Harkiv
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Harkiv (Harkov) Харків (Харьков) | |
|---|---|
 Bayrak  Arma | |
  Harkiv (Harkov) | |
| Ülke |  Ukrayna |
| Oblast | Harkiv |
| Rayon | Harkiv |
| Kuruluş | 1654 |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Ihor Terekhov[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Şehir | 350 km² |
| Rakım | 152 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Şehir | 1,433,886 |
| • Yoğunluk | 4500/km² |
| • Metropol | 2,032,400 |
| Posta kodu | 61001–61499 |
Resmî site city.kharkov.ua/en | |
.jpg)
.jpg)
Harkiv veya Harkov (Ukraynaca: Харків, Rusça: Харьков), Ukrayna'nın ikinci büyük şehri, Harkiv Oblastı'nın idari merkezidir. Ülkenin kuzeydoğusunda yer alır. 2006 yılı sayımlarına göre nüfusu 1.461.300 kişidir.[2]
Harkov, Ukrayna'nın temel endüstri, eğitim ve kültür merkezlerinden biridir. Sanayisi özellikle daha çok askeri ürünler ve makine sanayi üzerinedir. Bu şehirde yüzlerce sanayi şirketi vardır. Bunlardan en ünlüleri birer dünya devi olan Morozov Tasarım Ofisi ve Malışev Tank Fabrikasıdır. 1930'lardan bu yana tank üretiminin liderleri; Hartron (uzay ve nükleer elektronik) ve Turboatom türbinleri üreticileridirler.
Harkov şehrinin en önemli noktalarından biri de, Avrupa'nın en büyük 3., Dünyanın 7. büyük şehir meydanı olan Özgürlük Meydanı (Площа Свободи-Ploşça Svobody)'dır
Harkov, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde ağır yıkım yaşamıştır. Şehrin altyapısı hasar görmüştür.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Harkov Ukrayna kuzeydoğu bölgesinde yer almaktadır. Tarihsel olarak, Harkov ana şehir kabul edildiği eski (Slobozhanshchyna da Slobozhanshchyna olarak da bilinir) Sloboda Ukrayna, Harkiv Oblastı bölgesinde yer almaktadır. Şehir, Donets havzasına akan Kharkiv, Lopan ve Udy nehirlerinin, kesişiminde uzanmaktadır.
Şehrin en yüksek noktasının denizden yüksekliği 202 m ile Pyatikhatki (Ukraynaca: П'ятихатки), en alçak noktası ile - 94 m ile Novoselivka'dır (Ukraynaca: Новоселівка). Harkov'un uzunluğu:[3]
- Kuzeyden Güneye - 24.3 km
- Doğudan Batıya - 25.2 km
İklimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Harkov iklimi soğuk ve kar yağışlı, kışlar ve sıcak yazlar nemli karasal'dır (Köppen iklim sınıflandırması - Dfb). Mevsimlik ortalama sıcaklıklar, ne yaz aylarında çok sıcak ne de kış ayları için çok soğuktur: Ocak ayında -4,6 °C (23.7 °F), Temmuz ayında 21,3 °C (70.3 °F). Ortalama yağış Haziran ve Temmuz aylarında çoğu düşmek üzere, yılda 513 mm (20 in) toplam yağışa ulaşır.
 Harkov iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 11,1 | 14,6 | 21,8 | 30,5 | 34,5 | 39,8 | 38,4 | 39,8 | 34,5 | 29,3 | 20,3 | 13,4 | 39,8 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −2,2 | −1,6 | 4,3 | 14,0 | 20,8 | 24,3 | 26,4 | 25,7 | 19,4 | 12,0 | 3,6 | −1,1 | 12,1 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −4,6 | −4,5 | 0,7 | 9,2 | 15,5 | 19,2 | 21,3 | 20,3 | 14,4 | 7,9 | 0,9 | −3,5 | 8,1 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −7 | −7,3 | −2,4 | 4,6 | 10,3 | 14,2 | 16,2 | 14,9 | 9,8 | 4,3 | −1,5 | −5,9 | 4,2 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −35,6 | −29,8 | −32,2 | −11,4 | −1,9 | 2,2 | 5,7 | 2,2 | −2,9 | −9,1 | −20,9 | −30,8 | −35,6 |
| Ortalama yağış (mm) | 36 | 33 | 33 | 34 | 50 | 61 | 60 | 42 | 47 | 45 | 41 | 36 | 517 |
| Kaynak: Погода и климат[4] | |||||||||||||
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Harkov şehri hava, demir ve karayolu ile dünyanın birçok şehirlerine bağlı, Ukrayna'nın en büyük ulaşım merkezlerinden biridir. Toplu taşıma, taksi, demiryolları ve hava trafiği dahil olmak üzere birçok ulaşım yöntemleri vardır. Yaklaşık olarak da 250 bin taşıt kentte bulunmaktadır.[5]
Toplu taşıma[değiştir | kaynağı değiştir]
Ukrayna'nın önemli bir ulaşım merkezi olan Harkov'da ulaşım çok farklı araçlarla sağlanır. Harkiv Metrosu toplam 29 istasyon ile üç farklı hattı içeren, 1975 yılından bu yana faaliyet gösteren kentin hızlı toplu ulaşım sistemidir.[6] Harkov'da otobüsler yılda yaklaşık 12 milyon yolcu taşımaktadır. (2006 yılında 100. hizmet yılı kutlanan) Troleybüsler, tramvay ve marşrutkalar (özel minibüsler) da kentteki ulaşımın önemli araçlarıdır.
Demiryolları[değiştir | kaynağı değiştir]
Harkov ilk demiryolu bağlantısı 1869 yılında kurulmuştur. 22 Mayıs 1869'da kuzeyden gelen ilk trenin Harkov'a gelmesi ile hat açılmış, 6 Haziran 1869'da Kursk-Harkiv-Azov hattı trafiği başlamıştır. Harkov yolcu treni istasyonu yeniden inşa edilmiş ve daha sonra İkinci Dünya Savaşı'nda tahrip edilene dek 1901 yılında genişletilmiştir. Yeni tren istasyonunun inşası 1952 yılında tamamlanmıştır.
Harkov'dan, Ukrayna ve yurt dışına düzenli tren seferleri yapılmaktadır. Elektrichka olarak bilinen bölgesel trenler, yakın kasaba ve köyleri Harkov'a bağlamaktadır.
Havayolları[değiştir | kaynağı değiştir]
Harkov günde yaklaşık 20 uçuşla yolcu taşımacılığı alanında hizmet vermektedir. Harkov Uluslararası Havalimanı, uluslararası statüde bir havaalanıdır. Havaalanı, Kiev'deki Borispol Havaalanı kadar büyük olmasa da, Ukrayna'nın diğer havaalanlarına göre yeterli kapasitededir ve şehir merkezinden güneyde, şehir sınırları içinde yer almaktadır. Şehirden iç hat Kiev ile dış hat İstanul, Dubai, Şarm El Şeyh, Tel-Aviv, Minsk, Varşova, Umman gibi seferlerle yolcu taşımacılığı yapılır. Yaz sezonunda da Antalya, Selanik, Burgaz, Dalaman, gibi charter uçuşlar da bulunmaktadır. Şehrin Kuzeyinde bulunan havaalanı ise bir fabrika sahasıdır ve Antonov uçak şirketi için önemli bir üretim tesisidir. Askeri/Sivil olarak teknik tedarik ve bakım/onarım burada yapılmaktadır. Sivil havayolu şirketlerine hizmet vermemektedir.
Kardeş Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Harkiv'in kardeş şehirleri:[7]
Belgorod, Rusya (2001)[8]
Bologna, İtalya (1966)[8]
Brno, Çek Cumhuriyeti (2005)[8][9]
Çetinye, Montenegro (2011)[10]
Cincinnati, ABD (1989)[8][11][12]
Daugavpils, Litvanya (2006)[8][13]
Gaziantep, Türkiye (2011)[14]
Jinan, Çin Halk Cumhuriyeti (2004)[8]
Kaunas, Litvanya (2001)[8][15]
Kutaisi, Gürcistan (2005)[8][16]
Lille, Fransa (1978)[8][17]- Moskova, Rusya (2001)[8]
- Nijni Novgorod, Rusya (2001)[8]
Nürnberg, Almanya (1990)[8][18]
Poznań, Polonya (1998)[8][19][20]
Rişon LeTsiyon, İsrail (2008)[8]- Sankt-Peterburg, Rusya (2003)[8][21]
- Tientsin, Çin Halk Cumhuriyeti (1993)[8]
Varna, Bulgaristan (1995)[8][22][23]- Varşova, Polonya (2011)[24]
 | Wikimedia Commons'ta Harkiv ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dipnotlar ve kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ (Ukraynaca) Terekhov officially became the mayor of Kharkiv 25 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (11 November 2021)
- ^ "Results / General results of the census / Number of cities". 2001 Ukrainian Census (İngilizce). 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Географічна довідка (Coğrafi referans) 18 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
- ^ "Hava Durumu ve İklim - Harkov" (Rusça). Hava Durumu ve İklim (Погода и климат). 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2019.
- ^ Andrew Rybka (31 Mayıs 2008). "Харьков транспортный. Новости. Останови автомобиль. Сколько стоит минута простоя в ежедневных пробках. Харьковские изобретатели бьются над проблемой разгрузки города" (Ukraynaca). Gortransport.kharkov.ua. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2013.
- ^ "Metro. Basic facts". City transportation Kharkiv (Ukraynaca). 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
- ^ "Sister cities of Kharkov". kharkov.vbelous.net (Rusça). 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Міста-побратими – Харківська міська рада 24 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
- ^ "Brno – Partnerská města" (Çekçe). © 2006–2009 City of Brno. 23 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2009.
|yayıncı=dış bağlantı (yardım) - ^ Чорногорське місто Цетіньє стало партнером Харкова 28 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Ukraynaca)
- ^ Побратимські зв'язки між містами України та США 22 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (Ukraynaca)
- ^ "OKI Sister City Coalition". 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2012.
- ^ Міжрегіональне співробітництво між Україною та Латвією 15 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
- ^ Харків і Газіантеп - міста-побратими 28 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Ukraynaca)
- ^ Співробітництво між регіонами України та регіонами Литовської Республіки 8 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
- ^ "Sister cities – Kutaisi City Local Government". 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2012.
- ^ Partenariat et amitié existantsеntre villes et régions de France et d‘Ukraine 22 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (Fransızca)
- ^ Побратимські стосунки між містами та регіонами 30 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
- ^ "Співробітництво міст України та Польщі". Mfa.gov.ua. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012.
- ^ "Poznań Official Website – Twin Towns" (Lehçe). © 1998–2008 Urząd Miasta Poznania. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2008.
- ^ Международные и межрегиональные связи || Официальный портал Администрации Санкт-Петербурга 16 Şubat 2006 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (Rusça)
- ^ Побратимські зв'язки між містами України та Республіки Болгарія 8 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
- ^ "Асоціація міст України і Національна асоціація общин республіки Болгарія підписали угоду про співпрацю". Kmv.gov.ua. 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ Харків і Варшава стали містами-побратимами 9 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (Ukraynaca)
