2022 Madrid zirvesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

NATO Zirvesi Madrid 2022
2022 Madrid Zirvesi
Ülkeİspanya
Tarih28–30 Haziran 2022
Ev sahibi şehirMadrid
Önceki2022 Brüksel olağanüstü zirvesi
Sonraki2023 Vilnius zirvesi[1]
Resmî web sitesinato.int

2022 Madrid zirvesi, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO), devlet başkanları ve hükûmet başkanlarının resmi toplantısıydı. Madrid'de 28 ve 30 Haziran 2022 tarihlerinde düzenlendi.[2][3]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

İspanya başbakanı Pedro Sánchez, 8 Ekim 2021'de NATO genel sekreteri Jens Stoltenberg ile yaptığı görüşmenin ardından 2022'de Madrid'in NATO zirvesine ev sahipliği yapacağını duyurdu.[4] NATO, zirvenin logosunu 29 Mart 2022'de açıkladı.[5] Zirvenin, 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinden birkaç ay sonra yapılması planlandı.[6][7]

Zirve[değiştir | kaynağı değiştir]

Liderler tarafından verilen aile pozu.

Haziran 2022'deki zirve için iki günlük hazırlıkların ardından Jens Stoltenberg, zirvede ele alınması gereken önemli konuların "güçlendirilmiş caydırıcılık ve savunma; Ukrayna ve risk altındaki diğer ortaklara destek; yeni bir NATO Stratejik Konsepti; daha iyi yük paylaşımı ve kaynak sağlama ve Finlandiya ve İsveç'in tarihi üyelik başvuruları" olduğunu bildirdi.[8]

Mekan ve güvenlik

Zirve, IFEMA fuar alanı'nda gerçekleştirildi.[9] Şehirde 25.000'den fazla polis memuru görevlendirildi.[9] Madrid'deki LGBT Onur Yürüyüşü, zirve nedeniyle bir hafta ertelendi.[9] İspanya İçişleri ve Dışişleri Bakanlıkları, 6.000 şarj cihazının satın alınması da dahil olmak üzere, zirvenin güvenliğinin artırılması için kamu ihalesi yapmadan yaklaşık 37 milyon € tahsis etti.[10]

2022 Stratejik Konsept

Zirvede, gelişen küresel ortamda, ittifakın güvenlik garantilerini destekleyen ve NATO'nun siyasi ve askeri görevlerinin ana hatlarını belirleyen yeni stratejik konsept kabul edildi. Yeni stratejik konsept, 2010 Lizbon zirvesi'nde kabul edilen stratejik konseptin yerini aldı.[11][12][13] Litvanya cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda, bir sonraki stratejik konseptte Rusya'nın "tüm Avrupa-Atlantik bölgesi için uzun vadeli bir tehdit" olarak tanımlanmasını istedi.[14]

Stratejik konseptte, Rusya, "Müttefiklerin güvenliğine ve Avrupa-Atlantik bölgesinde barış ve istikrara yönelik en önemli ve doğrudan tehdit" olarak tanımlandı.[15] Benzer şekilde, belgede Çin de müttefiklerin "çıkarlarına, güvenliğine ve değerlerine" bir "sistematik rakip" olarak tanımlandı.[15]

AB-NATO ilişkileri

29 Haziran'da hem Avrupa Birliği hem de NATO üyesi ülkelerin liderleri İspanya Başbakanı Pedro Sánchez'in ev sahipliğinde Madrid'de bir akşam yemeğine katıldı. Zirvede, İrlanda başbakanı Micheál Martin, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, İzlanda Başbakanı Katrín Jakobsdóttir ve Avusturya Şansölyesi Karl Nehammer ile bir araya geldi[16] ve Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de görüştü.[17]

Finlandiya ve İsveç'in katılımı

Daha fazla bilgi: NATO'nun genişlemesi
   Finlandiya ve İsveç
   NATO

Şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Finlandiya ve İsveç kamuoyunun NATO üyeliğine desteğinin artması sonrası her iki ülkenin de zirveden önce NATO üyeliğine başvurma olasılığı yükseldi.[18][19] 12 Mayıs'ta, Finlandiya cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve Finlandiya başbakanı Sanna Marin, yaptıkları ortak açıklamada "Finlandiya gecikmeden NATO üyeliğine başvurmalı" dedi.[20] 16 Mayıs'ta İsveç başbakanı Magdalena Andersson, İsveç hükûmetinin NATO'ya başvuru yapma kararı aldığını duyurdu.[21] 18 Mayıs'ta her iki ülke de, NATO'ya üyelik için resmi başvurularını sundu, ancak Türkiye'nin, PKK'nın Suriye kolu olarak gördüğü YPG'nin Finlandiya ve İsveç ile ilişkilerine ilişkin endişeleri nedeniyle Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelik müzakerelerini engelleme olasılığı vardı.[22][23]

