Din karşıtlığı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Makale serilerinden |
| Dinsizlik |
|---|
 | Vikisöz'de Din Karşıtlığı ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Din karşıtlığı (Antireligion), her türlü dine karşı çıkmaktır.[1][2][3] Örgütlenmiş dine, dinî ayinlere ve dinî kurumlara karşı çıkmayı içerir. Din karşıtlığı terimi, örgütlenmiş olsun ya da olmasın belirli doğaüstü ibadet veya uygulama biçimlerinin karşıtlığı olarak da kullanılmıştır.
Din karşıtlığı, ateizm (tanrılara inanmama) ve antiteizm (tanrılara inanmaya karşıtlık) gibi spesifik konumlardan farklıdır; ancak din karşıtları da ateist veya antiteist olabilir.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kitlesel din karşıtlığı ilk olarak Aydınlanma Çağı'nda, henüz 17. yüzyılda ortaya çıktı. Baron d'Holbach'ın 1761'de yayınlanan Christian Unveiled adlı kitabı, yalnızca Hristiyanlığa değil, genel olarak dine saldırdı.
Devlet Ateizmi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyetler Birliği, Marksizm-Leninizm'i benimsemiş ve devlet ateizmi politikasını genişletmiştir.[4] Sovyet devletine nasıl bir tehdit oluşturduklarına ve siyasi otoriteye tabi olma isteklerine bağlı olarak farklı inançlara farlı derecelerde din karşıtı propaganda uygulamışlardır. Bu din karşıtı kampanyalar, Hristiyanlık, İslam, Budizm, Yahudilik ve Şamanist dinler dahil tüm inançlara yönelikti. 1930'larda, Stalin döneminde hükûmet birçok kiliseyi yıktı ya da seküler kullanıma sundu (din ve ateizm müzeleri, kulüpler ve depolama tesisleri), din adamlarını idam etti, çoğu dinî materyalin yayınlanmasını yasakladı ve dinî grupların bazı üyelerine zulmetti.[5] Dinin toplum üzerindeki etkisini azaltmak veya ortadan kaldırmak için daha az şiddet içeren girişimler Sovyet tarihinin başka zamanlarında da gerçekleştirilmiştir. Örneğin, önemli bir siyasi konum veya prestijli herhangi bir bilimsel iş elde etmek için genellikle ateist olmak gerekliydi, böylece birçok insan kariyerinde ilerleyebilmek için ateist oldu. Bazı kaynaklara göre 1921-1950 yılları arasında Sovyetler Birliği'nde 15 milyon Hristiyan öldürüldü.[6] Neredeyse 500.000 kadar Rus Ortodoks Hristiyanı, Sovyet hükûmeti tarafından zulüm gördü.[7] 1937 ve 1941 yılları arasında en az 106.300 Rus din adamı idam edildi.[8] Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti çok sayıda din adamını devlet düşmanı olarak tutuklayarak sorguladı. Birçok kilise, cami ve sinagog seküler kullanımlara sunuldu.
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti, 1967'de başardığını ilan ettiği ateist bir ulus yaratmak amacıyla Arnavutluk'taki tüm dinlerin nihai olarak ortadan kaldırılması hedefine sahipti. Arnavutluk, dini faaliyetlere anayasal bir yasak getirdi ve aktif olarak ateizmi teşvik etti.[1] 18 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[2] 15 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hükûmet, dinî kurumların mülklerinin çoğunu kamulaştırdı ve gençler için kültür merkezleri gibi dini olmayan amaçlar için kullandı. Dinî edebiyat yasaklandı. Birçok din adamı ve teist yargılandı, işkence gördü ve idam edildi. Tüm yabancı Katolik din adamları 1946'da sınır dışı edildi ve Arnavutluk, dinin kökünü kurutmayı denedi.
Romanya Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki yetkililer, dinin burjuvazinin ideolojisi olarak görüleceği ateist bir topluma doğru ilerlemeyi amaçladı. Rejim ayrıca bilim, siyaset ve kültürde emekçi kitleler arasında hurafe ve mistisizmle savaşmalarına yardımcı olmak için propaganda yapmaya koyuldu ve dinin toplumdaki etkisini azaltmayı amaçlayan din karşıtı bir kampanya başlattı.[3] 15 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1948'de komünistlerin iktidarı ele geçirmesinden sonra, bazı kilise çalışanları siyasi suçlardan hapsedildi.
