi çalışmalarını hukuk düzlemine de taşımış ve mahkeme kararı ile topraksız köylülerin devlet arazilerini kullanma yolunu açmıştır.[14] Bu siyasi ve sosyal mücadelelerin sonucunda İşçi Partisi'nin Bismil, Diyarbakır'daki Aslanoğlu köyü temsilcisi Muhyettin Öksün çatışma sonucunda yeğeni ile birlikte katledilmiştir.

Kürt sorununu ilk dile getiren parti olma özelliğini koruyan İşçi Partisi, Millî Hükûmet Programı'nda Kürt sorununa birlik ve kardeşlik temelinde çözümler sunmuştur:

  • Türkiyemizde Kürt meselesi, demokratik hak ve özgürlükler açısından esas olarak çözülmüştür. Türkiye'de iç barışı, bütünlüğü ve kardeşliği sağlamak için esas görev, emperyalist müdahaleye karşı birleşmek ve direnmektir,
  • Kürt yurttaşların hak ve özgürlüklerinin yasal güvenceye kavuşturulması,
  • Kürt kökenli yurttaşlarımızın millî bütünlüğe kazanılması ve Cumhuriyet’in devrimci kültürünün hakim kılınması,
  • Bölgede kamu yatırımlarıyla herkese iş ve aş sağlanması, çok boyutlu bir kalkınmanın gerçekleştirilmesi,
  • Toprak reformuyla ağalık, şeyhlik ve aşiret reisliğinin tasfiyesi, hazine topraklarının ve mayından temizlenmiş arazilerin yoksul köylüye dağıtılması,
  • ABD destekli bölücülüğe karşı kararlı ve kapsamlı mücadele,
  • Irak’taki işgalci güçlerin çekilmesi ve Irak’ın toprak bütünlüğünün sağlanması,
  • Suriye, İran, Irak, Azerbaycan ve KKTC ile bölgesel ittifak

Program çerçevesinde Cumhuriyet Mitingleri'nin devamı olarak 7 Haziran 2007'de Diyarbakır İstasyon Meydanı'nda Birlik ve Kardeşlik Mitingi düzenledi. İP; "Türk de biziz, Kürt de biziz" tavrını benimsemekte, "Cehennemde tek Kürt kalsa, Türk'ün cennete girme hakkı yoktur" şiarını benimsemekteydi.[15][16]

İşçi Partisi, Kürt sorununun çözümünde, emperyalist inisiyatifin kırılmasını ve sorunun "Batı Asya Birliği" temelinde, bölge halkları eksenli çözülmesini savunmaktaydı.[17]

Parti programı (Millî Hükûmet Programı)[değiştir | kaynağı değiştir]

22-23-24 Aralık 2006 günlerinde, Ankara’da “Millî Hükûmet Programı’yla iktidara” hedefiyle toplanan 7. Genel Kongre’de (Suphi Karaman Kongresi) kabul edilmiştir.[18]

İki yüzyıldır millî ve halkçı devrimimizi tamamlamak; bağımsız, özgür, çağdaş bir toplum kurmak için savaşıldığını belirten programda İşçi Partisi'nin Meşrutiyetlerden, Türk Kurtuluş Savaşından ve Kemalist Devrim'in büyük atılımlarından gelen mücadelenin, özetle Türk Devrimi’nin devamcısı olduğunu ifade etmekteydi.[18]

Programda millî devletin, cumhuriyetin, millî birliğin, vatan bütünlüğünün, kamusal varlığın ve aydınlanmanın, Türk Devrimi'nin kazanımları olduğu belirtilmekteydi.[18]

Türkiye'nin içinde bulunduğu sıkıntıların temelinin 60 yıldır Atlantik ilişkileri içinde bulunuyor olması olarak görülmekte, çözümü de bireycilik ve özel çıkarcılık değil, Türk Devrimi'nin açtığı yolda ilerlemek olarak öngörmekteydi.[18]

Ergenekon davası[değiştir | kaynağı değiştir]

Ergenekon Soruşturması kapsamında İşçi Partisi'nin birçok yetkilisi tutuklandı ve hakkında dava açıldı.

Aydınlık Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Deniz Yıldırım ve Ulusal Kanal İstihbarat Şefi Ufuk Akkaya 9 Kasım 2009 tarihinde tutuklandılar.[19] İşçi Partisi'nin 17 Ekim 2009 tarihinde Erdoğan ve Talat arasındaki telefon görüşmesinin kayıtlarını basın açıklamasıyla kamuoyuna duyurmasından bir gün sonra Aydınlık Dergisi bu ses kaydını kapak haberi yapmıştı.[20]

Yargıtay krokisi, Emekli Orgeneral Yaşar Büyükanıt'ın gezi programı ve İzmir NATO tesislerine ait bilgilerin ve İşçi Partisi'ndeki aramadan sonra bulunduğu iddia edilen dört adet CD'nin dosyaya sonradan eklendiği, mahkeme tarafından saptandı. İşçi Partisi Genel Sekreteri Av. Nusret Senem ve Basın Bürosu Başkanı Hikmet Çiçek bu CD'lere dayanılarak suçlanıyorlardı.[21]

Aynı zamanda İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek ve Ergenekon operasyonundan tutuklanan İşçi Partililerin avukatlığını da yapan İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Av. Cengiz de 1 Haziran 2010 tarihinde tutuklandı.[22][23] Mehmet Cengiz'le dayanışma için 35 avukat cübbelerini çıkardı ve salonu terk etti. Bunun üzerine seyirciler "Faşizme karşı omuz omuza" sloganıyla sanıkların yanına yürüdü. Duruşmadan çıkan 213 seyirci bahçede alıkonuldu ve ifadeleri alındı.[24] Mehmet Cengiz yapılan itiraz üzerine birkaç gün sonra tahliye edildi.

İlk Ergenekon davası 25 Temmuz 2008'de açıldı. 29 Ağustos 2008'de İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ferit İlsever, sağlık sorunları sebebiyle tahliye oldu.[25] 12 Haziran 2009'da Adnan Akfırat, dosya kapsamı, delil durumu, sevk maddeleri ve suç vasıflarının değişme ihtimali dikkate alınarak tahliye edildi.[26] 28 Ağustos 2009 Ulusal Kanal İzmir Temsilcisi Hayati Özcan da tahliye edildi.[27] Ufuk Akkaya da 1 Eylül 2010 tarihinde tahliye edildi.

Partinin üyelerinden Doğu Perinçek, Mehmet Bedri Gültekin, Turhan Özlü, Erkan Önsel, Hikmet Çiçek, Mehmet Perinçek ve Deniz Yıldırım Ergenekon davasından 5 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 2014 yılında tahliye oldular.

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim Genel Başkan Oy Oran Sandalye
1995
Doğu Perinçek		 61,428
%0,22
0 / 550
1999 57,593
%0,18
0 / 550
2002 160,227
%0,51
0 / 550
2007 124,526
%0,36
0 / 550

Yerel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Genel Başkan İl Genel Meclisi Belediye
Oy %
1994 Doğu Perinçek 79.588 %0,28 0
1999 66.175 %0,21 0
2004 79.774 %0,25 0
2009 114.243 %0,29 0
2014 115.977 %0,25 0

Ara seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Seçim Şehir Dağlımı Genel Başkan Oy Oran Sandalye
2003 Doğu Perinçek 500 %0,8 0

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "İşçi Partisi, Vatan Partisi oldu". hurriyet.com.tr. 15 Şubat 2015. 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  2. ^ a b c d e İşçi Partisi Tüzüğü 8 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İşçi Partisi Resmî İnternet Sitesi
  3. ^ Family Tree of the Turkish Radical Left 15 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. broadleft.org
  4. ^ İşçi Partisi'nde birleşen milletimizin isteğini yerine getirdik 22 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İşçi Partisi Resmî İnternet Sitesi
  5. ^ Doğu Perinçek'in partisi Anayasa Mahkemesi'ne bir Tayyip Erdoğan DOSYASI VERDİ 4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nethaber.com
  6. ^ İlhan Selçuk ve Doğu Perinçek gözaltında 3 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hürriyet, 21 Mart 2008
  7. ^ Doğu Perinçek İki Yıldır Neden Tutuklu? 29 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İşçi Partisi Resmî İnternet Sitesi, 7 Nisan 2010
  8. ^ Doğu Perinçek'in Tarihi Savunması 24 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Doğu Perinçek'in Resmî İnternet Sitesi
  9. ^ "YOL HARİTASI ATLANTİK ÖTESİNDEN". 22 Eylül 2009. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  10. ^ "AKP'nin "Kürt sorununa çözümü";Amerika ile imzalanan gizli anlaşmada yazılı!". 28 Ağustos 2009. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  11. ^ "KÜRT SORUNUNDA İKİ YOL". 27 Temmuz 2009. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  12. ^ "ATATÜRK VE SINIF MÜCADELESİ". 22 Kasım 2009. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  13. ^ Kürt Sorununa Çözüm mü? (2) 23 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İşçi Partisi Resmî İnternet Sitesi, 21 Mayıs 2009
  14. ^ Cumhuriyet Yargısından Ağalık Düzenine Yanıt 7 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ulusal Kanal, 24 Aralık 2007
  15. ^ Türk de biziz, Kürt de biziz, Hepimiz Türk milletiyiz! 25 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Doğu Perinçek'in resmî internet sitesi, 6 Haziran 2009
  16. ^ Diyarbakır Birlik ve Kardeşlik Mitingi 9 Haziran'da 11 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İP resmî internet sitesi
  17. ^ Avrasya'nın ön cephesi; Batı Asya Birliği, Teori dergisi, Haziran 2010
  18. ^ a b c d İşçi Partisi Milli Hükümet Programı 23 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İP Resmî Sitesi
  19. ^ TURAN, Rahmi. "Hapisteki gazeteciler ve darbe!". Hürriyet. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  20. ^ Deniz Yıldırım ve Ufuk Akkaya neden tutuklu? 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ulusal Kanal, 2 Mart 2010
  21. ^ Mahkeme saptadı: 4 CD İşçi Partisi’nden çıkmadı 23 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İP Resmî İnternet Sitesi, 29 Aralık 2009
  22. ^ Mehmet Cengiz, Gladyo hukukuna karşı Cumhuriyet hukukunu savunduğu için hedeftedir 22 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İP Resmî internet sitesi, 2 Haziran 2010
  23. ^ "İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Av. Mehmet Cengiz Neden Tutuklandı?". 5 Haziran 2010. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  24. ^ Tertibi protesto eden 200 izleyici gözaltına alındı[ölü/kırık bağlantı] İP Resmî Sitesi
  25. ^ Yirun, Mehmet (29 Ağustos 2008). "Ergenekon sanığı Ferit İlsever tahliye oldu". Milliyet. 14 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010. 
  26. ^ "Ergenekon'da tatil öncesi 4 tahliye". NTVMSNBC. 13 Haziran 2009. 16 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010. 
  27. ^ Alus, Esra (29 Ağustos 2009). "1. Ergenekon davasında 3 tahliye". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İşçi_Partisi_(Türkiye)&oldid=32367419" sayfasından alınmıştır