Celalabad
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Celalabad جلال آباد | |
|---|---|
       | |
  Celalabad Celalabad'ın Afganistan'daki konumu | |
| Ülke |  Afganistan |
| Vilayet | Nangarhar Vilayeti |
| Kuruluş | 1570 |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 122 km² |
| Rakım | 575 m |
| Nüfus (2014)[1] | |
| • Toplam | 356.275 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+04.30 (ASZ) |
Celalabad (Farsça: جلال آباد; Darice: جلالآباد), Afganistan'ın doğusunda, Nangarhar Vilayeti'nin merkezi olan şehir.[2]
Celalabad, Afganistan ile Pakistan arasında ve iki ülkeyi gerçek anlamda birbirine bağlayan konumuyla bölgenin tartışmasız en önemli kentidir.[2] Hsuan-tsang tarafından eski adı Adinapur olarak yazılan kent Kabil Nehri ile Kunar Nehri'nin birleşme noktasında, Laghman Vadisi'nde yer almaktadır.[2] Başkent Kabil'in 153 km. doğusundaki şehir, doğu Afganistan'ın en büyük sanayi ve ticaret merkezidir.[2] Narenciye, şekerkamışı ve pirinç başta olmak üzere, tarım ürünleri üretimi ve kâğıt fabrikaları şehrin en önemli geçim kaynaklarıdır.[2]
Kent, Afganistan ile Pakistan'ı birbirine bağlayan ana kara yolu üzerinde yer alır. Kabil'i Peşaver'e bağlayan bu yol üzerindeki en büyük şehir (Pakistan da dahil) Celalabad'dır. İki ülkeyi birbirine bağlayan bu kentin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Günden güne artan ticari faaliyetleri karşılıyabilmek için de iki ülke arasına Celalabad bağlantılı demiryolu yapılması düşünülmektedir. Ayrıca Peşaver ile Celalabad arasındaki kara yolunun[3] düzenlenmesinin ticareti ve turizmi daha da arttıracağı düşünülmektedir.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
 Celalabad iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 25,0 | 28,8 | 34,5 | 40,5 | 45,4 | 47,5 | 44,7 | 42,4 | 41,2 | 38,2 | 32,4 | 25,4 | 47,5 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 15,9 | 17,9 | 22,5 | 28,3 | 34,7 | 40,4 | 39,3 | 38,0 | 35,2 | 30,5 | 23,3 | 17,5 | 28,6 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 8,5 | 10,9 | 16,3 | 21,9 | 27,7 | 32,7 | 32,8 | 31,9 | 28,1 | 22,2 | 14,9 | 9,5 | 21,5 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 2,9 | 5,6 | 10,5 | 15,3 | 19,8 | 24,7 | 26,7 | 26,2 | 21,4 | 14,4 | 6,9 | 3,5 | 14,8 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −14,1 | −9,5 | −1 | 6,1 | 10,6 | 13,5 | 19,0 | 17,5 | 11,0 | 2,7 | −4,5 | −5,5 | −14,1 |
| Ortalama yağış (mm) | 18,1 | 24,3 | 39,2 | 36,4 | 16,0 | 1,4 | 6,9 | 7,7 | 8,3 | 3,2 | 8,3 | 12,1 | 181,9 |
| Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi[4] | |||||||||||||
İşgal sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
31 Temmuz 2006'da, vilayet valisinin de katıldığı bir mevlit sonrası cami dışına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 4 kişi öldü.[5]
30 Haziran 2010, Taliban militanları tarafından Celalabad Havaalanına saldırı düzenlendi. Ölen ve yaralanan olmadı.
18 Şubat 2011'de, kentte bulunan Bank Kabil'in bir şubesine Taliban tarafından düzenlenen saldırıda 18 kişi ölmüştür.[6]
18 Mayıs 2011'de Celalabad'ın dış kesiminde bir polis minibüsüne karşı düzenlenen intihar saldırısında 13 kişi öldü.
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Valilik konutu, 2003 -
Pashtunistan Chowk in 2006 -
Kabil Nehri üzerindeki Behsud Köprüsü, 2009 -
Kentte bir cadde, 2004 -
Kentte bir cadde, 2007 -
Havaalanında'nda helikopterler -
Bir tarla
Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "The State of Afghan Cities report 2015". 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ http://wheels.blogs.nytimes.com/2010/02/08/the-most-dangerous-road/ 25 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Celalabad'ın tehlikeli karayolları
- ^ "Celalabad İklim Verileri 1964-1983". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.
- ^ "Celalabad: Afganistan'da Bombalı Saldırıda 4 Kişi Hayatını Kaybederken, 5 Çocuk Yaralandı". 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
- ^ "Celalabad'daki saldırıda ölü sayısı: 18". 22 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Celalabad ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Celalabad resimleri 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
