2021 Kırgızistan-Tacikistan çatışmaları
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| 2021 Kırgızistan-Tacikistan çatışmaları | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Post Sovyet çatışmaları | |||||||||
 Kırgızistan ve Tacikistan sınırı | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Kırgızistan |  Tacikistan | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 İmamali Rahman Sherali Mirzo | |||||||||
| Güçler | |||||||||
 Kırgız Kara Kuvvetleri Kırgız Hava Kuvvetleri Kırgız Ulusal Muhafızları Kırgız Sınır Kuvvetleri |  Tacikistan Kara Kuvvetleri Tacikistan Hava Kuvvetleri | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 31 ölü | 10 ölü 84 yaralı[2] | ||||||||
2021 Kırgızistan-Tacikistan sınır çatışmaları, 28 Nisan 2021'da Kırgızistan ve Tacikistan arasında başlayan çatışmalar dizisidir. Sınır polisleri arasında su kaynakları üzerine başlayan çatışma, Kırgızistan'ın Batken ilindeki Köktaş köyünde yoğunlaşmış ve daha sonra ordular da çatışmaya dahil olmuştur. 29 Nisan'da iki taraftan 6 kişi ölmüş ve çatışmalar sonucu 10.000 kişi bölgeden tahliye edilmiştir.[2][3] 29 Nisan'da ateşkes ilan edilmiştir.[4] 1 Mayıs sabahı çift taraflı ateşkes anlaşmasına uymayan Tacik silahlı güçleri, sivillere ateş açtılar.
Arka Plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Çatışma Kırgızistan-Tacikistan sınırının tartışmalı bölümünde başladı. Çatışmanın bir nedeni, yerel halkın güvenlik kameralarının kurulumundan memnuniyetsizliğiydi. Bu konudaki tartışmaların ardından her iki ülkeden askerlerin katılımıyla çatışmalar başladı.
Şanghay İşbirliği Örgütü ve Toplu Güvenlik Anlaşması Örgütü üyesi Kırgızistan ile Tacikistan arasındaki çatışma, Rusya Savunma Bakanı Sergey Shoygu'nun Tacikistan'ın Duşanbe kentine gelmesinin ardından patlak verdi. Ukraynalı askeri uzman Alexander Kovalenko, iki ülke arasındaki anlaşmazlığın Rusya'nın "küresel jeopolitik emellerin çıkarına" olduğunu belirtti. Ayrıca Tacikistan'ın "sınırdaki askeri güçlerini ve kaynaklarını genişletmeye" çalıştığı sonucuna vardı.
Zaman çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]
28 Nisan'da, Kırgızistan-Tacikistan sınırındaki Kök-Taş, Leilek yakınlarındaki Tacikistan ve Kırgızistan güçleri çatışmaları başlatarak dört kişinin ölümüne ve onlarca kişinin yaralanmasına neden oldu. Ertesi gün Tacikistan ve Kırgızistan dışişleri bakanları sınırda ateşkesi kabul etti.
30 Nisan'da Tacikistan, devlet bilgi servisi tarafından yayınlanan bir bildiride ateşkesi kabul etti.
1 Mayıs'ta Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov, Tacikistan'ı sınırda asker ve askeri teçhizat oluşturmakla suçlayan ülke çapında iki günlük yas ilan eden bir kararname imzaladı . Kırgız tarafı da Tacik güçlerini bölgede Kırgız araçlarına ateş açmakla suçlarken, Duşanbe'den konuşan Tacik bir sözcü de ülkenin ateşkese yapıştığını ve askerlerin çekildiğini söyledi. Batken Bölgesi bölge idarecisi temsilcisi Musurmanbek Tursumatov, ateşkesin yürürlüğe girmesine rağmen Tacik güçlerinin Oş-Batken-İsfana yolunu Vorukh'a kapattığını söyledi.
Suçlar[değiştir | kaynağı değiştir]
30 Nisan'da İnsan Hakları İzleme Örgütü, sivil giysili silahlı Taciklerin Kırgız köyü Kok-Terek'teki 17 evin tamamını yaktığını ve Leilek Bölgesi'ndeki birkaç köyde diğer konutların ateşe verildiğini veya tahrip edildiğini bildirdi. Kırgız yetkililer de bir okulun yakıldığını açıkladı
Uluslararası tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
BM, üyesi devletler
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kırgızistan ve Tacikistan hükümetlerinin yeni sınır çatışmalarını önlemek için kalıcı bir anlaşmaya varmaları gerektiğini açıkladı. Tarafları, "ortaklık ruhu ve iyi komşuluk politikası çerçevesinde müzakereler yoluyla, durumu normalleştirecek ve bu tür olayları önlemek için önlemler alacak sürdürülebilir ve kalıcı bir anlaşma sağlamaya" çağırdı. Komşu Özbekistan, arabuluculuğa yardımcı olmayı teklif etti. Türkiye ayrıca her iki ülkeye de yardım sağlayacağını söyledi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov ile yaptığı telefon görüşmesinde, çatışma sonucunda meydana gelen insan kayıplarıyla ilgili taziyeler sundu.
Uluslararası Kuruluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Avrupa Birliği, 30 Nisan'da varılan ateşkes anlaşmasını memnuniyetle karşıladı ve akrabalarını veya arkadaşlarını kaybedenlere şiddet ve sempatiden duyduğu üzüntüyü dile getirdi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ministry of Health of Kyrgyzstan announces 31 dead as a result of border conflict". Report AZ. 30 Nisan 2021. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
- ^ a b "Kyrgyz and Tajik security forces clash at border in water dispute". Reuters. 29 Nisan 2021. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
- ^ "Kyrgyzstan evacuates thousands after Tajikistan clashes". DW. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
- ^ "Kyrgyzstan-Tajikistan ceasefire holding after day of intense fighting". The Guardian. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.
 | Savaş ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Kırgızistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Tacikistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |