Er
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Er, en düşük askeri rütbeye sahip askerdir (hizmet edilen kuvvete bağlı olarak NATO'daki rütbe dereceleri OR-1 ila OR-3 arasındaki rütbeye eşdeğerdir).
Günümüz modern askerî yazışmalarında İngilizce dilindeki er için kullanılan private terimi; Birleşik Krallık'ta ve diğer Milletler Topluluğu ülkelerinin yanı sıra İrlanda Ordusunda "Pte" olarak kısaltılırken, Amerika Birleşik Devletleri'nde "Pvt" olarak kısaltılır.
| Karşılaştırmalı askerî rütbeler | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski Türkçe dönemine ait olan er kelimesi “adam, kişi” sözcüğünden evrilmiştir. "Rütbesiz asker" anlamı 1. Dünya Savaşı dolayında belirmiştir.[1]
İngilizce er anlamında kullanılan private terimi, Orta Çağ'daki private soldiers (özel askerler) teriminden türetilmiştir. Askerler o dönemde bir ordunun savaş grubuna komuta eden bir feodal asil tarafından, zorunlu askerlik ya da iş amacıyla er olarak hizmete alınırdı. Private terimi günümüzde halen İngiliz Ordusunda kullanılmakta olup,[2] terim 18. yüzyıldan bu yana kullanılmaktadır.
Asya[değiştir | kaynağı değiştir]
Endonezya[değiştir | kaynağı değiştir]
Endonezya'da bu rütbe, Endonezya Ulusal Silahlı Kuvvetleri ve özel Polis Gücü'ndeki en düşük rütbe olan Tamtama (özellikle asker anlamına gelen Prajurit) olarak anılır. Endonezya Ordusu, Endonezya Deniz Piyadeleri ve Endonezya Hava Kuvvetleri'nde, "Er"in üç seviyesi vardır: Er (Prajurit Dua), Birinci Sınıf Er (Prajurit Satu) ve Usta Er (Prajurit Kepala). Bu rütbeden sonra bir sonraki terfi ise Onbaşı'dır.
-
Er (Prajurit Dua) -
Birinci Sınıf Er (Prajurit Satu) -
Usta Er (Prajurit Kepala)
İsrail[değiştir | kaynağı değiştir]
İsrail Savunma Kuvvetleri'nde, טוראי turai ("er"), kayıtlı en düşük rütbeyi ifade eder. 7-10 aylık hizmetten sonra (savaşçılar için 7, savaş desteği verenler için 8 ve savaşçı olmayanlar için 10 ay) askerler, bu süre zarfında görevlerini uygun şekilde yerine getirmeleri durumunda erden onbaşıya (rav-turai veya rabat) terfi edilir. Komutanlık kursu alan askerler, tutsak eğitmenler veya pratik mühendisler daha erken onbaşı olurlar. Bir IDF eri tek tip bir amblem taşımaz ve bu nedenle bazen "düz kol" olarak tanımlanır.
Kore[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuzey ve Güney Kore ordularındaki erlere eşdeğer rütbeler ilbyeong (birinci sınıf er) ve ibyeong'dur (ikinci sınıf er). Bu sıralamanın sembolü 1 çizgi (|) veya 2 çizgidir (||). İkinci sınıf er 1 çizgi, birinci sınıf er ise 2 çizgi olarak bilinir.
Filipinler[değiştir | kaynağı değiştir]
Filipinler Silahlı Kuvvetlerinde, Er rütbesi, kayıtlı en düşük personel sıralamasıdır. Şu anda Filipin Ordusu ve Filipin Deniz Piyadeleri tarafından kullanılmaktadır. Birinci sınıf er rütbesinin altında yer alır. Hava Kuvvetleri havacısına ve Deniz Kuvvetleri ile Sahil Güvenlik çırak denizcisine eşdeğer bir rütbedir.
-
Er rütbesi
Filipinler Ordusu -
Er rütbesi
Filipin Deniz Piyadeleri
Singapur[değiştir | kaynağı değiştir]
Askerler Temel Askeri Eğitimlerini (BMT) veya Temel Kurtarma Eğitimlerini (BRT) tamamladıktan sonra er (PTE) rütbesine ulaşırlar. Erler, rütbe takmazlar. İyi performans gösteren PTE'ler, Kıdemli Onbaşı (LCP) rütbesine terfi eder. PFC sıralaması günümüzde SAF tarafından nadiren verilmektedir. Tüm erlerin en düşük nitelik gerekliliklerini karşılamaları, değerlendirme yapmaları ve çalışma performansı göstermeleri durumunda doğrudan onbaşılığa terfi ettirilebilirler.[3] BMT'yi tamamlamayan ancak 2 yıllık Ulusal Hizmet'i tamamlayan işe alımlarda da personel er olarak terfi ettirilmektedir.
Birleşmiş Milletler[değiştir | kaynağı değiştir]
Avustralya[değiştir | kaynağı değiştir]
Avustralya Ordusunda, er rütbeli bir asker hiçbir rütbe takmaz.[4] İngiliz Ordusunda olduğu gibi, Avustralya Ordusunda da er rütbesi (PTE) benzer olup bu personelin özelliklerine bağlı olarak başka unvanlara da sahiptir.
Avustralya Ordusunda erler için şu alternatif rütbeler mevcuttur:
- Meslekçi (CFN) – Avustralya Kraliyet Elektrik ve Makine Mühendisleri [5]
- Nişancı (GNR) - Avustralya Kraliyet Topçu Birliği
- İstihkâm eri (SPR) – Avustralya Kraliyet Mühendisleri
- Bandocu (MUSN) - Avustralya Ordusu Bando Kolordusu
- İşaretçi (SIG) - Avustralya Kraliyet İşaret Kolordusu
- Asker (TPR) - Avustralya Kraliyet Zırhlı Kolordusu, Avustralya Havacılık Ordusu ve Avustralya Özel Hava Servisi Alayı
- Devriye - Bölgesel Kuvvet Gözetleme Birimleri [6]
Bangladeş[değiştir | kaynağı değiştir]
Bangladeş Ordusunda en düşük askere alınan rütbe sainik'tir (সৈনিক), kelimenin tam anlamıyla "asker" anlamına gelir.[7]
sainik (সৈনিক)
Kanada[değiştir | kaynağı değiştir]
Kanada Silahlı Kuvvetleri'nde (CAF) er, ordu üniforması giyen personel arasındaki en düşük rütbedir. Herhangi bir grup NATO kodunun aksine, OR-1 ile OR-3 rütbe kodlarının toplamına eşdeğerdir.[8] Kanada Silahlı Kuvvetleri politikası, bu rütbede üç tür terfi belirler. Terfiler kademeler verilerek yapılır. Bununla birlikte Er (İşe Alım), Er (Temel) ve Er (Eğitimli) şeklinde gayri resmî olarak sırasıyla NATO kodları OR-1, OR-2 ve OR-3 şeklinde eşdeğer olarak kabul edilebilir.[9]
Hindistan ve Pakistan[değiştir | kaynağı değiştir]
Hindistan Ordusu ve Pakistan Ordusunda, kayıtlı en düşük rütbe sepoy'dur, bu tam olarak Farsça'dan türetilen "asker" anlamına gelir. Bir sepoy üniformasında herhangi bir rütbe işareti taşımaz. Bunlara genellikle jawans denir.
Güney Afrika[değiştir | kaynağı değiştir]
Güney Afrika Cumhuriyeti Ordusunda kayıtlı en düşük rütbe erdir. Erler üniformalarında rütbe takmazlar. Farklı kolordularda farklı unvanlarla bilinirler.
Birleşik Krallık[değiştir | kaynağı değiştir]
İngiliz Ordusunda, rütbe farkı olmamasına rağmen, bir er (Pte), NATO ölçeğinde hem OR-1 hem de OR-2'ye eşittir. Erler rütbe takmazlar. Birçok alay ve birlik, er yerine başka ayırt edici ve tanımlayıcı isimler kullanır ki bu rütbelerin bazıları yüzyıllardır kullanılmaktadır.[10] Günümüz İngiliz Silahlı Kuvvetlerinde, er rütbesi, Kraliyet Donanması'ndaki yetenekli denizci, uçakçı, Kraliyet Hava Kuvvetleri'ndeki önde gelen uçakçı ve kıdemli uçakçılar ile denizci (Mne) veya bandocuya eşdeğerdir. Kraliyet Deniz Piyadeleri Erkek Tugayı'nda bir erkek çocuk alt bölümden, topluluk bölümüne geçtiğinde er rütbesi kullanılır.
