Geç Ordovisiyen kitlesel yok oluşu
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bazen Ordovisiyen sonu kitlesel yok oluşu veya Ordovisiyen-Silüriyen yok oluşu olarak da adlandırılan Geç Ordovisiyen kitlesel yok oluşu (İngilizce kısaltması olan LOME adıyla da anılır), yerküre tarihinde kabaca 443 myö meydana gelen "beş büyük" kitlesel yok oluştan ilkidir.[1] Nesli tükenen cinslerin yüzdesi açısından genellikle bilinen en büyük ikinci yok oluş olarak kabul edilir.[2] Bu zaman aralığında gerçekleşen küresel yok oluş, deniz canlısı cinslerinin %49-60'ını ve deniz canlısı türlerinin yaklaşık %85'ini ortadan kaldırdı.[3] Çoğu çizelgeye göre Geç Ordovisiyen kitlesel yok oluşunu biyoçeşitlilik kaybının boyutu açısından yalnızca Permiyen–Triyas yok oluşu geçmektedir. Geç Ordovisiyen yok oluşu, tüm büyük taksonomik grupları ani bir şekilde etkileyerek bütün brakiyopod ve bryozoa familyalarının üçte biri ile çok sayıda konodont, trilobit, derisi dikenli, mercan, çift kabuklu ve graptolit grubunun ortadan kaybolmasına neden oldu.[4][5] Geç Ordovisiyen kitlesel yok oluşu, taksonomik açıdan büyüklüğüne rağmen diğer kitlesel yok oluşlara kıyasla ekosistem yapılarında büyük değişikliklere ve herhangi bir morfolojik yeniliğe sebep olmadı. Biyoçeşitlilik, Silüriyen Dönemi'nin ilk 5 milyon yılı boyunca kademeli olarak yok oluş öncesi seviyelerine geri döndü.[6][7][8][9]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Harper (May 2014). "End Ordovician extinctions: A coincidence of causes". Gondwana Research. 25 (4): 1294-1307. doi:10.1016/j.gr.2012.12.021.
- ^ Isozaki (8 Aralık 2017). "The Hirnantian (Late Ordovician) and end-Guadalupian (Middle Permian) mass-extinction events compared". Lethaia. 51 (2): 173-186. doi:10.1111/let.12252. 24 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ Christie (2013). "Contrasting the ecological and taxonomic consequences of extinction". Paleobiology. 39 (4): 538-559. doi:10.1666/12033. ProQuest 1440071324.
- ^ Elewa, Ashraf (2008). Late Ordovician Mass Extinction. ss. 252. ISBN 978-3-540-75915-7.
- ^ "The earth system: biological and ecological dimensions of global environment change". Encyclopedia of Global Environmental Change, Volume Two: Extinctions and Biodiversity in the Fossil Record. John Wiley & Sons. 2002. ss. 297-391.
- ^ Droser (1 Şubat 1997). "Evaluating the ecological architecture of major events in the Phanerozoic history of marine invertebrate life". Geology (İngilizce). 25 (2): 167-170. doi:10.1130/0091-7613(1997)025<0167:ETEAOM>2.3.CO;2. ISSN 0091-7613. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022.
- ^ Droser (1 Ağustos 2000). "Decoupling of taxonomic and ecologic severity of Phanerozoic marine mass extinctions". Geology (İngilizce). 28 (8): 675-678. doi:10.1130/0091-7613(2000)28<675:DOTAES>2.0.CO;2. ISSN 0091-7613.
- ^ Brenchley (2001). "Do all mass extinctions represent an ecological crisis? Evidence from the Late Ordovician". Geological Journal (İngilizce). 36 (3–4): 329-340. doi:10.1002/gj.880. ISSN 1099-1034.
- ^ Sheehan, Peter M (May 2001). "The Late Ordovician Mass Extinction". Annual Review of Earth and Planetary Sciences (İngilizce). 29 (1). ss. 331-364. Bibcode:2001AREPS..29..331S. doi:10.1146/annurev.earth.29.1.331. ISSN 0084-6597.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- A Geological Time Scale 2004. 3rd. Cambridge University Press: Cambridge University Press. 2004. ISBN 9780521786737.
- Mass Extinctions and Their Aftermath. Oxford University Press. 1997. ISBN 9780191588396.
- The great Ordovician biodiversification event. New York: Columbia University Press. 2004. ISBN 9780231501637.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jacques Veniers, "The end-Ordovician extinction event" 27 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: abstract of Hallam and Wignall, 1997.