Harp Akademileri

Harp Akademileri
Etkin	20 Temmuz 1848-31 Temmuz 2016 (168 yıl, 1 hafta ve 4 gün)
Ülke	Türkiye
Bağlılık	Türk Silahlı Kuvvetleri
Tipi	Askerî akademi, askerî kurs
Görevi	Kurmay subay yetiştirmek
Büyüklük	Ordu
Karargâh	Yenilevent, Beşiktaş, İstanbul
Ardıl	Milli Savunma Üniversitesi
Yıl dönümleri	29 Haziran 1969 Harp Akademileri Günü

Harp Akademileri Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı yüksek lisans düzeyinde eğitim ve öğretim veren, nitelikli kurmay subay yetiştiren bir askerî akademiydi. Eğitim ve öğretim faaliyetlerin Yenilevent'teki yerleşkesinde sürdürüyordu. 31 Temmuz 2016 tarihinde 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ilan edilen OHAL kapsamındaki Kanun Hükmündeki Kararname ile birlikte kapatıldı. Aynı KHK'da yapılan düzenlemeyle Enstitüler adı altında Milli Savunma Üniversitesine bağlı olan yeni bir yapı oluşturuldu.^[1]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1848 yılında kurulmuş olan "Erkan-ı Harbiye Mektebi" (Harp Akademileri) ilk mezunlarını 1849 yılında verdi.^[2] 18. yüzyılın ilk yarısında küresel gelişmelere paralel olarak Osmanlı İmparatorluğu geniş bir yelpazede ordu teşkilatı dahil reformlar gerçekleştirdi. 1845 yılında Kara Harp Okulu (Mekteb-i Harbiye Komutanı Mehmed Emin Derviş Paşa, Hariciye Nazırı Keçecizade Fuat Paşa ve Şeyhülislam Arif Hikmet'ten oluşan Askeri Talim Kurulu Başkanı Sultan Abdülmecid'in idari emriyle askerî liseler kurulmuş; Harp Akademisi eğitim süresi dört yılda çıkarılmış^[3] ve Avrupa orduları gibi kurmay subay yetiştirmek için yeni kurslar açılmıştır. Akademi, bu süreçten sonra kurumsal bir kimlik kazanmıştır.

Akademi için kurulması planlanan ilk yerleşke olarak İstanbul seçilmiştir. Harbiye'deki bina 1854'ün başlarında Osmanlı'nın Kırım Savaşı'ndaki müttefiki Fransız birliklerine misafirhane ve hastane olarak tahsis edildiğinde akademi, bugün "Taşkışla" olarak bilinen İstanbul Teknik Üniversitesi binasına geçici olarak taşınmıştır. 1858'in sonunda akademi ve genelkurmay kursları Gülhane Askeri Tıp Akademisi'ne (GATA) taşındı. 1862 yalında Kırım Savaşı sırasında yanan ve restore edilen Harbiye'deki eski yerleşkeye geri dönüldü. 2 yıl sonra, bugünkü Deniz Harp Okulu, Osmanlı İmparatorluğu Donanması'nın kurmay okulu olarak kuruldu. Osmanlı Ordusu'nun yeniden yapılanma çabalarının bir parçası olarak, kurmay kolejleri ve diğer askeri okullar için 1866'da yeni düzenlemeler yapıldı. Bu düzenlemelerle akademi eğitimi üç yıla çıkarıldı ve ek askeri kurslarla tatbikatlara ve uygulamalı eğitime ağırlık verildi. Kurmay subay olmak başlangıçta başlı başına farklı bir kol olarak görülse de, 1867'den itibaren piyade, süvari ve topçu gibi branşlarda kurmay subay yetiştirmek için yeni programlar uygulanmaya başlandı. 1899 yılında, kurmay subay kursları ve kurmay adayı subayların eğitimine ek olarak daha yüksek askeri eğitime sahip subay yetiştirilmesi gerektiği görüşü benimsendi ve ardından, daha fazla sayıda subay, kurmay subay kurslarına kabul edilmeye başlandı. Bu süreç 1908 yılına kadar devam etti.

Mustafa Kemal Atatürk, 57. dönem kurmay kursunu başarıyla bitirmiştir. Atatürk, 1902 yılında kabul edildiği Harbiye'deki akademiden kurmay subay olarak 1905 yılında mezun olmuştur. Akademinin Harbiye’deki eski binası günümüzde Askeri Müze olarak kullanılmaktadır.

İkinci Meşrûtiyet sonrası dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı'da İkinci Meşrutiyet'in ilanının ardından akademiye katılma şartı olan kurmay kursunun katılım şekli, 4 Ağustos 1909 tarihli yeni "Kurmay Kursu Yönetmeliği" ile yeniden düzenlendi. Birkaç ay sonra, akademi Harbiye'den Yıldız Sarayı'na taşındı. Kara Harp Okulu'ndan kurmay kolejine doğrudan geçiş uygulaması kaldırıldı ve akademiye katılmak için Kara Harp Okulundan mezun olup, iki yıllık kıt'a hizmeti yapmış olma şartı getirildi. Daha sonra askerler sınavlara tabi tutuldu ve sınavı geçenler kurmay subay adayı olarak kursa kabul edildi.

Savaşlar dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Akademiden mezun olan genç kurmay subaylar 1911 Trablusgarp Savaşı, 1912-1913 Balkan Savaşı ve 1914-1918 arasındaki I. Dünya Savaşı, 1919-1922 yılları arasındaki Kurtuluş Savaşı'nda büyük bir deneyim kazanmış ve olağanüstü bir başarı sergilemiştirler. 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'un işgal edilmesinin ardından askeri okullar Birinci Dünya Savaşı'nın galipleri tarafından kapatıldı; bununla birlikte akademi 28 Ocak 1919'da taşındığı Teşvikiye'deki Şerif Paşa Konağı'nda Nisan 1921'e kadar faaliyetlerini sürdürmeye devam etti. 1919'da akademi müfredatı, savaş taktikleri ve dil kurslarına ağırlık verildi. 1921'in başlarında akademinin yeri yeniden değiştirilerek Beylerbeyi'ne taşınmasına karar verildi. Ancak tüm öğretmen ve öğrenci askerlerin Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Anadolu'ya gitmesi üzerine akademi ve kurslar geçici olarak kapatıldı.

Cumhuriyet dönemi ve günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurtuluş Savaşı sonrası akademi 13 Ekim 1923 tarihinden itibaren İstanbul Üniversitesi'nin idari binası olarak anılan Beyazıt'taki Harbiye Nezareti binasında "Yüksek Harp Okulu" adıyla eğitim ve öğretim faaliyetlerine yeniden başladı. Akabinde 24 Mart 1924'te ismi "Genelkurmay Kurs Müdürlüğü" olarak değiştirildi ve Yıldız Sarayı'na taşındı. 1927 yılında bir kez "Harp Akademisi Müdürlüğü" adını aldı ve akabinde müdürlük adı komutanlığa çevrildi. Akademi 1975 yılına kadar bu lokasyonda eğitim ve öğretim faaliyetlerine devam etti. 15 Ocak 1927 tarihinde kurulan Yüksek Levazım Okulu, Levazım Üst Subay Akademisi ve Levazım Okulu ile General ve Üst Subaylara mahsus Yüksek Komuta Akademisi de Harp Akademisi'ne bağlandığından Askeri Akademiler Komutanlığı adı verilmiştir. Adı değiştirilen akademi, sadece bir kadrolu olmaktan, 1930'da Deniz Harp Akademisi'nin yeniden açılmasıyla büyümeye başladı. 7 yıl sonra, Türk askeri havacılığının gelecekteki pilot subaylarını yetiştirmek için Hava Harp Akademisi kuruldu.

İkinci Dünya Savaşı sonrası dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

