Guillaume de l'Hôpital
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Guillaume de l'Hôpital | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Guillaume-François-Antoine Marquis de l'Hôpital, Marquis de Sainte-Mesme, Comte d'Entremont and Seigneur d'Ouques-la-Chaise[1] 1661 Paris, Fransa |
| Ölüm | 2 Şubat 1704 (43 yaşında) Paris, Fransa |
| Milliyet | Fransız |
| Tanınma nedeni | |
| Evlilik | Marie-Charlotte de Romilley de La Chesnelaye |
| Kariyeri | |
| Dalları | Matematik |
| Çalıştığı kurumlar | Fransız Bilimler Akademisi |
| Akademik danışmanları | Johann Bernoulli |
Guillaume François Antoine, Marquis de l'Hôpital (d. 1661 Paris – ö. 2 Şubat 1704 Paris) Fransız matematikçidir. En çok tanınmasına sebep olan çalışması kendi adıyla anılan bir rasyonel (kesirli) bir fonksiyonda pay ve paydanın limitlerinin değeri sıfır veya sonsuz olması durumunda uygulanan bir formül olan L'Hopital Kuralıdır.
Asil bir aileden gelmesi sebebiyle ilk olarak bir süvari alayında yüzbaşı rütbesi ile görev yaptı. Ancak gözlerinin ileri derecede bozuk olması ve matematiğe olan yoğun ilgisi ve yeteneği sonucu askerliği bırakarak tamamen matematiğe yöneldi.
Dönemin ünlü matematikçilerinden Johann Bernoulli'nin yönetiminde çalıştı ve amatör olarak ilgilendiği matematikte kendisini yetiştirdi. Aralarından Isaac Newton gibi pek çok önemli bilim insanının çözmek için uğraştığı Brachystochrone adı verilen problemi çözdü. 1693 yılında Paris Bilimler Akademisi'ne onursal üye olarak seçildi.
En ünlü eseri 1692 yılında yazdığı ve 1696'da yayımlanan Analyse des infiniment petits pour l'intelligence des lignes courbesdir. Bu kitap diferansiyel analiz üzerine yazılmış ilk ders kitabıdır. L'Hopital Kuralı olarak bilinen yöntemi de ilk kez bu kitapta açıklamıştır.
Ancak daha sonra pek çok çalışmasının aslında Bernaulli'ye ait olduğu ortaya çıkmıştır. Buna göre 1694 yılında Bernoulli ile bir anlaşma yaptı. Bu anlaşmaya göre l'Hôpital Bernoulli'ye her yıl 300 Frank ödemiş ve çalışmalarından ve keşiflerinden bilgi sahibi olmuş, daha sonra bunu kendi yazdığı kitaplarda kullanmıştır. 1704'te, l'Hôpital'in ölümünden sonra, Bernoulli bu anlaşmayı açıkladı ve l'Hôpital'in kitaplarındaki pek çok sonucun aslında kendine ait olduğunu iddia etti. 1922 yılında çıkan metinler Bernoulli'nin haklı olduğunu çıkardı.[2][3][4]
Basılmış eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Analyse des infiniment petits pour l'intélligence des lignes courbes (Paris, 1696)
- Traité analytique des sections coniques (Paris, 1707)
- Recueil de l'académie des sciences (Paris, 1699-1701)
- Acta eruditorum (Leipzig, 1693-1699)
-
Analyse des infiniment petits pour l'intelligence des lignes courbes -
Traité analytique
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Guillaume François Antoine Marquis de L'Hôpital", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ The Story of a Number, Eli Maor, Princeton University Press, Princeton, (1998) s. 116, ISBN 0-691-05854-7
- ^ The Mathematics of Great Amateurs, by Julian Lowell Coolidge, Dover, New York, (1963), s. 154-163
- ^ A Source Book in Mathematics, 1200-1800, ed. D. J. Struck, Harvard University Press, Cambridge, MA, (1969), s.312-316
