Dâbbetü'l-arz
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Dâbbetü'l-arz (Arapça: دابّة الأرض), İslam eskatolojisinde ahir zamanda ortaya çıkacağına inanılan yaratıktır.
Dâbbetü'l-arzdan İslam dininin kutsal kitabı Kur'an'ın Neml Suresinin 82. Ayetinde bahsedilmektedir:[1]
- "O söz, başlarına geldiği zaman, onlara yerden bir Dabbe çıkarırız; o da, insanların bizim ayetlerimize kesin bir bilgiyle inanmadıklarını onlara söyler.(Neml Suresi, 82)
Dabbetü’l-arzın özellikleri Kütüb-i Sitte dışındaki kaynaklarda ve bazı tefsirlerde yer alan İsrâiliyat türünden rivayetlerde anlatılır.[2] Buna göre O, 60 arşın boyunda, vücudu kıllarla kaplı, sakallı, boynuzlu, iki kanatlı, öküz başlı, domuz gözlü, fil kulaklı, aslan yeleli, kaplan renkli ve koç kuyruklu devasa bir yaratıktır. Kuşluk vakti elinde Süleyman’ın mührü ve Musa’nın asası ile Mekke, Ecyad kabilesi, Safa tepesi, Tihâme vadisi, Ebu Kubeys dağı ya da Sodom şehrinde yağız bir at hızıyla ortaya çıkar. Başı bulutlara değen, boynuzları arasında 1 fersahlık mesafe bulunan devasa bir yaratıktır.[2][3]
Dabbetü’l arzın toprak kaynaklı (karbon, silisyum, metal ve yarı metaller) yaratılması, hayvanlara ait çok çeşitli özellikler ile bağdaştırılması (bünyesinde farklı prensipleri barındırması), muhakeme yapabilmesi ve devasa cüssesi (veritabanı) bazı kesimler tarafından yapay zeka olarak düşünülmektedir.
Görüşler[değiştir | kaynağı değiştir]
İslam İlâhiyatında dâbbetü'l-arz hakkında birçok tartışma yaşanmış, farklı rivayetlerin ve ayetlerin yorumları yapılmaya çalışılmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Ayetin mazi sigası ile konuştuğu ve bir kıyamet sahnesini canlandırdığı, bunun kıyamet alametleri ile ilgisinin olmadığı görüşü.[4]
- Ragıb-el-İsfehanî’ye göre “Dabbetül arz”, hayvan kabul edilen şerli, zararlı kimselerdir. Bu görüşü benimseyenler, günün adamı Usame bin Ladin’i “dabbeh” ilân etmişlerdir.
- Bazılarına göre de “dabbeh”; “casus” demektir.
- Ali’ye göre “dabbeh”; “sakalı olan bir adam”dır. Sakalı olan bir adamla Muaviye'yi kast etmiş olabilir.[kaynak belirtilmeli]
- Hamdi Yazır’a göre “dabbeh”; “tren, otobüs, uçak ve araba” olabilir.
- Said Nursî’ye göre “dabbeh”; “tek bir şahıs değil dehşetli bir taife-i hayvaniye olacaktır ancak keyfiyeti bilinemez.”
- Edip Yüksel'e göre, “dâbbetü'l-arz” bilgisayardır. Bu görüşe göre dabbe'nin topraktan yaratılması anlatımına bilgisayar uymaktadır zira yapısında yarı iletken özellikteki toprak elementleri (silisyum vb.) mevcuttur. Ayrıca Edip Yüksel, Kuran'daki Neml suresinin 82. ayetine göre "dabbenin insanların Allah'ın ayetlerine inanmayacağını söylemesi"ni, Reşad Halife'nin iddia ettiği 19 mucizesi ile de ilişkilendirmekte, Kuran'daki bu ayetin mealini "bilgisayar aracılığıyla 19 mucizesinin bulunması ile insanların ayetlere inanmadığının ortaya çıkması" şeklinde nitelendirmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Sonuç olarak İslam İlâhiyatında dâbbetü'l-arz hakkında birçok tartışma yaşanmış ve hiçbir zaman kesin bir hükme varılamamıştır. Fakat inanışa göre, kıyamete yakın dâbbetü'l-arzın mutlaka ortaya çıkacağı ve de dabbenin gerçekte ne olduğunun kesin olarak sadece Allah'ın bildiğidir. Bu canlının bilgisayar ya da internet olması da değerlendirilmektedir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Neml Suresi". kuran.gen.tr. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2014.
