Gertrude Bell

Gertrude Margaret Lowthian Bell (Çölün Kızı) (14 Temmuz 1868 – 12 Temmuz 1926), İngiltere'nin Durham Kontluğu'nda ayrıcalıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen ünlü İngiliz kadın seyyah ve casus.

Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Bell'in babası ünlü bir aileden gelen Thomas Hugh Bell'di. Gertrude Bell, henüz 3 yaşındayken annesi öldü. bunun üzerine babası Thomas birkaç yıl sonra seçkin bir aileden gelen ve oyun yazarı Florence Oliffe ile evlendi. İlk ve orta öğrenimini Londra'daki çeşitli okullarda tamamlayan Bell,Tarih okumak için Oxford Üniversitesi'ne gitmeye karar verdi. Burada başarılı bir eğitim dönemi geçirerek okuldan birincilikle mezun olmayı başaran ilk kadın oldu.

"Çölün kızı"[değiştir | kaynağı değiştir]

Okuldan mezun olduktan sonra seyahat etmeye karar veren Bell, Avrupa ve daha sonra da Ortadoğu'ya çok sayıda seyahatlerde bulundu. İlerleyen yıllarda dağcılık ve dünya turlarıylada ilgilenmeye başlayan Bell, 1897 - 1898 ve 1902 - 1903 olmak üzere iki kez dünya turuna çıktı.1899 yılında Kudüs'e yaptığı ziyaretten sonra Araplara karşı büyük bir sevgi ve ilgi duymaya başladı. Arap çöllerinde seyahatler yaptı ve batılılara çöl hayatını anlatan yazılar yazdı. Araplar ona "Çölün Kızı" ve "Irak'ın Taçsız Kraliçesi" isimlerin verdiler.

Bell, 1907'in Mart'ında arkadaşı arkeolog William Ramsay ile birlikte Anadolu'ya geldi ve bir süre sonra İngiltere'ye döndü. Daha sonra Ocak 1909'da Mezopotamya'ya bir gezi düzenleyen Bell, bu sırada Geç Hitit dönemine ait olan Karkamış'ta önemli keşif ve incelemelerde bulundu ve bu bölgede kısa süreli kazılar yaptı. Sonra Irak'taki ünlü antik şehir olan Babil'e gitti.

Sonraki yıllarda Orta Doğu da İngiltere'nin çıkarları için çeşitli faaliyetlerde bulunmaya başlayan Bell, Orta Doğu'da İngilizlerin şimdi bile aktif oldukları Orta Doğu politikasının kurucusu ve planlayıcılarından biridir. Mezopotamya bölgesindeki Arap kabileleri Türklere karşı kışkırtan faaliyetlerde bulunmuştur. Ayrıca 1919 yılındaki Paris Barış Konferansı'na delege olarak katıldı ve Irak devletinin sınırlarının belirlenmesi için çalışmıştır.

Son yılları ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Bell, 1925'te kısaca İngiltere'ye döndüğünde, aile sorunları ve sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kaldı. Ailesinin serveti, Birinci Dünya Savaşı sonrası İngiltere'deki işçilerin grevlerinin başlaması ve Avrupa'daki ekonomik bunalım nedeniyle düşmeye başlamıştı. Bağdat'a döndü ve kısa sürede plörezi rahatsızlığı gelişti. İyileştiğinde, küçük üvey kardeşi Hugh'un tifodan öldüğünü öğrendi.

Hiç evlenmemiş olan ve yalnızca bir kez nişanlanan Bell, nişanlısını Çanakkale Savaşları sırasında kaybetti. Yalnızlık ve sağlığınında bozulması sebebiyle bunalıma giren Bell'in aşırı dozda uyku hapı nedeniyle öldüğü anlaşıldı.^[1] Ölümü hakkında çok fazla tartışma bulunmaktadır, ancak aşırı dozun kasıtlı bir intihar mı yoksa kaza sonucu mu olduğu bilinmiyor, çünkü hizmetçisinden kendisini uyandırmasını istedi.

Bağdat'ın Bab al-Sharji semtindeki İngiliz mezarlığına defnedildi.^[2] Cenazesi arkadaşları, İngiliz yetkililer ve Irak Kralı dahil olmak üzere çok sayıda insanın katıldığı büyük bir olaydı. Mezarlığa tabutu taşınırken Kral Faysal'ın özel balkonundan olayı izlediği söylenmektedir.^[3] Geride özellikle tarihi eserleri ve gezilerini anlatan çok sayıda yayın bırakmıştır.

Popüler kültüre etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Werner Herzog'un yazıp yönettiği 2015 ABD yapımı Çöl Kraliçesi isimli filmde Gertrude Bell'i Nicole Kidman canlandırmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Editör:Caner ARABACI, Konya Kitabı VII, Konya Ticaret Odası Yayıncılık, Aralık 2004, Sayfa 116, 117, 118

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Irak Ulusal Müzesi

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Newcastle Üniversitesindeki Gertrude Bell Kütüphanesi24 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 15 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir