Aryabhata
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Āryabhaṭa | |
|---|---|
 | |
| Kendi dilinde adı | आर्यभट |
| Doğum | MÖ. 476 Kusumapura (Pataliputra) (günümüzde Patna, Hindistan)[1] |
| Ölüm | MÖ. 550 (73–74 yaşlarında)[2] Patna |
| Tanınma nedeni | Ay tutulması ve güneş tutulması, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönüşü, Ay tarafından ışığın yansıması, sinüzoidal fonksiyonlar konularının açıklanması, tek değişkenli ikinci dereceden denklemlerin çözümü, π değerinin 4 ondalık basamağa kadar doğru yaklaşık değerleri, Dünya'nın çapı, sidereal yıl uzunluğunun hesaplanması, Āryabhaṭīya ve Arya-siddhanta adlı eserleri |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, astronomi |
| Etkilendikleri | Surya Siddhanta |
| Etkiledikleri | Lalla, Bhaskara I, Brahmagupta, Varahamihira |
Dönem: Gupta çağı | |
Āryabhaṭa (Devanāgarī: आर्यभट) (MS 476 – 550), klasik Hint matematik ve astronomi geleneklerinden bir Hint bilim insanıdır. Bugün evrensel olarak kullanılan Hint-Arap rakam sisteminin babasıdır. Tanınmış eserleri Aryabhatiya ve Arya-Siddhanta'dır.
Matematik alanında trigonometri, basamak değer(l)i sistem, ölçüm gibi dallarda çalışmaları bulunurken, astronomi alanında Güneş Sistemi'nin hareketleri, tutulmalar gibi konularda çalışmalar yapmıştır. Hint bilgin, pi sayısı adı verilen; bir dairenin çevresinin çapına bölümü ile elde edilen sayıyı günümüzdeki değerine, oldukça yakın olarak hesapladı. Çalışmaları bilim dünyasını etkilemiş, eserlerinin İslam coğrafyasında Arapçaya çevrilmesi sonrası, bu coğrafyadaki çoğu Müslüman bilim insanı onun kanıtlarını ve sonuçlarını değerlendirmiştir. Harezmi ve Biruni gibi bilim adamlarının Aryabhata'nın sonuçlarını kullandığı ve zaman zaman alıntıladığı bilinmektedir.
Aryabhata'nın çalışmaları günümüz bilim terminolojisini de etkilemiştir. Örneğin sinüs, kosinüs gibi kavramlar aslında Aryabhata'nın kendi çalışmalarında kullandığı terimlerin yanlış transkripsiyonları sonucu ortaya çıkmışlardır.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Bhau Daji (1865). "Brief Notes on the Age and Authenticity of the Works of Aryabhata, Varahamihira, Brahmagupta, Bhattotpala, and Bhaskaracharya". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. ss. 392-406.
- ^ Singh, J. (1999). Sterling Dictionary of Physics. Sterling Publishers Private Limited. s. 12. ISBN 978-81-7359-124-2. 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2023.
- ^ "Famous Mathematicians - Aryabhata". 16 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015.
 | Wikimedia Commons'ta Aryabhata ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
  | Bir Hint'in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
