Charles Babbage
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Charles Babbage | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Aralık 1791 Londra |
| Ölüm | 18 Ekim 1871 (79 yaşında) Londra |
| Milliyet | İngiliz |
| Vatandaşlık | Birleşik Krallık |
| Mezun olduğu okul(lar) | Peterhouse, Cambridge |
| Tanınma nedeni | Fark makinesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, mühendislik, bilgisayar bilimi, siyasi ekonomi |
| Çalıştığı kurum | Trinity College, Cambridge |
| Etkilendikleri | Robert Woodhouse, Gaspard Monge, John Herschel |
| Etkiledikleri | Karl Marx, John Stuart Mill, Ada Lovelace |
| İmza | |
 | |
Charles Babbage (d. 26 Aralık 1791 – ö. 18 Ekim 1871), İngiliz matematikçi, analitik filozof, makine mühendisi ve programlanabilir bilgisayar fikrini ortaya atan (proto-)bilgisayar bilimcisi mucit.[1]
Çalışmalarının bir kısmı Londra Bilim Müzesi'nde sergilenmektedir. Mekanik olarak çalışabildiği sonradan kanıtlanmış bir hesap makinesi geliştirmiştir. Yaptığı hesap makinesini günümüz bilgisayarlarının geliştirilmesinde en önemli katkılarda bulunduğu kabul edilir.
1991 yılında, Babbage'ın özgün çalışmalarına sadık kalarak onun Fark makinesi diye adlandırdığı cihaz tamamlanmış ve işlevsel biçimde çalıştığı görülmüştür.[1]
Babbage'ın zamanında, matematiksel tablolar çok yüksek oranda işlem hataları içeriyorlardı. Cambridge'te iken insanlar tarafından hesaplanarak hazırlanan bu tabloların ne kadar hatalı yapıldığını görerek, kendini insandan kaynaklı hatalara engel olabileceği bir hesap makinesinin tasarımına adamıştır. 1822 yılında, polinom işlevlerin (fonksiyonların) değerlerinin hesaplanmasını olanaklı kılacak, Fark makinesi adını verdiği aygıtın yapımına başladı.
Hesap makinesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Babbage 1830'ların ortalarında çözümleyici makine diye adlandırılan ve çağdaş sayısal (dijital) bilgisayarın öncüsü olan aygıtın tasarımını gerçekleştirdi. Bu aygıtta delikli kartlardan gelen komutlar uyarınca herhangi bir aritmetik işlemin yapılabilmesi öngörülüyordu. Ayrıca sayıların saklanabileceği bir bellek birimi, işlemlerin art arda ve sırasıyla yapılmasını sağlayacak ardışık kontrol ve bugünkü bilgisayarın daha birçok temel öğesi makinede yer alacaktı. Ama çözümleyici makine hiçbir zaman tamamlanamadı. Babbage'ın tasarımı 1937'de not defteri bulununcaya değin unutuldu.[2]
Fark makinesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Fark makinesi, bir değerler serisini otomatik olarak hesaplayabilmeyi öngörüyordu. Sonlu farklar yönteminden yararlanarak, çarpma ve bölme işlemlerinden yararlanmaksızın hesaplama yapmak mümkündü. Fark makinesi, projenin ilk haliyle, 2.5 m yüksekliğinde, 15 ton ağırlığında olacak ve 25,000 parçadan oluşacaktı. Projesine mali kaynak bulabilmesine rağmen tamamlayamamıştır. Daha sonra Fark makinesinin geliştirilmiş bir modelini tasarlamasına rağmen bunun yapımına hiç başlayamamıştır. 19. Yüzyılın olanak tanıdığı ölçüsel toleranslarla 1989-1991 yılları arasında tamamlanan bu makine, Londra Bilim Müzesi'nde çalıştırıldığı zaman ortalama bir elektronik hesap makinesinden çok daha öteye giderek 31 basamağa kadar doğru hesap yapabildiği görülmüştür.[2]
Yazıcı[değiştir | kaynağı değiştir]
Babbage geliştirdiği ikinci Fark makinesi ile birlikte çalışabilecek, değişken sütun ve satır özelliklerine sahip, çıktı formatı programlanabilmesi gibi şaşırtıcıdır.
Fark makinesinin tasarımından sonra Babbage, bundan çok daha karmaşık olan Analitik makine'nin tasarımına başlamıştır. Öldüğü 1871 yılına kadar bu makinenin üzerinde çalışmıştır. İki makine arasındaki önemli farklardan birisi, Analitik makinenin, o zamana kadar henüz duyulmamış bir şey olan delikli kartları (punch card) kullanabilmesidir. Kullanıcıların programları önceden yapabilmesinin bir ihtiyaç olduğunu ve programları makineye iletebilmek için de uygun ortamın delikli kartlar olduğu düşüncesine varmıştır. Babbage, makineyi birden fazla işlevi ardışık olarak yapabilecek şekilde tasarlanmaya çalışmıştır.[3]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Vikisöz'de alıntılar |
-
On the economy of machinery and manufactures, 1835
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "a". 24 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Difference Engine | calculating machine". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021.
- ^ Campbell-Kelly, Professor Emeritus of Computer Science Martin; Croarken, Visiting Fellow Department of Computer Science Mary; Flood, Gresham Professor of Geometry Raymond (2 Ekim 2003). The History of Mathematical Tables: From Sumer to Spreadsheets (İngilizce). OUP Oxford. ISBN 978-0-19-850841-0. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021.
