Azerbaycan'ın idari bölümleri

Azerbaycan, coğrafî durum, ekonomik şartlar ve kamu hizmetlerinin gerekleri göz önünde bulundurularak meydana getirilmiş olup Azerbaycan'daki en büyük idarî birim, özerk cumhuriyettir. Azerbaycan'ın sonraki idarî birimleri "şehirler” ve “rayonlar" olarak belirlenmiştir. Şehirler ve rayonlar, Türkiye’deki illere tekâbül eder. Azerbaycan’daki bazı şehirler direkt olarak merkezî yönetime bağlıdır. Bu şehirler, ekonomik ve kalkınma açısından daha gelişmiş olduğu için Türkiye’deki büyükşehirlere denk gelir. Şehirler de şehir rayonlarına bölünmüştür. Şehir rayonları, Türkiye’deki ilçelere tekâbül eder.

İdari birimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan’da:

• 1 özerk cumhuriyet
• 66 rayon (il)
• 11 büyükşehir
• 12 şehir rayonu (ilçe)
• 262 kasaba
• 1.724 köy idari birimi
• 4.246 köy

vardır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde ülke 18 kazaya bölünmüştü. Azerbaycan’ın işgali ile kazalar feshedilerek yerine önceleri vilayetler 1929’dan sonra ise Sovyet sisteminde idari birim olan rayonlar kuruldu. Ayrıca Azerbaycan SSC’de 7 Haziran 1923’te Dağlık Karabağ Muhtar Vilayeti oluşturulmuş, 26 Kasım 1991’de feshedilmiştir. 1923’te Kürdistan Kazası kurulmuş, 1929’da feshedilmiştir.

Dağlık Karabağ bölgesi günümüzde Azerbaycan'ın rayonları Hocavend, Şuşa, Hocalı, Kelbecer'in doğu kısmı ve Terter'in batı bölümünü oluşturmaktadır. Sovyetler Birliği döneminde bölge Dağlık Karabağ Özerk Oblastı olarak biliniyordu ancak 26 Kasım 1991'de Azerbaycan SSC Parlamentosu, Dağlık Karabağ Muhtar Vilayeti'nin özerk statüsünü kaldırdı.

1991’de Azerbaycan Cumhuriyeti kurulduktan sonra rayon idari birimleri kalmış, zamanla bazılarında değişiklikler yapılmıştır.

13 Ekim 1992’de Ağdere Rayonu feshedilerek Terter, Ağdam, Kelbecer arasında bölünmüştür.^[1][2]

2008’de Hanlar Rayonu adı Göygöl Rayonu, 2010’da Deveci Rayonu ismi Meclis tarafından Şabran Rayonu olarak değiştirilmiştir.

2014’te Bakü’nun Hazar Rayonu'na dâhil olan Pirallahı adasında Pirallahı Rayonu (ilçe) kurulmuştur.

2019’da Azerbaycan Mimarlar İttifakı başkanı Elbey Kasımzade’nin teklifi, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in onayı ile Bakü’nün Merkezi Rayonu kurulması ileri sürülmüştür. 2021’e kadar kurulması planlanan merkezî rayon, Bakü’nün 4 rayonunu (ilçesini) ihtiva edecektir: Nerimanov Rayonu, Nesimi Rayonu, Nizami Rayonu, Yasamal Rayonu.

2 Nisan 2022 tarihinde Gence'nin rayonları olan Nizami ve Kepez Rayonu feshedilmiştir.

Büyükşehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Bakü (Plaka no.: 10, 90, 99)
2. Gence (Plaka no.: 20)
3. Nahçıvan (Plaka no.:70, 85)
4. Hankendi (Plaka no.: 26)
5. Lenkeran (Plaka no.: 42)
6. Mingeçevir (Plaka no.:45)
7. Naftalan (Plaka no.: 46)
8. Sumgayıt (Plaka no.: 50)
9. Şeki (Plaka no.: 55)
10. Şirvan (Plaka no.: 18)
11. Yevlah (Plaka no.: 66)

Rayonlar (iller)[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Her rayonun (il) merkezinde aynı isimde şehirler bulunmaktadır. Bu şehirler; büyükşehirlerden farklı olarak merkezî hükûmete değil, bulunduğu ile bağlıdır.

Her ilde genel olarak bir şehir bulunmaktadır. Şehirlerin çoğu bulunduğu ille aynı isimdedirler.

Ek olarak aşağıdaki şehirler de vardır.

• Delimammadli (Goranboy rayonunda)
• Askeran (Hocalı rayonunda)
• Göktepe (Celilabad rayonunda)
• Horadiz (Füzuli rayonunda)
• Hırdalan (Abşeron rayonunda)
• Hudat (Haçmaz rayonunda)
• Kovlar (Tovuz rayonunda)
• Liman (Lenkeran rayonunda)

Şehir rayonları (İlçeler)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bakü’nün ilçeleri:

1. Binegedi
2. Hatai
3. Hazar
4. Karadağ
5. Nerimanov
6. Nesimi
7. Nizami
8. Sabuncu
9. Sebail
10. Surahanı
11. Pirallahı
12. Yasamal

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Azerbaycan'daki şehirler listesi
• ISO 3166-2:AZ