Dormen Tiyatrosu
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dormen Tiyatrosu, İstanbul'da 1957-1977 ve 1987-2001 arasında oyunlar sahneleyen özel tiyatro topluluğu.
120’den fazla oyun sergileyen tiyatro, birçok sanatçının sahneye ilk adım attığı ve yetiştiği yerdir. Repertuvarında daha çok bulvar tipi komedilere ve bazı müzikallere yer vermiştir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD'de tiyatro eğitimini tamamlayıp 1954 yılında İstanbul'a dönen ve Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne Topluluğu kadrosuna giren Haldun Dormen, 1955 yılında amatör oyuncularla cep tiyatrosu çalışmalarına başladı. Topluluğun ilk oyunu Leyla Erduran'ın "Papaz Kaçtı" adıyla Türkçeye çevirdiği, Philippe King'in "See How They Run" adlı komedisi idi.[1] Eser, ilk defa 20 Ağustos 1955 gecesi Kadıköy Süreyya Salonunda temsil edildi.
Erol Günaydın, Nisa Serezli, Metin Serezli, Ayfer Feray, Erol Keskin topluluğun ilk kadrosunda yer alan oyunculardandır.[2] Yarı profesyonel Cep Tiyatrosu, 1957’de profesyonel olarak Dormen Tiyatrosu adını aldı. Tiyatro, 1957 Eylül'de Atlas Pasajı içindeki Küçük Sahne'nin kendisine teklif edilmesiyle oyunlarını sergilemeye orada devam etti.
Topluluk en parlak dönemini 1957-1972 yılları arasında yaşadı. 1961'de Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahneledi.Gülriz Sururi'yi buradaki İrma rolüyle Türkiye'ye adını duyurdu.
1962'de Beyoğlu'ndaki tarihi Ses Tiyatrosu'na geçti, 10 yıl süreyle çalışmalarını orada sürdürdü. Oynadığı oyunlar arasında başlıcaları Bit Yeniği, Şahane Züğürtler, Erol Günaydın ve Cemal Reşit Rey'in yazdığı Yaygara 70tir.
Dormen Tiyatrosu, Jacques Deval’in yazdığı komedi tarzındaki Şahane Züğürtler oyununu Türkiye’de ilk kez 22 Ekim 1963’te Asude Zeybekoğlu’nun Türkçeye çevirisiyle sahneledi. İlk geceden itibaren kapalı gişe oynayan oyun sayesinde tiyatronun saygınlığı arttı ve mali sıkıntılar yaşayan tiyatronun borçlarından kurtulmasını sağladı.[3]
Dormen Tiyatrosu, talebin düşmesi gelir gider dengesinin bozulması sonucu 1977 yılında kapandı. 1984 yılında yeniden açıldı. Feriköy'de, tiyatro binası olarak kullanılmaya pek elverişli olmayan bir yerde olan salon hasar görmüştü. Daha sonra oyuncu sayısının giderek düşmesiyle tekrar kapandı.
Dormen Tiyatrosu,13 Mart 2006 Pazartesi tarihinde Maslak Show Center'da düzenlenen ile 50. sanat yılını kutlamıştır.[4]
Sergiledikleri bazı oyunlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kara Ağaçlar Altında
- Şahane Züğürtler (1963)
- Puntila Ağa ve Uşağı Matti (1965)
- Teyzesi
- Kamp 17
- Aşk Otu*
- Nina
- Fare Kapanı
- Samanyolu
- Sokak Kızı İrma
- Cinayetin Sesi
- Ayı Masalı
- Yer Demir Gök Bakır
- Altın Yumruk
- Sözde Melekler
- Beş Parmak
- Küçük Kulübe
- Oyuncakçı Dükkanı
- Zafer Madalyası
- Oliver Twist (1968 - 69)
- Derin Mavi Deniz,
- Turp Suyu,
- Eski Çamlar Bardak Oldu
- Yaygara 70 (1970) Yazar: Erol Günaydın Müzik: Cemal Reşit Rey Yön: Haldun Dormen,
- Uy Balon Dünya Yazar: Erol Günaydın Yön: Haldun Dormen,
- İstanbul Masalı Yazar: Erol Günaydın Yön: Haldun Dormen, (Dünya Tiyatro Festivali İçin. Londra ve Roma)
- İki Efendinin Uşağı Yazar: Goldoni'den adapte Yön: Haldun Dormen,
- Gigi (1971-1972 Sezonu) Yazarı: Colette)[5]
- Elden Ele (1971-1972 Sezonu) Yazarı: George Feydeau)
- Baba Evinde Hayat (1971-1972 Sezonu) Yazarı: Lindsey ve Craise)
- Otel Paradiso (1984)
- Her Evde Hır Var
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Halit Kıvanç, Yeni Bir Sanat Topluluğu Doğuyor: Haldun Dormen Tiyatrosu, Milliyet gazetesi, 10 Ağustos 1955
- ^ Ergün, Selda (2010). "1923-1960 yılları arasında Türk Tiyatrosu'nda Özel Tiyatro Çalışmaları" (PDF). Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Haldun Dormen ve Dormen Tiyatrosu" (PDF). Bilkent Üniversitesi HIST 200 dersi 2017-2018 bahar dönemi proje final ödevi.
- ^ "Dormen Tiyatrosu'na Emeği Geçenlere 50. Yıl Vefa Gecesi". Hürriyet. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
- ^ Hürriyet 1973 Ansiklopedik Yıllığı s.586