Azak Denizi

Azak Denizi
Azak Denizi
	Azak Denizi
Havza
Ülke(ler)	Ukrayna, Rusya
Konum	Doğu Avrupa
Koordinatlar	46°K 37°D / 46°K 37°D
Yerleşim(ler) (sahil)	Mariupol, Azak, Berdyansk
Genel bilgiler
Aktığı yer	Karadeniz
Tür	İç deniz
Akarsu (gelen)	Don Nehri, Kuban Nehri
Akarsu (giden)	Kerç Boğazı
Uzunluk	360 km (220 mi)
Genişlik	180 km (110 mi)
Ortalama derinlik	7 m (23 ft)
En derin noktası	14 km (8,7 mi)
Yüzölçümü	39.000 km2 (15.000 sq mi)
Su hacmi	290 km3 (70 cu mi)
Bağlantı	Kırım Köprüsü
Wikimedia Commons

Azak Denizi (Rusça: Азо́вское мо́ре, Azóvskoje móre; Ukraynaca: Азо́вське мо́ре, Azóvśke móre; Kırım Tatarcası: Azaq deñizi; Batı Çerkesçesi: Хы Мыут1э, Khı Mıvt'e; "Meot Denizi" olarak da bilinir), Karadeniz'in kuzeydoğusunda yer alan ve Kerç Boğazı ile Karadeniz’e bağlanan Rusya ve Ukrayna arasındaki bir iç denizdir. Yüzölçümü 37.700 km² olan Azak Denizinin uzunluğu 240 km genişliği ise 135 km olup kıyıları alçaktır. Don ve Kuban nehirleri bu denize dökülür. Bu büyük nehirlerin ilave etkisiyle tuzluluk derecesi düşük olan Azak Denizi, Aralık ayından Mart ayına kadar donar. Bol miktarda balık bulunan bu denizde kışın buzlar delinerek balık avlanır.

Kelime Kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik adı Maeotis olan denizin şimdiki adı Türk soylu kavimlerden gelir. Yükseltinin az olduğu düz ve alçak kıyılara sahip Kıpçak dilinde alçak topraklar anlamındadır. Rus halk söylencelerine göre ise Azak ismi Asuf/Azum isimli bir Kuman prensinden gelir.

Osmanlı denize, balık bolluğundan dolayı Balük Denis (Balık Denizi) ismini vermiştir.

Denize kıyısı olan ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğuda;

Rusya

Kuzey, Güney ve Batıda;

Ukrayna
- Kuzeyde Novorossiya Federal Devleti (De facto)
- Güneybatıda Rusya tarafından ilhak edilen Kırım Cumhuriyeti (De facto)

Coğrafi Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Okyanus sistemlerine uzak oluşu nedeniyle gelgit etkisinin çok az hissedildiği ve Don Nehri gibi büyük ırmakların alüvyon taşıdığı Azak Denizinde, çok sayıda kıyı dili oluşumu vardır. Bunun yanında bazı nehirlerin ağızlarında haliçler vardır. Yerel dillerde bu haliçler liman ismiyle anılır.

Osmanlı döneminde yapılması planlanan ama yapımı 2.Dünya Savaşı sonrası Rusya tarafından gerçekleştirilen Volga-Don Kanalı ile Azak Denizi, Hazar Denizi ile yapay olarak bağlanmıştır.

Azak Denizi'nin başlıca kısımları

Sivash, Azak Denizi'nin batısında yer alan büyük lagün sistemi
Taganrog Körfezi, denizin kuzeydoğusunda yer alan aynı zamanda Azak Denizi'nin en büyük körfezi
Kerç Boğazı, Karadeniz bağlantısını sağlayan denizin güneyindeki boğaz