Şahdeniz
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şahdeniz Gaz Sahası Azerbaycan'ın en büyük doğal gaz sahasıdır. Güney Hazar Denizi'nde, Azerbaycan kıyılarında, Bakü'nün aşağı yukarı 70 kilometre (43 mi) güneydoğusunda, 600 metre (2.000 ft) derinlikte 600 metre (2.000 ft) bulunmaktadır. Gaz sahası New York City'nin Manhattan Adasına benzer büyüklüktedir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Şahdeniz bölgesi için “Arama, Geliştirme ve Üretim Paylaşımı” (PSA) Anlaşması, SOCAR ile yabancı ülkelerin bazı petrol şirketleri arasında 4 Haziran 1996 tarihinde imzalandı. Azerbaycan Parlamentosu 4 Ekim 1996 tarihinde “Araştırma, Geliştirme ve Üretim Paylaşımı (PSA)” belgesini onayladı.
Şahdeniz gaz sahası 1999 yılında keşfedildi. Cumhurbaşkanı Sezer ve Cumhurbaşkanı Heyder Aliyev'in'ın katıldığı 12 Mart 2001'de Ankara'da yer alan bir görüşmede Azerbaycan ve Türkiye delegeleri tarafından “Hükümetlerarası” Anlaşma ve “Satış ve Satın Alma” Anlaşması imzalandı.[1] Doğal gazın taşınması ve satılması ile ilgili hükûmetler arası anlaşmalar 29 Eylül 2001 tarihinde Cumhurbaşkanı Şevardnadze ve Cumhurbaşkanı Aliyev'in onaylarıyla Azerbaycan ve Gürcistan delegeleri tarafından imzalandı. Güney Kafkasya Boru Hattı için inşaat çalışmaları 14 Ekim 2004'te Azerbaycan'da başladı.[2]
Hissedarlar[değiştir | kaynağı değiştir]
BP şahdeniz sahasında % 28,8 paya sahipdir. Diğer ortaklar ise TPAO (% 19), SOCAR (% 16,7), Petronas (% 15,5), LUKoil (% 10) ve NIOC (% 10).
Eni Haziran 2004 tarihinde % 5'lik hissesini LUKOIL'e sattı. Aralık 2013’te Statoil hisselerinin % 10’u satıldı ve % 3.3 ve % 6.7 olarak BP ve SOCAR’a arasında paylaşıldı.[3] Mayıs 2014’te Total SA’nın % 10’luk hissesini Türkiye'nin TPAO’ya satıldı.[4]
Ekim 2014'te Statoil projedeki son % 15,5'lik hissesini Petronas'a 2,25 milyar dolar karşılığında sattı.[5]
Son gelişmeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Şah Deniz projesi Aralık 2006 sonunda, beklentilerden üç ay sonra gaz üretmeye başladı ve Ocak 2007'de kısa bir süre zorunlu olarak kapatıldı. İkinci kez teknik meseleler nedeniyle birkaç haftalığına kapatıldığında Gürcistan Rusya'dan acil durumda piyasa fiyatından gaz almak zorunda kaldı. Gürcistan Şahdeniz’deki üretimin ülkenin Rusya’ya bağımlılığını azaltacağını umuyor.[6]
Şah Deniz-2 görüşmeleri 2008 yılında başladı. Beş yıl süren müzakerelerin ana konusu boru hattı güzergâhını belirlemekdi ve 17 Aralık 2013 tarihinde Azerbaycan'ın Bakü kentinde Nihai Yatırım Kararının (FID) imzalanmasıyla sonuçlandı. Projede köprüyle bağlantılı iki ek denizaşırı gaz platformu, denizaltı kuyuları ve Sangaçal Terminali'ndeki gaz tesisinin genişletilmesinin maliyeti en az 10 milyar dolar olucağı tahmin ediliyor.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Official and State Visits of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev" (PDF). 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "Project timeline | Shah Deniz | Operations and projects | BP Caspian". bp.com (İngilizce). 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2018.
- ^ "Newsroom - Newsroom - statoil.com". www.statoil.com (İngilizce). 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2018.
- ^ Total. "News". total.com (İngilizce). 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2018.
- ^ "Statoil exits Shah Deniz with $2.25 billion sale to Petronas" (Basın açıklaması). Reuters. 13 Ekim 2014. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2019.
- ^ . MacAlister, Terry (5 Şubat 2007). "More trouble for BP as gas scheme is halted". Londra: Guardian. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2008.
- ^ Aida Sultanova; Andrew Langley (1 Ekim 2007). "Investment in Shah Deniz Stage 2 Seen at $10 Billion". Rigzone. 8 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2008.