İtalya'daki Yunanlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Salento ve Calabria'daki Griko konuşulan alanlar

Yunanlar'ın İtalya'daki varlığı MÖ 8. yüzyılda eski Yunan diyasporasının göçleriyle başlar ve günümüze kadar devam eder. Güney İtalya'daki Calabria (Reggio Calabria İli) ve Puglia bölgelerinin, özellikle Salento yarımadasının, başka bir deyişle tarihi Magna Graecia bölgesinin yerlisi olan Yunanlar Griko adıyla anılmakta olup Yunanca'nın farklı bir şivesiyle konuşurlar.[1] Grikoların yüzyıllardır İtalya'nın güneyine İlk Çağ'da ve Orta Çağ'da yerleşmiş Yunan topluluklarından kalanlar olduğu düşünülmektedir. Yunanların uzun süredir yaşamış olduğu Venedik, İtalya ve Malta'daki Rum Ortodoks Kilisesi'nin günümüzdeki başpiskoposluk merkezi olmasının yanı sıra Venedik, 10. yüzyıla kadar Bizans bölgesi olmuştur. Ayrıca tarihi Venedik Cumhuriyeti 17. yüzyıla dek Mora ve Girit'te toprak sahibi olarak Yunanlarla bağını korumuştur. Bunların dışında İtalya'da daha az da olsa Yunanistan'dan İtalya'ya modern zamanlarda göç etmiş bir gurbetçi topluluğu da yaşamaktadır. Günümüzde Güney İtalya'daki Yunanlar İtalyan gelenek ve kültürlerini takip etmekte ve asimilasyon yaşamaktadırlar.

İlk Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

MÖ 6. yy. Yunan Diyasporası

MÖ 7. ve 8. yüzyılda kıtlık, aşırı nüfus ve iklim değişikliği gibi sebepler Yunanları yeni ticari limanlar aramaya ve vatanlarını terk etmeye zorlamış, Yunanlar da Yunanlar Doğu Karadeniz'den (Pontus) Marsilya'ya (Massalia) uzanan çok geniş bir alanda koloniler kurmuştur.

İtalya'daki koloniler, çoğunlukla Sicilya ve İtalya yarımadasının güneylerinde yer almıştır. Romalılar, Sicilya ve "çizmenin tabanı"nı (Apulia ve Calabria) kapsayan ve o zamanlar nüfusu ağırlıklı olarak Yunanlardan oluşan bu bölgeye Magna Graecia (Lat.: "Büyük Yunanistan") adını vermiştir. Antik coğrafyacılar bu bölgenin Sicilya'yı da içerip içermediği konusunda anlaşamamıştır. Strabon daha geniş tanımların kullanılmasının en büyük savunucusuydu.

MÖ 4. yy'da önemli bir Yunan kolonisi olan Paestum Romalılaşmıştır.

Orta Çağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken Orta Çağ'da, Yunanistan ve Anadolu'dan gelen Yunanlar, Bizans İmparatorluğu kontrolünde kalan Güney İtalya'ya yerleşmiştir. Güney İtalya'daki Yunanların çoğu Romalılaşmış ve Yunanca konuuşmayı bırakmış olmakla beraber Calabria ve Salento'da Yunanca konuşan küçük bir azınlık olan Grikolar günümüzde varlığını korumaktadır. Bir zamanlar çok zengin olan Griko sözlü geleneği ve folklorunun ögeleri birkaç bin kişiyle kısıtlı kalmış ve İtalyan kültürü tarafından özümsenmiştir. Magna Graecia'nın çoğunlukla Yunanca konuşan bir halkı olduğuna dair kayıtlar Güney İtalya'daki Bizans hakimiyetinin sona erdiği 11. yüzyıla kadar sürmektedir.

1453 İstanbul'un Fethi'nden 16. yüzyıla dek Yunan bilginleri ve diğer göçmenler Venedik başta olmak üzere Venedik Cumhuriyeti topraklarına göç etmiştir. Bu bilginler Antik Yunan ve Roma'nın araştırmaları, sanatı ve bilimine karşı bir ilgi başlatmış ve Rönesans'ın başlamasına önayak olmuştur. Göç edenler arasında Yunan dilbilimciler, şairler, yazarlar, matbaacılar, öğretmenler, müzisyenler, astronomlar, mimarlar, akademisyenler, ressamlar, katipler, filozoflar, bilim insanları ve ilahiyatçılar vardı.

1479'da Venedik'te 4000-5000 Yunan yaşamıştı.[2] Bölyece Venedik'teki Yunanlar, Osmanlı dışında yaşamış en zengin Yunan topluluğu olmuştu.[3] Kasım 1494'te Venedik Rumları, kendilerini temsil edecek hayır işi yapan dini bir cemiyet kurmak için izin almıştır,[4] ki bu, Venedik yetkililerinin Rumlrı resmi olarak tanımasına yönelik ilk adımdır.[5] 1539'da Venedik Rumları Kendi kiliselerini kurmak için izin almıştır. San Giorgio dei Greci Kilisesi hâlâ Venedik'in merkezindeki Rio dei Greci'de durmaktadır.

Modern İtalya[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney İtalya'daki Rumların çoğu Orta Çağ'da İtalyanlaşmış olduğu hâlde Yunan dili ve kültürü modern zamanlardaki varlığını küçük alanlarda sürdürebiilmiştir. Bunun nedeni Yunanistan'la Güney İtalya arasındaki göç yollarının asla tamamen kaybolmamış olmasıdır.

Yunanlar, Mora Yarımadası'nın Osmanlı tarafından fethedilmesine tepki olarak 16. ve 17. yy'larda bölgeyi yeniden kolonileştirmiştir. Özellikle Koron'un fethinden (1534) sonra büyük sayılarda Rum ve Arnavut, Calabria, Salento ve Sicilya'ya sığınma hakkı kazanmıştır. Koron'dan gelen Rumlar soylu oldukları için yanlarında önemli miktarda taşınır mal varlığı getirmiştir. Onlara özel ayrıcalıklar ve vergi muafiyeti verilmiştir. İtalya'da gelen bir diğer Rum topluluğu olan Maniotlar da Evros'taki Mani'den gelmiştir. Maniotlar askeri geleneklerinden gurur duyan ve kan davalarını (vendetta) da yanlarında getiren bir topluluktu (Maniotların bir ksımı Korsika'ya taşınmıştı ve Korsika Kan Davalarını başlatmıştı). Bu göçler, nüfusu azalan Güney İtalya'nın kültürel açıdan zengin ve askeri açıdan kabiliyetli bir ögeyle zenginleşmesini sağlamıştır.

1922'de İtalyan Faşistleri iktidara geldiklerinde İtalya'daki Yunanca konuşan kişilere baskı uygulamıştı.

Griko halkı[değiştir | kaynağı değiştir]

Calabria ve Apulia'da yaşayan Yunan asıllı İtalyan vatandaşlarına Griko adı verilir.[6] Geleneksek olarak Antik Dor, Bizans Yunancası ve İtalyanca ögelerini barındıran bir şiveyle Yunanca konuşan Grikoların kökeni Magna Graecia'ya dayandırılabilir. Yunanlar, 12. yy'a dek İtalya'nın güneyinde, özellikle Calabria, Salento, Lucania'nın bölgeleri ve Sicilya'da çoğunluktaydı.[7][8] Geçen yüzyıllarda Grikolar ana akım İtalyan kültürüne asimile olurken Katolik Kilisesi ve Latin kültürünin etkisi altına girdi,[9] ve eski sayıları çok azaldı. Griko şivesi İtalyancaya doğru yaşanan dil aktarımı ve çağdaş zamanlarda şehirlere yapılan büyük çaplı göçler nedeniyle tehlike altındadır.[10] Griko topluluğunun 60 bin üyesi olduğu sanılmaktadır.[11][12]

Modern Göçmenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bulgari markası İtalya'ya göç etmiş bir Rum olan Sotirio Bulgari tarafından kurulmuştur

