Erdebil

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Erdebil
Farsça: اردبیل

Azerice: Ərdəbil
Eyalet merkezi
Skyline of the City
Sheikh Safi Tomb
Shahidghah
Baliqli River
Haft Cheshmeh Bridge
Shah Ismail Statue
İran üzerinde Erdebil
Erdebil
Erdebil
Şehrin İran'daki konum
Ülkeİran İran
EyaletErdebil Eyaleti
ŞehristanErdebil şehristanı
BahşMerkezî bahşı
Rakım1.351 m
Nüfus
 (2016)Ülkede 17.
 • Toplam529,374
Zaman dilimiUTC+03.30 (IRST)
 • Yaz (YSU)UTC+04.30 (IRST)

Erdebil (Farsça:اردبيل, [ærdæˈbiːl], Azerice: Ərdəbil), İran'ın Güney Azerbaycan bölgesinde, İran'ın aynı isimli Erdebil Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehirdir.

Aynı zamanda, eyaletin kendi adını taşıyan Erdebil şehristanı'nın ve Merkezî bahşı'nın da yönetim merkezi olan şehrin 2016 yılı resmi nüfusu 529.374 kişi[1] ve 156.324 hanedir.

Şehir nüfusunun çoğunluğunu İran Azerileri oluşturur. Halkın dili İran Azericesi'dir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Erdebil’in ne zaman kurulduğu hakkında bilgi yoktur, eski kentlerden birisidir. Zarathustra'nın Avesta’yı yazdığına inanılan Savalan Dağı'nın bu kente yakınlığından dolayı Zerdüştlerce kutsal addedilen şehrin en eski isimi Artavil'dir. Sasani döneminde de önemini koruyan kent bu dönemde Şeyh Safiyüddin İshak Erdebilî’nin sayesinde bir sufi merkezi olmuştur. Adı bu dönemde Baran-Pirouz' olan kent, dini olarak kendini temizlemek isteyenlerin gelip huzur buldukları mistik bir şehirdi. Bu nedenle kente Dar'el Amân (tövbe yurdu anlamındadır) da denmiştir.[2]

Abbasiler devrinde Erdebi bölgedeki askeri ve idari merkezlerden biri olmuştur.

Bölgede dini öneme sahip olan Safeviye Tarikatı 14. yüzyılda Safiyüddin İshak tarafından Erdebil'de kurulmuştur ve Safevi Devleti'nin kurucusu ve ilk hükûmdarı I. İsmail bu şehirde doğmuştur.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

 Erdebil iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 18,2 20,0 27,2 32,0 33,0 37,5 38,0 39,8 37,4 30,8 25,0 21,2 39,8
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 3,0 4,5 9,3 16,7 19,7 23,2 25,0 24,7 22,6 17,5 11,4 5,7 15,3
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −7,9 −6,3 −2,4 2,8 6,0 9,0 11,6 11,6 8,7 4,8 0,3 −4,6 2,8
En düşük sıcaklık (°C) −31,4 −33,8 −28,8 −13 −8,5 −0,2 3,0 2,2 −4,4 −21 −24,2 −27 −33,8
Ortalama yağış (mm) 25,3 24,1 40,1 47,0 42,6 18,9 5,9 5,5 10,4 31,8 34,5 29,4 315,5
Kaynak: İran Meteoroloji Enstitüsü[3]


Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "World Gazetteer'de 'Ardabīl'". 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. 
  2. ^ Fatemeh Kohandani, La Revue de Teheran dergisi, Mart 2006 (tercüme: Osman Soysal)
  3. ^ "آمار 166 ايستگاه سينوپتيك كشور تا پایان سال 2010 میلادی + 37 ایستگاه تا پایان سال 2005". 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.