Zirvenin ilk günü olan 28 Haziran'da Türk heyeti, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelik başvurularına yönelik muhalefetini bıraktı ve Türkiye'nin silah ihracatı ve terörle mücadele de dahil olmak üzere Türkiye'nin endişelerini ele alan üçlü bir muhtıra imzaladı.[24] Anlaşmanın bir parçası olarak Finlandiya ve İsveç, Türkiye’nin askeri mobilite konusundaki PESCO projesine katılımını destekleyecek.[25] Finlandiya ve İsveç, PKK'nın "terör örgütü" olduğunu doğruladı.[26] 29 Haziran'da NATO, İsveç ve Finlandiya'yı ittifaka resmi olarak davet etme kararı aldı.[27] 30 Haziran'da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç'in "73 teröristi" Türkiye'ye iade etmek için "söz" verdiğini söyledi. İsveç Başbakanı Andersson, Türkiye'nin, İsveç'in ülkeye sığınanları ve Erdoğan hükûmeti tarafından aranan muhalifleri sınır dışı etme sözü verdiği yönündeki iddiasını yalanlamayı reddetti.[28]

Bölgesel savunma

10 Haziran 2022'de Bükreş Dokuzlusu, NATO'ya doğu kanadında ileri savunma çağrısında bulunan ortak bir bildiri yayınladı.[29] Zirvede, ittifak Avrupa’daki NATO Mukabele Kuvvetini 40.000’den[30] 300.000 askere çıkarma kararı aldı.[31] Estonya başbakanı Kaja Kallas, NATO'nun olası bir Rus istilasına karşı her bir devletin topraklarını savunmak için Baltık devletleri'nin her birinde 20.000 ila 25.000 askerden oluşan tümen boyutunda kuvvetler oluşturarak asker varlığını artıracağını umuyor.[32] Nausėda ise Baltık'ta tugay boyutunda kuvvetler oluşturulmasını istiyor.[33] Şu anda Baltık devletlerindeki her bir eyalette yalnızca bin yabancı asker bulunuyor.[32] İspanyol hükûmeti NATO'nun özellikle Sahel'deki İslamcı gruplar ve bölgede faaliyet gösteren Rus paralı askerleri ile ilgili olarak güneydeki bölgesel güvenliği de dikkate almasını istiyor.[34]

Zirvenin ikinci günü olan 29 Haziran'da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, ABD'nin Polonya'da V Corps'un karargahı olarak hizmet verecek kalıcı bir askeri üs kuracağını ve Birleşik Krallık'a iki ek F-35 filosu, Romanya'ya başka bir tugay ve İtalya ve Almanya'ya hava savunma sistemleri sağlayacağını duyurdu.[35] Ayrıca Beyaz Saray, Naval Station Rota'da konuşlandırılan Arleigh Burke sınıfı muhrip sayısının %50'lik bir artışla dörtten altıya çıkarılacağını bildirdi.[36]

30 Haziran'da eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson, İngiltere'nin savunma harcamalarının 2022'de %2,3'e, 2030'da %2,5'e çıkacağını duyurdu. Ayrıca İngiltere, NATO'nun doğu kanadına 1000 ek asker ve Queen Elizabeth sınıfı bir uçak gemisi sağlayacak.[37][38]

Protestolar[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Haziran 2022'de birkaç bin kişi Madrid'de NATO'yu protesto etmek için toplandı ve örgütün feshedilmesini ve İspanya'daki ABD askeri üslerinin kapatılmasını istedi. Zirvenin ilk gününde yapılması planlanan protesto İspanyol hükûmeti tarafından yasaklandı.[39]

Zirveye katılan devlet ve hükûmet başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Liderlerin Madrid'deki IFEMA tesislerindeki çalışma oturumu.