İkinci Dünya Savaşı nedeniyle akademi, 1941 yılından başlayarak 5 yıl süreyle, tesislerini Ankara'daki Kara Kuvvetleri Komutanlığı karargahına taşıdı ve savaşı bitimine müteakip 1946 yılında Yıldız Sarayı'ndaki eski kampüsüne geri döndü. Akademinin adı Mart 1949'da "Harp Okulları Komutanlığı" olarak değiştirildi. Millî Güvenlik Akademisi 1952'de, Silahlı Kuvvetler Komuta Akademisi de 1954'te kuruldu. Milli Güvenlik Akademisi 1995 yılında Ankara'ya ve 2012 yılında İstanbul'a taşınarak Silahlı Kuvvetler Akademisi ile birleşmiş ve o tarihten bu yana "Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanlığı ve Kurmay Akademisi" olarak eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürdü. Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlı olarak Ankara Etimesgut'ta bulunan "Kara-Deniz-Hava Kuvvetleri İşbirliği Akademisi Komutanlığı" 1960 yılında İstanbul'a taşınarak Hava Harp Okulu'na entegre edildi. Daha sonra 1961 yılında Harp Okulları Komutanlığı bünyesinde "Kurs Komutanlığı" ve 15 Şubat 1962 tarihinden itibaren "Kara-Deniz-Hava Kuvvetleri İşbirliği Akademisi", "Özel Komuta Akademisi", "Kurmay Subay Akademisi" ve "Nükleer Silahlar" adında yeni bir akademi daha kuruldu. Yüksek Komuta Akademisi'ni birleştirmek ve buna bağlı olarak tüm kolejleri aynı kampüste konumlandırmak için 12 Mart 1969'da İstanbul Yenilevent'te yeni bir akademik alanın inşaatına başlandı. Harp Okulları, birkaç bölüm dışında, aynı yıl Yenilevent'teki yeni tesislerinde 1975–1976 öğretim yılına başladı. "Yeni Savaş Akademisi Kanunu", 24 Mayıs 1989'da Ulusal Meclis'in bu süreçte savaş akademilerinin tüzüklerini değiştiren bir kararla yürürlüğe girdi. 1990–1991 akademik yılında, «Seminer Sistemi» kabul edildi. Bu yeni sistem kapsamında, hizmet ve savaş akademilerinin kontenjanı artırıldı ve sınıflar 16-20 kişilik gruplar halinde yeniden düzenlendi.

2000'li yıllar ve günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Harp okulları kanununda 2003 yalında yapılan yeni değişiklikler doğrultusunda, harp okullarında lisansüstü eğitimler başlatılmış ve 2007 yılında ilk kez "Kurmay Subay Diploması" nın yanı sıra mezunlar "Yüksek Lisans" ile ödüllendirilmiştir. Harp Akademisi Komutanlığı, günümüzün teknolojik dünyasının gereksinimlerini karşılamak amacıyla, akademik eğitim ve öğretim faaliyetlerini desteklemek, ortak kavramları simüle edilmiş ortamda denemek ve egzersiz yapmak için 25 Temmuz 2003 tarihinde çok ihtiyaç Savaş Oyunları ve Kongre Merkezi'nin açılışını yaptı. Kongre, 1 Ağustos 2008 tarihine kadar faaliyet göstermiş ve Harp Okulları Komutanlığına bağlı «Ortak Doktrin Geliştirme, Deney ve Eğitim Merkezi» adını almıştır. 1935 yılından bu yana 41 ülkeden binden fazla yabancı askeri subay Türk Silahlı Kuvvetleri Harp okullarından mezun olmuştur. Harp okulları Türkiye Genelkurmay Başkanlığına doğrudan bağlı bir birim olmuştur.

2016 yılından günümüze[değiştir | kaynağı değiştir]

Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Türk Silahlı Kuvvetlerinin talep ettiği konularda lisansüstü düzeyde eğitim, sertifika programları, bilimsel çalışmalar yapmak için^[4] 2003-2004 eğitim-öğretim yılından itibaren kurularak, eğitim ve öğretim faaliyetlerine başladı. Müttefik ülkelerden, muadilleri arasında özel bir yere sahip olan harp akademisine yönelik akademik talepler devam etmektedir. 2016 Türkiye askerî darbe girişiminden sonra ilan edilen 31 Temmuz 2016 tarihli OHAL kapsamındaki "Kanun Hükmündeki Kararname" ile Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı tüm askeri okullar ve liseler ile birlikte akademiler de kapatıldı. Aynı KHK'da yapılan düzenlemeyle "Enstitüler" adı altında Milli Savunma Üniversitesine bağlandı.^[5]

