Ahmet Halit Yaşaroğlu
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Muallim Ahmet Halit Yaşaroğlu (1891, Erzincan - 1951, İstanbul), Türk öğretmen, yazar, yayıncı.
1928-1973 arasında faaliyet gösteren Ahmet Halit Kitaphanesi adlı yayınevinin kurucusudur. Otuz tanesi eski harfle olmak üzere üç yüz taneden fazla eser basmıştır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Yaban, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek eserlerinin ilk basımını yapmıştır. Çoğu "Bizim Kıraat", "Bizim Tarih", "Hayat Kıraati" gibi okul kitapları olmak üzere 27 kitabın yazarıdır.[1]
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1891 yılında Erzincan’a bağlı Eğin (bugünkü adıyla Kemaliye ilçesi) kazasının Gaşo köyünde (bugünkü adıyla Yeşilyamaç) dünyaya geldi.[2]
1898'de ailesiyle İstanbul'a geldi; Mektebi Tefeyyüz’de rüştüye öğreniminin ardından Mercan İdadisi 'nde okudu. Yükseköğrenimini Mülkiye’de tamamladı. Mülkiye'de öğrenci iken ders notlarını bastırıp arkadaşlarına satarak yayıncılığa başladı.[1]
1911'de çeşitli okullarda tarih ve coğrafya öğretmenliği yaparak meslek yaşamına başladı. 23 Mayıs 1912’de talebe defteri mecmuasını çıkarmağa başladı ve talebe defteri kütüphanesi diye küçük bir dükkân açtı.
1913'te Mektebi Mülkiye’de hocası Abdurrahman Şeref Bey'e tarih muallim muavini oldu. Bu dönemde Nümune Mekteplerine özgü bir "Umumi Tarih" kitabı yazdı. 1914'te Barbaros Nümune Mektebi Müdürü oldu.
1918’de Muallimler Cemiyeti'ni kurdu. Aynı yıl Türk Kadını dergisini yayımlamaya başladı. Şehzadebaşı'nda bir konak kiralayarak “Türk Kadını Dershanesi” adında kadınlara özel bir dershane açtı. Bu dershanede edebiyat, müzik, lisan gibi konularda dersler verildi. Bu okulun ilkokul bölümünü de “Asri Mektep” adıyla hizmete soktu. Aynı dönemde Darülfünun mezunu olan Naime Hanım ile evlendi.
1920'de Türk Kadını Dershanesi’ni kapadı; "Asri Kızlar Mekteb-i Sultanisi" adında ilk ve orta dereceli bölümleri olan bir okul açtı. Okul, üç yıl faaliyet gösterdi.
1921'de "Vakıf Mektepleri Müfettişi" olarak görevlendirildi. 1921'de İstiklal Marşı yazıldığında basıp el altından işgal altındaki İstanbul’da dağıtıma soktu. 1922’de Anadolu'ya geçti. Hilal-i Ahmer hizmetinde Bandırma- Bursa yöresinde çalıştı ve İstanbul'a döndü.
1924 yılında İstanbul'da ilk tedrisat müfettişi olarak görevlendirildi. Galatasaray Lisesi'nde Türkçe ve tarih dersleri verdi.
1928'de resmi görevlerinden ayrıldı ve "Ahmet Halit Kitaphanesi" adlı yayınevini kurdu. Bu yayınevinde eşi Naime Hanım ile birlikte beş yıllık ilköğrenim için hazırladıkları “Hayat Kıraatı"adlı kitabı, ayrıca çeşitli çocuk ve kadın dergileri, ders kitapları ile Latin alfabesini öğretmek için hazırladıkları ve “Naime Halit Alfabesi” adını verdikleri alfabeyi bastı. Halit Fahri Ozansoy, Şükûfe Nihal, Orhan Seyfi Orhon gibi şairlerin ilk şiirleri Ahmet Halit Kitabhanesi'nde basıldı.[3]“Doğudan Batıdan Seçme Klasikler" dizisinde de Hayyam, İbn-i Sina., Dostoyevski, A. J. Cronin'den çeviriler yayınladı.
Yayıncılığın yanı sıra öğretmenliği de sürdüren Ahmet Halit Bey, Şişli Terakki Lisesi’nde tarih öğretmeni olarak çalışmayı 1946'ya kadar sürdürdü. 1938’de İstanbul Şehir Meclis üyeliğine seçildi. On yıl Şişli ve Beyoğlu Halkevi başkanlığını yürüttü.[4]
Umumi Tarih, Muhtasar Tarih-i İslam, Küçük Mekteplilere Umumi Tarih, Küçük Mektepliler İçin İslam Büyükleri, Küçük Mekteplilere Osmanlı Tarihi, Bizim Tarih, Türk Tarih Bilgisi, Biçim Kıraat, Halk Kıraatı, Hayat Kıraatı, Okul ve Aile Ansiklopedisi, Yeni İlmihal, Yeni Mızraklı İlmihal, Talebe Defteri eserleri arasındadır.[4]
12 Eylül 1951'de hayatını kaybetti.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "1936 Yılından Yayıncılarla Söyleşiler: Ahmet Halit Yaşaroğlu ile Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi Üzerine". Dunyabizim.com sitesi, 2 Aralık 2017. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
- ^ Seda Öztürk, Birinci Dünya Savaşı Sonunda Türk Kadını ve Türk Kadını Dergisi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ekim 2010]
- ^ "Nedret İşli, Babıali'de Yayınevleri, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi 42. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, 2006". 25 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012.
- ^ a b Davulcu, Ebru. "Osmanlı Devleti'nde Genç Dimağları Basın Yolu İle Şekillendirmek: Talebe Defteri Dergisi ve Dergi Söyleminde Savaş ve Vatan Sevgisi". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 37, Yıl 2015. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.