2008 Bükreş zirvesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

2008 Bükreş zirvesi
ÜlkeRomanya
Mekan(lar)Parlamento Sarayı, Bükreş
Ev sahibi şehirBükreş
KatılımcılarNATO üyesi ülkeler
Önceki2006 Riga zirvesi
Sonraki2009 Strazburg-Kehl zirvesi

2008 NATO Bükreş zirvesi, 2-4 Nisan 2008 tarihlerinde Bükreş, Romanya'da düzenlenen bir NATO zirvesi.[1][2] Zirvede NATO üyelerinin devlet ve hükûmet başkanları bir araya geldi. Diğer konuların yanında Arnavutluk ve Hırvatistan ittifaka davet edildi. Makedonya ise Yunanistan ile yaşadığı Makedonya adlandırma sorunu nedeniyle davet edilmedi. Gürcistan ve Ukrayna Üyelik Eylem Planı'na katılmayı umuyordu;[3] ancak NATO ülkeleri bu talebi Aralık 2008'de görüşmeye karar verdi.[4]

Brüksel'deki protestolar[değiştir | kaynağı değiştir]

Zirve öncesinde, NATO'nun "savaşı teşvik etme" rolüne karşı düzenlenen protestolar, NATO'nun Brüksel'deki merkezi ile Bükreş'te gerçekleşti. Protestocular, NATO'nun nükleer silahları kullanma konusundaki yeniden kararlılığını ve ABD'nin füze savunma sistemine verdiği destek konularına odaklandılar.[5][6][7][8][9]

Zirve programı[değiştir | kaynağı değiştir]

Craig Kennedy'in duyurduğu zirve programı:[10][11]

  • NATO'nun yetenek ve kapasitesi.
  • Rusya-NATO ilişkisindeki gerilimler (3 ve 4 Nisan).
  • Siber güvenlik.
  • AB-NATO ortaklığı.
  • Enerji güvenliği.
  • Batı Balkanlar'ın istikrarı.
  • Afganistan'daki misyon (2 ve 3 Nisan).
  • NATO'nun genişlemesi (Arnavutluk, eski Yugoslav Cumhuriyetleri Hırvatistan ve Makedonya).
  • NATO Eylem Planı üyeliği (Gürcistan ve Ukrayna) (4 Nisan).
  • Moldova'nın NATO'daki geleceği.

Davetsiz katılımcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Romanian President Traian Băsescu and Russian President Vladimir Putin, before NATO summit, in Bükreş, on 4 April 2008.

Makedonya Cumhuriyeti'ne (şu anda Kuzey Makedonya olarak adlandırılmaktadır) İttifak'a katılma davetiyesi sunulmadı. Yunanistan, uzun süredir devam eden isim anlaşmazlığı nedeniyle ülkenin NATO üyeliğini veto tehdidiyle karşı karşıya bırakmıştı. Zirve öncesinde Birleşmiş Milletler tarafından sunulan son teklif "Makedonya Cumhuriyeti (Üsküp)" ismiydi ve Yunanistan tarafından reddedildi. Atina, "Makedonya" adının kullanılmasının kendi Makedonya bölgesine yönelik toprak iddialarını ima ettiğini iddia etti. Makedonya, bunu reddetti ve "toplamsal iddiaların" özellikle dışlandığını belirten anayasa değişikliklerine atıfta bulundu. NATO yetkilileri, ülkenin Yunanistan ile olan anlaşmazlığını çözdüğü anda ittifakla katılma konusunda görüşmelere başlayabileceğini söyledi.[12][13][14][15][16][17]

1995 yılında iki taraf arasında imzalanan Geçici Anlaşma şartlarına göre Yunanistan, "FYROM" kısaltması altında "uluslararası, çok uluslu ve bölgesel kuruluşlara üyelik" engellememeyi kabul etti, ancak Yunanistan, ülkenin bu organizasyona katıldıktan hemen sonra anayasa adıyla tanınma talebinde bulunmasını bekliyordu. Makedonya'daki politikacılara göre Yunanistan, Geçici Anlaşma'yı doğrudan ihlal etti.[18][19][20]

Üyelik başvurusunu destekleyen hükûmetler, ülkenin üyelik için gerekli reformları tamamladığını ve NATO'ya katılmazsa bölgesel istikrarın tehlikeye gireceğini savundu. Buna karşılık Yunanistan, Makedonya'nın resmi olarak toprak iddialarını reddetmesine rağmen, pratikte yüksek hükûmet yetkilileri, okul kitapları ve diğer devlet yayınları tarafından birçok irredantist provokasyon olduğunu iddia etti. Makedonya'daki üst düzey yetkililer, ülkenin NATO'ya katılmak için gerekli şartları yerine getirdiğini ve kimliği nedeniyle "cezalandırıldığını" savundu.[21][22][23][24][25]

Zirveden sonra Makedonya tarafından "FYROM" referansıyla Uluslararası Adalet Divanı'na sunulan bir başvurunun ardından, 5 Aralık 2011'de Divan, Yunanistan'ın gerçekten anlaşmayı ihlal ettiğini ve bunu yapmanın yanlış olduğunu kararlaştırdı.[26]

Rusya'nın davet edilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirveye davet edildi ve ikinci gün (3 Nisan) katılmak üzere geldi. Putin, Polonya ve Çek Cumhuriyeti'nde füze savunma sistemlerini konuşulan zirvede konuşulan ABD planlarına karşı çıktı. Rusya ayrıca Gürcistan ve Ukrayna'nın NATO üyelik başvurularına da karşı çıktı.[27]

Zirvenin ardından[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Polonya, NATO zirvesinden memnun olduğunu iddia etti. Polonya'nın NATO zirvesindeki delegasyonu, ABD'nin Avrupa'ya füze savunma sistemi konusundaki desteğini destekleyen NATO'nun açıklamasından memnun olduğunu belirtti. Başbakanın siyasi kabinesinin başı olan Sławomir Nowak, böyle söyledi.[28]
  • Rusya Devlet Başkanı Putin, ittifakın Georgia ve Ukrayna'yı en azından şu an için Üyelik Eylem Planı'na davet etmemeye karar vermesinden memnun oldu.[29]
  • NATO Sözcüsü James Appathurai, İttifak'ın genişleme ve NATO füze savunması konularında yüksek düzeyli toplantının olumlu sonuçları hakkında konuştu. Appathurai, Arnavutluk ve Hırvatistan'a memnun olduğunu belirtti. Ayrıca, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti'nin hala "ittifakın kapısında" olduğunu ve isim anlaşmazlığının çözülmesiyle birlikte NATO'ya katılmak için davet edileceğini söyledi.[30]

Katılımcı Ülkelerin Liderleri ve Diğer Önemli Şahsiyetler[değiştir | kaynağı değiştir]

*

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Bucharest to host 2008 NATO Summit 25 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NATO, 27 Nisan 2007,
  2. ^ Romania to host NATO summit in spring 2008 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Romanian Information Center in Brüksel, 2007
  3. ^ "NATO Summit Bucharest 2008". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2014. 
  4. ^ Nato denies Georgia and Ukraine 13 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The BBC News. 3 April 2008.
  5. ^ "Nato to back US missile defence". BBC News. 3 Nisan 2008. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  6. ^ "Arrests at Belgian Nato protest". BBC News. 22 Mart 2008. 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023.  and "Over 100 anti-war protesters arrested at NATO HQ". Reuters. 22 Mart 2008. 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  7. ^ Traynor, Ian (22 Ocak 2008). "Pre-emptive nuclear strike a key option, Nato told". The Guardian. Londra. Erişim tarihi: 23 Ocak 2008. 
  8. ^ "Romanian police question 46 anti-NATO demonstrators after scuffle". International Herald Tribune. 2 Nisan 2008. 3 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  9. ^ "Nato 'must prepare to launch nuclear attack'". The Daily Telegraph. Londra. 23 Ocak 2008. Erişim tarihi: 23 Ocak 2008. [ölü/kırık bağlantı]
  10. ^ "NATO Summit Bucharest 2008". 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  11. ^ "NATO Summit Bucharest 2008". 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  12. ^ "The NATO summit – With allies like these – Economist.com". The Economist. 3 Nisan 2008. 18 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  13. ^ "Trend News : Greece to veto Macedonia membership at NATO summit". 8 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2008. 
  14. ^ "Macedonia: New Developments In Name Row With Greece – RADIO FREE EUROPE / RADIO LIBERTY". 13 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  15. ^ "Constitution of the Republic of Macedonia". 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  16. ^ Greece dissatisfied with UN proposal on Macedonia name dispute 7 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  17. ^ Macedonia Leaves NATO Summit Early in Protest Over Membership Delay 7 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  18. ^ "EXTRA: Macedonians walk out of NATO summit over Greek rejection : Europe World". 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2008. 
  19. ^ Macedonia FAQ: Interim Accord between the Hellenic Republic and the Republic of Macedonia 12 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  20. ^ George Delastik, The End of the Balkans, 2008, p.p.85-100
  21. ^ Makfax vesnik [ölü/kırık bağlantı]
  22. ^ Lungescu, Oana (4 Nisan 2008). "Nato Macedonia veto stokes tension". BBC News. 8 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2010. 
  23. ^ Macedonian delegation to stage protest walkout after NATO membership bid delayed – International Herald Tribune
  24. ^ Interview of FM Ms. Bakoyannis in Frankfurter Allgemeine Zeitung, with journalist Michael Martens 19 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  25. ^ Bakoyannis, Dora (1 Nisan 2008). "All in a Name". The Wall Street Journal. 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  26. ^ International Court of Justice: The Court finds that Greece, by objecting to the admission of the former Yugoslav Republic of Macedonia to NATO, has breached its obligation under Article 11, paragraph 1, of the Interim Accord of 13 September 1995, 5 December 2011 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  27. ^ "Departing Putin seeks to stop NATO gains - Yahoo! News". 10 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2008. 
  28. ^ "The News | News". 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 
  29. ^ Evans, Michael (5 Nisan 2008). "Vladimir Putin tells summit he wants security and friendship". The Times. Londra. 10 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ "NATO Summit Bucharest 2008". 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2023. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2008_Bükreş_zirvesi&oldid=32464404" sayfasından alınmıştır