Kızıl Kmerler, Kamboçya'nın dinleri, özellikle Theravada Budizmi de dahil olmak üzere kültürel mirasını ortadan kaldırmaya çalıştı. Dört yıllık Kızıl Kmer yönetimi boyunca en az 1,5 milyon Kamboçyalı telef oldu. Daha önce var olan altmış bin Budist keşişten sadece üç bini Kamboçya soykırımından sağ çıktı.
Önemli Din Karşıtı İnsanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Filozoflar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Titus Lucretius Carus
- Thomas Paine (1737–1809), din üzerine "Yahudi, Hristiyan veya Türk [yani Müslüman] olsun, tüm ulusal dinî kurumlar bana insanlığı korkutmak ve köleleştirmek ve güç ve kârı tekelleştirmek için kurulmuş insan icatlarından başka bir şey gibi görünmüyor". şeklinde sert bir eleştiri yazan İngiliz-Amerikalı yazar ve deist.
- Karl Marx (1818-1883), din karşıtı görüşleri ile tanınan Alman filozof, sosyal bilimci, sosyalist. "Din, mazlumun ahıdır, kalpsiz dünyanın kalbi, ruhsuz şartların ruhudur. Halkın afyonudur. İnsanların hayali mutluluğu olarak dinin ortadan kaldırılması, onların gerçek mutluluğunun talebidir. Onları durumları hakkında yanılsamalarından vazgeçmeye çağırmak, onları yanılsama gerektiren bir durumdan vazgeçmeye davet etmektir. Bu nedenle din eleştirisi, dinin halesi olduğu gözyaşı vadisinin eleştirisidir. İnsanların hayali mutluluğu olarak dinin ortadan kaldırılması, onların gerçek mutluluğunun talebidir.”
- Friedrich Wilhelm Nietzsche (1844–1900), Alman filozof, kültür eleştirmeni, besteci, şair. Din, ahlak, çağdaş kültür, felsefe ve bilim üzerine metafor ve ironiye düşkünlük gösteren birkaç eleştirel metin yazdı.
- John Dewey (1859–1952), Bilimsel ampirizm sağlayabileceği halde, ne dinin ne de metafiziğin meşru ahlaki veya sosyal değerler sağlayamayacağına inanan Amerikalı pragmatist filozof.
- Bertrand Russell (1872-1970), 1948'de, Cizvit rahip ve felsefi tarihçi Peder Frederick Copleston ile Tanrı'nın varlığı hakkında ünlü bir tartışmaya giren Britanyalı filozof, matematikçi, tarihçi ve toplum eleştirmeni.[9]
- Shin'ichi Hisamatsu (1889–1980), teizmi reddeden Japon filozof ve bilgin, Tanrı'nın veya Buda'nın yalnızca birer illüzyon olduğunu iddia etti.
- Ayn Rand (1905–1982), Rus-Amerikan roman yazarı ve fillozof, Objektivizm'in kurucusu kabul edilir.
- Madalyn Murray O'Hair (1919–1995), Amerikalı Ateist aktivist, American Atheists'in kurucusu.
- Richard Dawkins (d. 1941), Yeni Ateizm'in "dört atlı"sından biri olan İngiliz biyolog. 2006 yılında tanrı inacını eleştiren Tanrı Yanılgısı[10] kitabını yazdı.
- Christopher Hitchens (1949–2011), Yeni Ateizm'in "dört atlı"sından biri olan İngiliz-Amerikan yazar ve gazeteci. 2007 yılında yayınladığı ve örgütlü dine karşı bir dava açtığı Tanrı Büyük Değildir[11] kitabını yazmıştır.
- Steven Pinker (d. 1954), dinin şiddeti körüklediğine inanan Kanadalı-Amerikan bilişsel bilim insanı.
- Sam Harris (d. 1967), The End of the Faith[12] kitabının yazarı.
Politikacılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Prens Ito Hirobumi (1841–1909) Japonya'nın 1., 5., 7. ve 10. başbakanı.
- Johann Most (1846–1906), Die Gottespest kitabının yazarı olan Alman anarşist.
- Vladimir Lenin (1870–1924), tüm dinlerin "işçi sınıfının sömürülmesi ve aptallaştırılması için kullanılan burjuva gericiliğinin organları" olduğuna inanan, 1917'den 1924'e kadar kadar görevde kalan, Sovyetler Birliği'nin kurucu lideri.
- Josef Stalin (1878–1953), 1922 ve 1953 arasında Sovyetler Birliği'nin liderliğini yapan din karşıtı siyasetçi.
- Nikita Kruşçev (1894–1971), 1958-1964 Sovyet din karşıtı kampanyasını başlatan Sovyetler Birliği eski lideri.
- Plutarco Elías Calles (1877–1945), 1924 ve 1928 yılları arasında Meksika devlet başkanlığı yapan siyasetçi.
- Periyar E. V. Ramasamy (1879–1973), 1938 ve 1973 yılları arasında Güney Hindistan'da rasyonalizm, kadın hakları ve kastın ortadan kaldırılması ilkelerini yayan Tamil politikacı.
- Mao Zedong (1893–1976), Çinli komünist lider.
- Enver Hoca (1908–1985), 1944 ve 1985 yılları arasında Arnavutluk'ta dini yasaklayan komünist Arnavut lider.
- Pol Pot (1925–1998), Kızıl Kmerler'i yöneten ve Kamboçya'da dini yasaklayan Kamboçyalı devrimci ve siyasetçi.
Diğer Tanınmış Kişiler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Haruki Murakami, Japon roman yazarı.
- Ricky Gervais, stand-up'larında ve diğer komedi gösterilerinde dini eleştiren İngiliz komedyen.
- Bill Maher, 2008'de dini eleştiren ve alay eden bir belgesel olan Religulous'ta yazıp rol alan Amerikalı komedyen.
- Marcus Brigstocke, Britanyalı komedyen.
- James Randi, illüzyonist ve sözdebilim alanındaki hileleri ortaya çıkarmaya çalışan ateist araştırmacı.
- Philip Roth, Yahudi-Amerikalı modern roman yazarı.[13]
- Matt Dillahunty, The Atheist Experience sunucusu ve Austin Ateist Topluluğu'nun eski başkanı.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Definition of ANTI-RELIGION". www.merriam-webster.com (İngilizce). 26 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
- ^ "Antireligion definition and meaning | Collins English Dictionary". www.collinsdictionary.com (İngilizce). 26 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
- ^ Bullivant, Stephen; Lee, Lois (2016). A Dictionary of Atheism. Oxford University Press. ISBN 9780191816819.
- ^ "Protest for Religious Rights in the USSR: Characteristics and Consequences". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ""Revelations from the Russian Archives: ANTI-RELIGIOUS CAMPAIGNS"". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2021.
- ^ World Christian trends, AD 30-AD 2200, p.243 Table 4-10 By David B. Barrett, Todd M. Johnson, Christopher R. Guidry, Peter F. Crossing
- ^ "www.pravmir.ru". 1 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Yakovlev, Alexander N. (2002). A Century of Violence in Soviet Russia 23 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Yale University Press. ISBN 978-0-300-10322-9.
- ^ "Bence dünyanın tüm büyük dinleri - Budizm, Hinduizm, Hristiyanlık, İslam ve Komünizm - hem yanlış hem de zararlı." -Bertrand Russell "My Religious Reminiscences" (1957)
- ^ Tanrı Yanılgısı. Kuzey Yayınları. Temmuz 2007. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.
- ^ Tanrı Büyük Değildir (İngilizce). New York: Twelve Books. 1 Mayıs 2007.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ The End of The Faith (İngilizce). W. W. Norton. 11 Ağustos 2004. s. 349. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.
- ^ "Ben din karşıtıyım, hepsi koca bir yalan. Dinin sefilliğine karşı o kadar büyük bir nefretim var ki." The Guardian, 14 Aralık 2005.