Üye devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Üye olmayan ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "NATO Liderler Zirvesi 2023'te Litvanya'da yapılacak". Sözcü. 9 Kasım 2022. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  2. ^ "NATO Secretary General visits Spain to prepare Madrid Summit". NATO.int. NATO. 8 Ekim 2021. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2022. 
  3. ^ "NATO Summit - Madrid, Spain - 28, 29 and 30 June 2022". NATO.int. NATO. 29 Nisan 2022. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2022. 
  4. ^ "Sánchez anuncia que Madrid acogerá la cumbre de la OTAN el 29 y 30 de junio de 2022". Europa Press. 8 Ekim 2021. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  5. ^ "El escudo de España y los colores rojo y amarillo, protagonistas del logo de la Cumbre de la OTAN en Madrid". Europa Press. 29 Mart 2022. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  6. ^ "NATO chief says more troops likely for eastern flank, warns Russia against 'nuclear sabre rattling'". CBC News. 23 Mart 2022. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2022. 
  7. ^ Henley, Jon (11 Nisan 2022). "Sweden and Finland make moves to join Nato". The Guardian. 11 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2022. 
  8. ^ "NATO Defence Ministers lay the ground for the Madrid Summit". NATO. 16 Haziran 2022. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  9. ^ a b c Durán, Luis F. (11 Nisan 2022). "La cumbre de la OTAN blinda Madrid: 25.000 policías, plan de seguridad aéreo, cortes de tráfico y carriles exclusivos a Ifema para las delegaciones diplomáticas". El Mundo. 6 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  10. ^ "Marlaska y Albares adjudican 'a dedo' 37 millones para la cumbre de la OTAN en Madrid y comprar armas que garanticen su seguridad". 20minutos.es. 25 Nisan 2022. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  11. ^ "NATO Allies agree to further strengthen and sustain support for Ukraine". NATO. 7 Nisan 2022. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  12. ^ Caracuel Raya, María Angustias (9 Nisan 2022). "Madrid NATO Summit. Towards a more pragmatic and decisive Strategic Concept" (PDF). Revista Española de Defensa. Madrid: Ministerio de Defensa (9): 32–35. ISSN 2695-6284. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  13. ^ "NATO 2022 Strategic Concept". NATO.int. 11 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2022. 
  14. ^ Amante, Angelo (26 Haziran 2022). "U.S. confident Nato's strategy document will be "strong" on China, official says". Schloss Elmau: Reuters. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  15. ^ a b Herszenhorn, David M. (29 Haziran 2022). "NATO leaders brand Russia a 'direct threat' in new strategy blueprint". Politico. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  16. ^ "Taoiseach Micheál Martin to attend EuroAtlantic dinner in Madrid". Department of the Taoiseach. 28 Haziran 2022. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 
  17. ^ "NATO-Gipfel in Madrid - Nehammer trifft Erdogan". (in German). Puls 24. 28 Haziran 2022. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022. 
  18. ^ "Finland to clarify next steps on possible NATO entry within weeks". Helsinki: Reuters. 7 Nisan 2022. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  19. ^ Jozwiak, Rikard (14 Nisan 2022). "Analysis: Finland And Sweden's Steady March Toward NATO". Radio Free Europe/Radio Liberty. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022. 
  20. ^ Niinistö, Sauli; Marin, Sanna (12 Mayıs 2022). "Joint statement by the President of the Republic and Prime Minister of Finland on Finland's NATO membership". Finlandiya cumhurbaşkanı. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
  21. ^ "Sweden announces it will apply for NATO membership". Sveriges Radyosu. 16 Mayıs 2022. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  22. ^ Milne, Richard; Pitel, Laura (18 Mayıs 2022). "Erdoğan blocks Nato accession talks with Sweden and Finland". ft.com. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  23. ^ Servet, Gunerigok (19 Mayıs 2022). "Turkiye says its security concerns should be met as Sweden, Finland seek NATO entry". aa.com.tr. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  24. ^ "Turkey clears way for Finland, Sweden to join NATO - Stoltenberg". Reuters. 28 Haziran 2022. 6 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022. 
  25. ^ Brzozowski, Alexandra (28 Haziran 2022). "Turkey drops resistance to Sweden and Finland joining NATO". Euractiv. Madrid. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 
  26. ^ "NATO deal with Sweden and Finland: Ankara celebrates 'national victory,' worries mount in Stockholm". Le Monde. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 
  27. ^ Erlanger, Steven; Shear, Michael D. (29 Haziran 2022). "NATO formally invites Finland and Sweden to join the alliance". The New York Times. Madrid. 30 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  28. ^ "Sweden refuses to deny deportations to Turkey as part of NATO deal". The Local. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2022. 
  29. ^ "Declaration of the heads of state Bucharest 9 meeting". Polonya cumhurbaşkanı. 10 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022. 
  30. ^ Brzozowski, Alexandra (26 Haziran 2022). "Global Europe Brief: NATO mulls massive defence overhaul". Euractiv. 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  31. ^ "NATO to boost troops on high alert to over 300,000 -Stoltenberg". Reuters. 27 Haziran 2022. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  32. ^ a b Milne, Richard (22 Haziran 2022). "Estonia's PM says country would be 'wiped from map' under existing Nato plans". Financial Times. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  33. ^ Nausėda, Gitanas (23 Haziran 2022). "Lithuanian President Gitanas Nauseda: Now is the time to make NATO even stronger". The Washington Post. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  34. ^ "NATO summit host Spain seeks focus on southern security". France 24. Madrid: Agence France-Presse. 26 Haziran 2022. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022. 
  35. ^ Carey, Paul (29 Haziran 2022). "Nato summit: US to set up permanent army HQ in Poland in face of Russia threat". The National. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2022. 
  36. ^ Shelbourne, Mallory (28 Haziran 2022). "Biden Administration Basing Two More Destroyers in Rota, Spain". United States Naval Institute. 29 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  37. ^ "UK to spend 2.5% of GDP on defence by 2030, Boris Johnson announces". 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  38. ^ "Britain to commit 1,000 extra troops to Nato's defence of Estonia". The Guardian. 29 Haziran 2022. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  39. ^ "Thousands demonstrate in Madrid ahead of NATO summit". Al Jazeera. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_Madrid_zirvesi&oldid=29729115" sayfasından alınmıştır