II. Dünya Savaşı'ndan sonra çok sayıda Yunan; Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık, Arjantin, Brezilya, Norveç, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Singapur gibi ülkelere taşınmıştır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra İtalya'ya Yunanistan'dan göç edenlerin sayısı bu ülkelere kıyasla az kalmıştır. Günümüzde 30 bin Yunan, Roma ve Orta İtalya ağırlıklı olmak üzere İtalya'da göçmen olarak yaşamaktadır.[13]

Önemli İtalya Yunanları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Papa VIII. Innocentius (1432-1492)
  • Francesco Maurolico, matematikçi ve astronom (1494-1575)
  • Simone Stratigo, matematikçi ve doğa bilimleri uzmanı (1733–1824)
  • Ugo Foscolo, yazar, şair ve devrimci (1778–1827)
  • Matilde Serao, gazeteci ve yazar (1856–1927)
  • Sotirios Bulgaris, Bvlgari mücevher firmasının kurucusu (1857-1932)
  • Demetrio Stratos, şarkıcı (1945–1979)
  • Antonella Lualdi, oyuncu ve şarkıcı (1931)
  • Sylva Koscina, oyuncu (1933)
  • Fiorella Kostoris, ekonomist (1945)
  • Antonella Interlenghi, oyuncu (1960)
  • Anna Kanakis, oyuncu ve manken (1962)
  • Valeria Golino, oyuncu (1965)
  • Virginia Sanjust di Teulada, TV sunucusu (1977)
  • Nicolas Vaporidis, oyuncu (1982)
  • Chiara Gensini, oyuncu (1982)
  • Ria Antoniou, manken ve oyuncu (1988)
  • Viviana Campanile Zagorianakou, güzellik yarışması yarışmacısı (1990)
  • Ludovica Caramis, manken(1991)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Ethnobotany in the new Europe: people, health and wild plant resources. Berghahn Books. 2010. ss. 173-174. ISBN 978-1-84545-456-2. 1-84545-456-1" "The ethnic Greek minorities living in southern Italy today exemplify the establishment of independent and permanent colonial settlements of Greeks in history. 
  2. ^ Nicol, Donald M. (1996). The Byzantine lady: ten portraits, 1250–1500. Cambridge University Press. s. 104. ISBN 978-0-521-57623-9. 0-521-57623-7" "In 1479 it was reckoned that there were between 4000 and 5000 Greek residents in Venice. They were not idle scroungers, they served the interests of their hosts in a number of ways. 
  3. ^ Greece: Books and Writers (PDF). Ministry of Culture — National Book Centre of Greece. 2001. s. 54. ISBN 960-7894-29-4. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. 
  4. ^ Nicol, Donald M. (1988). Byzantium and Venice: A Study in Diplomatic and Cultural Relations (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. s. 416. ISBN 0-521-34157-4. In November 1494 the Greeks asked permission to form a Brotherhood of the Greek race. 
  5. ^ The Byzantine lady: ten portraits, 1250–1500. Cambridge University Press. 1996. s. 104. ISBN 978-0-521-57623-9. 0-521-57623-7" "In 1494 the Greeks in Venice were permitted to found a Brotherhood of the Greek race, a philanthropic and religious society with its own officers and committee to represent the interests of the Greek community. It was the first formal recognition by Venice of the legal status of the Greek colony. But it was not until 1539 that they were authorized to begin building their own church of San Giorgio dei Greci which still stands in the centre of Venice on the Rio dei Greci. 
  6. ^ Cultural education-- cultural sustainability: minority, diaspora, indigenous, and ethno-religious groups in multicultural societies. Routledge. 2008. s. 390. ISBN 978-0-8058-5724-5. 0-8058-5724-9" "Griko Milume - This reaction was even more pronounced in the southern Italian communities of Greek origins. There are two distinct clusters, in Puglia and Calabria, which have managed to preserve their language, Griko or Grecanico, all through the historical events that have shaped Italy. While being Italian citizens, they are actually aware of their Greek roots and again the defense of their language is the key to their identity. 
  7. ^ The Latin Church in Norman Italy. Cambridge University Press. 2007. s. 494. ISBN 978-0-521-25551-6. 0-521-25551-1" "At the end of the twelfth century ... While in Apulia Greeks were in a majority – and indeed present in any numbers at all – only in the Salento peninsula in the extreme south, at the time of the conquest they had an overwhelming preponderance in Lucaina and central and southern Calabria, as well as comprising anything up to a third of the population of Sicily, concentrated especially in the north-east of the island, the Val Demone. 
  8. ^ Medieval Italy: an encyclopedia, Volume 1. Routledge. 2004. ss. 444-445. ISBN 978-0-415-93930-0. 0-415-93930-5" "In Lucania (northern Calabria, Basilicata, and southern-most portion of today's Campania) ... From the late ninth century into the eleventh, Greek-speaking populations and Byzantine temporal power advanced, in stages but by no means always in tandem, out of southern Calabria and the lower Salentine peninsula across Lucania and through much of Apulia as well. By the early eleventh century, Greek settlement had radiated northward and had reached the interior of the Cilento, deep in Salernitan territory. Parts of the central and north-western Salento, recovered early, came to have a Greek majority through immigration, as did parts of Lucania. 
  9. ^ An historical geography of Europe, 450 B.C.-A.D.1330. CUP Archive. 1976. s. 251. ISBN 978-0-521-29126-2. 0-521-29126-7" "Greeks had also settled in southern Italy and Sicily which retained until Norman conquest a tenuous link with Constantinople. At the time of Norman invasion, the Greeks were a very important minority, and their monasteries provided the institutional basis for the preservation of Greek culture. The Normans, however, restored the balance and permitted Latin culture to re-assert itself. By 1100 the Greeks were largely assimilated and only a few colonies remained in eastern Sicily and Calabria; even here Greek lived alongside and intermarried with Latin, and the Greek colonies were evidently declining. 
  10. ^ Encyclopedia of the world's endangered languages. Routledge. 2007. s. 248. ISBN 978-0-7007-1197-0. 0-7007-1197-X" "Griko (also called Italiot Greek) Italy: spoken in the Salento peninsula in Lecce Province in southern Apulia and in a few villages near Reggio di Calabria in southern Calabria ... South Italian influence has been strong for a long time. Severely Endangered. 
  11. ^ "Grecia Salentina official site (in Italian)". www.greciasalentina.org.org. 31 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. La popolazione complessiva dell'Unione è di 54278 residenti così distribuiti (Dati Istat al 31° dicembre 2005. Comune Popolazione Calimera 7351 Carpignano Salentino 3868 Castrignano dei Greci 4164 Corigliano d'Otranto 5762 Cutrofiano 9250 Martano 9588 Martignano 1784 Melpignano 2234 Soleto 5551 Sternatia 2583 Zollino 2143 Totale 54278 
  12. ^ Minoranze etniche e linguistiche. Bios. 1998. s. 53. ISBN 978-88-7740-121-2. 88-7740-121-4" "Le attuali colonie Greche calabresi; La Grecìa calabrese si inscrive nel massiccio aspromontano e si concentra nell'ampia e frastagliata valle dell'Amendolea e nelle balze più a oriente, dove sorgono le fiumare dette di S. Pasquale, di Palizzi e Sidèroni e che costituiscono la Bovesia vera e propria. Compresa nei territori di cinque comuni (Bova Superiore, Bova Marina, Roccaforte del Greco, Roghudi, Condofuri), la Grecia si estende per circa 233 kmq. La popolazione anagrafica complessiva è di circa 14.000 unità. 
  13. ^ "Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Italy, The Greek Community". 2 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. Greek community. The Greek diaspora consists of some 30,000 people, most of whom are to be found in Central Italy. There has also been an age-old presence of Italian nationals of Greek descent, who speak the Greco dialect peculiar to the Magna Graecia region. This dialect can be traced historically back to the era of Byzantine rule, but even as far back as classical antiquity. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İtalya%27daki_Yunanlar&oldid=32409327" sayfasından alınmıştır