İnuinnaq İnuitçesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| İnuinnaq İnuitçesi | |
|---|---|
| Inuinnaqtun ᐃᓄᐃᓐᓇᖅᑐᓐ | |
| Ana dili olanlar | Kanada (Kuzeybatı Toprakları, Nunavut) |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Yazı sistemi | Latin ve İnuit hece yazısı |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
İnuinnaq İnuitçesi ya da İnuinnait İnuitçesi (kendilerince ᐃᓄᐃᓐᓇᖅᑐᓐ Inuinnaqtun; İngilizce Inuinnaqtun, Inuinnaq, Copper Inuktitut), Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ile Nunavut özerk bölgesinde yaşayan Batı Kanada İnuitlerinden İnuinnait İnuitleri tarafından konuşulan Batı Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir ve Kuzeybatı Topraklarında Latin alfabesi ile Nunavut'ta İnuit hece yazısı ile yazılmaktadır. Kuzeybatı Topraklarının 11 resmî dilinden ve Nunavut'ta ise 4 resmî dilden biridir.
Diyalekt ve kabileleri[değiştir | kaynağı değiştir]
4 alt lehçeye ayrılır:[2]
- Kangiryuarmiut İnuitçesi (İng. Kangiryuarmiutun subdialect). Kuzeybatı Topraklarında Ulukhaqtuuq (Ulukhaktok, Kangiryuaq, Holman) şehrinde konuşulur. Konuşan kabileler: Kanghiryuatjagmiut, Kanghirjuarmiut, (?) Haneragmiut, (?) Puivlirmiut, (?) Nagyuktomiut
- İqaluktuuttiaq İnuitçesi (İng. Cambridge subdialect). Nunavut'ta Iqaluktuuttiaq (ᐃᖃᓗᒃᑑᑦᑎᐊᖅ, Cambridge Bay) şehrinde konuşulur. Konuşan kabileler: Ekaluktomiut, Kiglinirmiut
- Qurluqtuq İnuitçesi (İng. Coppermine subdialect, Kugluktuk dialect). Kanada Nunavut'da Qurluqtuq (ᖁᕐᓗᖅᑐᖅ, Kugluktuk, Coppermine) şehrinde konuşulur. Konuşan kabileler: Akkuliakattangmiut, Noahognirmiut, Kogluktomiut, Wallirmiut, Asiagmiut, Pingangnaktomiut
- Umingmaktuuq İnuitçesi (İng. Bathurst subdialect). Nunavut'ta Umingmaktuuq (Umingmaktok, Bathurst) şehrinde konuşulur. Konuşan kabileler: Nennitagmiut, Kilusiktomiut
Linguist List ise Batı Kanada İnuitçesinin 8 lehçesi içinde 3 lehçe olarak verir:[1]
- ikt-hol (Holman Island; Ulukhaqtuuq)
- ikt-cop (Copper; Copper Inuktitut; "Copper Eskimo"; Copper Inuit; Kangiryuarmiut; Iqaluktuuttiaq; Kangormiut)
- ikt-cpm (Coppermine; Qurluqtuq)
Karşılaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
| Inuinnaqtun | Nattiliŋmiut | Kivallirmiut | Aggurmiut (Kuzey Baffin) | Uqqurmiut (Güney Baffin) | anlamı |
| niriyuq | niriřuq | nirijuq | o yemek yiyor | ||
| ihumayuq | ihumařuq | ihumajuq | isumajuq | isumajuq | o düşünüyor |
| pingahut | piŋahut | pingahut | pingasut | pingasut | bıçak |
| akhunaaq | akłunaaq | akłunaaq | akłunaaq | atsunaaq | halat, ip |
| quana | qujanaqqutit | ma’na | qujannamiik | nakurmiik | teşekkür ederim |
| imannaq | iiq | nauk | aakka | aagga | hayır |
| hiqiniq | hiqiniq | hiqiniq | siqiniq | siqiniq | güneş |
| ublaaq | ublaaq | ublaaq | ullaaq | ullaaq | sabah |
| qablu | qablu | qablu | qallu | qallu | kaş |
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
2001 Kanada İstatistiklerine göre Nunavut bölgesinde resmî dillerden olan Inuinnaqtun dilini konuşanların sayısı:[3]
| Yerleşim | Yetişkin İnuit nüfus (15 yaş ve üzeri) | Çok iyi ya da nispeten iyi konuşanların yüzdesi | Evde tamamen ya da çoğunlukla konuşanların yüzdesi |
| Kugluktuk (ᖁᕐᓗᖅᑐᖅ Qurluqtuq) | 700 | 61 | 27 |
| Cambridge Bay (ᐃᖃᓗᒃᑑᑦᑎᐊᖅ Iqaluktuuttiaq) | 650 | 68 | 35 |
| Taloyoak (ᑕᓗᕐᔪᐊᕐᒃ Talurjuaq) | 390 | 89 | 34 |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 10 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2012.
- ^ Shelley Tulloch (2005), Aulapkainahuarniq Inuit Uqauhiinnik Nunavunmi ᐃᓄᐃᑦ ᐅᖃᐅᓯᖕᒋᑦ ᐊᔾᔨᐅᓇᖏᑦᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ Preserving Inuit Dialects in Nunavut[ölü/kırık bağlantı], research report. Prepared for the Office of the Languages Commissioner of Nunavut Iqaluit, Nunavut, January 2005
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Inuinnaqtun\English Dictionary (2010)
- Glossary, Kitikmeot Heritage