Avrupa ve Latin Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]
Avusturya[değiştir | kaynağı değiştir]
Avusturya Silahlı Kuvvetlerindeki en düşük rütbe Rekrut'tur. Astsubay olmak için eğitim gören acemiler, rütbelerinde ek bir gümüş çapraz çubuk taşırlar. 1998 yılına kadar er rütbesi Wehrmann olarak adlandırıldı. 2017'de, 'personelin kariyer sistemi' değiştiği için gümüş çapraz çubuk kaldırıldı.
Arjantin, Şili, Kolombiya, Dominik Cumhuriyeti, Meksika, Peru ve İspanya[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanyol, Meksikalı, Kolombiyalı, Dominik ve Arjantin ordusundaki er rütbesine eşdeğer rütbe, "rütbesiz asker" veya basitçe soldado ya da soldado raso'dur.
Belçika[değiştir | kaynağı değiştir]
Belçika Ordusuna kaydolduktan sonra, gönüllü astsubay veya subay olmak isteyip istemediğine bakılmaksızın, kişiye soldaat (Hollandaca) ya da soldat (Fransızca) rütbesi verilir. Sonraki rütbe ise hizmet dalına bağlıdır: Örneğin, Kraliyet Askeri Akademisi'nde (subay eğitimi için) kişi kısa süre sonra korporaal (Hollandaca) veya caporal (Fransızca) rütbesine, yani "onbaşı" rütbesine yükseltilir. Rütbe, basit bir kara işaret veya Kraliyet Askeri Akademisi'nin aday subaylar için armasının basitleştirilmiş versiyonudur.
Brezilya ve Portekiz[değiştir | kaynağı değiştir]
Soldado, Brezilya ve Portekiz Silahlı Kuvvetlerinde er rütbesine eşdeğerdir. Soldado, Portekizcede "asker" anlamına gelir.
Finlandiya[değiştir | kaynağı değiştir]
Finlandiya Ordusunda, er rütbesine eşdeğer rütbe sotami'dir. Kelime anlam olarak "savaş adamı" anlamına gelir. Ancak 1973'ten bu yana, tüm piyade birlikleri daha önce yalnızca hareketli hafif piyadeleri için kullanılan jääkäri birlikleri olarak yeniden adlandırıldığı için bu tamamen kâğıt üzerinde kalmış bir terim haline gelmiştir. Finlandiya Ordusunda da er için görev yaptığı birlik doğrultusunda farklı isimler kullanılır.
Fransa[değiştir | kaynağı değiştir]
Fransız ordusunda, soldat de seconde classe en düşük askeri rütbedir. Bu rütbe aynı zamanda iyileştirme ("işe alma") olarak da adlandırılır.
Almanya[değiştir | kaynağı değiştir]
Er rütbesinin (NATO standart kodu OR-2) günümüz Alman Federal Ordusundaki (Bundeswehr) eşdeğeri Gefrayter'dir.
Macaristan[değiştir | kaynağı değiştir]
Macar ordusundaki en düşük rütbenin adı (Macaristan Savunma Kuvvetleri), "vatan savunucusu" anlamına gelen honvéd'dir. Sözcük ayrıca gayri resmî olarak herhangi bir rütbedeki asker için de kullanılır. Bunun nedeni, Macar ordusunun her iki dünya savaşında da yabancı topraklarda taarruzlara katılmasına rağmen, Macar askeri geleneklerinin kesinlikle savunmacı olmasıdır. Honvéd kelimesi 1848 Macar Devrimi'nden beri kullanılmaktadır. Bu terim yabancı orduların askerleri için kullanılmaz. Rütbesi olmayan yabancı askere közlegény (tam olarak "sıradan delikanlı" ya da "sıradan adam" anlamında) denir.
İrlanda[değiştir | kaynağı değiştir]
Er (Pte) (İrlanda'da saighdiúr singil), İrlanda Ordusunda kayıtlı en düşük rütbedir. Askerler acemi olarak askere alınır ve daha sonra temel bir eğitim kursuna tabi tutulur. Orduda üç derece er vardır. Asker temel eğitimden sonra acemiliğinin ardından 2 yıldızlı ere (Pte 2*) (saighdiúr singil, 2 réalta) yükseltilir. Daha fazla kolorduya özel eğitim aldıktan sonra (genellikle sekiz hafta sürer) asker özel 3 yıldıza yükseltilir (Pte 3*) (saighdiúr singil, 3 réalta). Hepsine genellikle "er" olarak hitap edilir.
İtalya[değiştir | kaynağı değiştir]
İtalyan Ordusunda soldato en düşük askeri rütbedir. Bu rütbe aynı zamanda reclusa (yeni alım anlamına gelir) olarak da adlandırılır. Soldato, erler için genel bir terimdir. Ancak birçok uzmanlaşmış birimde bu terim asla kullanılmaz, çünkü daha spesifik ve yapılan işe yönelik ilgili bir terim tercih edilir. Örneğin, Alp birliklerindeki en düşük rütbe alpino, topçudaki en düşük rütbe ise artigliere'dir. Hava kuvvetlerinde bu aviere ve donanmada ise marinaio olarak sıralanır.
Hollanda[değiştir | kaynağı değiştir]
Hollanda Kraliyet Ordusunda (Landmacht), ere eşdeğer rütbeler Fransa'ya benzer şekilde, farklı sınıflara sahip olsa da genelde soldaat'tır.
İsveç[değiştir | kaynağı değiştir]
İsveç Silahlı Kuvvetlerinde acemi askere orduda “menig”, donanmada ise “sjöman” adıyla anılan er rütbeleri verilir. Yaklaşık 3 aylık temel eğitimden sonra “soldat”, “jägare” vb. gibi diğer terimler kullanılabilir.
İsviçre[değiştir | kaynağı değiştir]
İsviçre Silahlı Kuvvetlerinde bir askere, genellikle askere alma okulu olarak da adlandırılan ilk 12 haftalık temel eğitimin tamamlanmasından sonra soldat rütbesi verilir (NATO OR-2'ye eşdeğer).
Türkiye[değiştir | kaynağı değiştir]
Türk Kara Kuvvetlerinde, Türk Hava Kuvvetlerinde ve Türk Deniz Kuvvetlerinde; Er mümkün olan en düşük rütbedir. Bu rütbenin mensupları herhangi bir rütbe takmaz.
Venezuela[değiştir | kaynağı değiştir]
Rütbe, Venezuela Ulusal Bolivarcı Silahlı Kuvvetleri tarafından kullanılır ve herhangi bir rütbe takmazlar.
Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerika Birleşik Devletleri Ordusunda, er, birinci sınıf er (E-3) veya PFC'nin hemen altındaki en düşük iki rütbe için kullanılır. En düşük rütbe "Er (E-1)" veya PV1'dir, bazen "asker" olarak da adlandırılır. Bir PV1, tek tip rütbe işareti taşımaz.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "er". Nişanyan Sözlük. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022.
- ^ Harper, Douglas. "private (n.)". Online Etymology Dictionary. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ Singapur Hava Kuvvetleri. "SAF Military Ranks - Enlistees". 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.
- ^ "Australian Army Insignia". Users.chariot.net.au. 1 January 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 July 2016.
- ^ "Australian Army Rank Names". army.gov.au. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2020.
- ^ "Australian Army Regional Force Soldier". defencejobs.gov.au. 19 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Rank Categories". Bangladesh Army. Bangladesh Army. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019.
- ^ 49-4 CAREER POLICY NON-COMMISSIONED MEMBERS REGULAR FORCE. Canadian Forces Administrative Orders (CFAOs). Ottawa: National Defence and the Canadian Forces. 10 Mayıs 1991.
- ^ 49-4 POLITIQUE EN MATIERE DE CARRIERE MILITAIRES DU RANG FORCE REGULIERE. Ordonnances administratives des Forces canadiennes (OAFC). Ottawa: Défence nationale et les Forces canadiennes. 10 Mayıs 1991.
- ^ "DID YOU KNOW THAT Rifleman was not an officially recognised rank in the British Army until 1923?". Rgjmuseum.co.uk. The Royal Green Jackets Museum. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2012.
- ^ "Army Regulation 601-210, Chapter 2–18" (PDF). Armypubs.army.mil. 17 June 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 January 2014.