Görev yapmış komutanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı Dönemi (1848-1921)[6]
#	İsim	Resim	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1	Mirliva Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa		1848	1848
2	Mirliva Ahmed Paşa		1848	1853
3	Mirliva Mehmed Emin Derviş Paşa		1853	1860
4	Mirliva Mahmud Mesut Paşa		1860	1863
5	Mirliva Sarı Galip Paşa		1863	1870
6	Mirliva Sakızlı Selim Paşa		1870	1870
7	Mirliva Şevket Paşa		1871	1872
8	Mirliva Hüseyin Fevzi Paşa		1872	1873
9	Mirliva Sarı Galip Paşa		1873	1874
10	Mirliva Süleyman Hüsnü Paşa		1874	1875
11	Müşir Sait Paşa		1875	1876
12	Mirliva İbrahim Ethem Paşa		1877	1883
13	Mirliva Mustafa Zeki Paşa		1883	1906
14	Mirliva Hafız Tevfik Paşa		1906	1906
15	Mirliva İsmail Fazıl Paşa		1906	1909
16	Miralay Cevat Bey		28 Ağustos 1909	9 Ocak 1911
17	Miralay İbrahim Halil Bey		15 Ocak 1911	12 Mayıs 1911
18	Yarbay von Legat		15 Mart 1914	3 Ağustos 1914
19	Mirliva Sedat Paşa		28 Ocak 1919	1 Ocak 1921
Cumhuriyet Dönemi (1923-2017)[6]
1	Mirliva Kenan Paşa		13 Kasım 1923	30 Eylül 1925
2	Mirliva Sedat Paşa		1 Ekim 1925	21 Kasım 1927
3	Mirliva Hasan Basri Paşa		21 Kasım 1927	30 Mart 1931
4	Korgeneral Ali Fuat Erden		6 Nisan 1931	13 Mart 1943
5	Korgeneral Tahir Taner		13 Mart 1943	23 Haziran 1945
6	Korgeneral Baki Vandemir		1 Eylül 1945	19 Temmuz 1947
7	Korgeneral Feyzi Mengüç		8 Eylül 1947	27 Ağustos 1952
8	Korgeneral Fehmi Türesel		28 Ağustos 1952	3 Ağustos 1954
9	Orgeneral Feyzi Mengüç		17 Eylül 1954	14 Ocak 1956
10	Korgeneral Fazıl Bilge		20 Ocak 1956	17 Aralık 1957
11	Korgeneral Fasih Kayabalı		10 Ocak 1958	1 Eylül 1958
12	Orgeneral Fazıl Bilge		1 Eylül 1958	7 Temmuz 1960
13	Korgeneral Hüseyin Ataman		8 Temmuz 1960	2 Ağustos 1960
14	Tuğgeneral Faruk Gürler		3 Ağustos 1960	2 Ağustos 1962
15	Tümgeneral Semih Sancar		2 Ağustos 1962	25 Ağustos 1964
16	Tümgeneral Nüzhet Bulca		28 Ağustos 1964	29 Ağustos 1967
17	Korgeneral Kami Güzey		30 Ağustos 1967	4 Eylül 1968
18	Orgeneral Doğan Özgöçmen		4 Eylül 1968	11 Eylül 1971
19	Orgeneral Suat Aktulga		11 Eylül 1971	18 Temmuz 1973
20	Orgeneral Turgut Sunalp		5 Ağustos 1973	12 Temmuz 1975
21	Orgeneral Hamza Günalp		13 Temmuz 1975	15 Nisan 1976
22	Tuğgeneral Burhanettin Bigalı		15 Nisan 1976	23 Ağustos 1976
23	Orgeneral İbrahim Şenocak		23 Ağustos 1976	26 Ağustos 1978
24	Orgeneral Bedrettin Demirel		26 Ağustos 1978	20 Ağustos 1980
25	Orgeneral Süreyya Yüksel		23 Ağustos 1980	12 Eylül 1980
26	Hava Orgeneral Halil Sözer		10 Ekim 1980	24 Ağustos 1981
27	Orgeneral Hakkı Akansel		24 Ağustos 1981	15 Ağustos 1983
28	Orgeneral Recep Ergun		15 Ağustos 1983	17 Ağustos 1985
29	Orgeneral Doğan Güreş		17 Ağustos 1985	3 Ağustos 1987
30	Orgeneral Sabri Deliç		3 Ağustos 1987	22 Ağustos 1988
31	Orgeneral Aşir Özözer		22 Ağustos 1988	18 Ağustos 1989
32	Oramiral Vural Bayazıt		18 Ağustos 1989	22 Ağustos 1990
33	Orgeneral İbrahim Türkgenci		22 Ağustos 1990	21 Ağustos 1992
34	Orgeneral Kemal Yavuz		21 Ağustos 1992	27 Ağustos 1994
35	Orgeneral Atilla Ateş		27 Ağustos 1994	19 Ağustos 1996
36	Orgeneral Necati Özgen		19 Ağustos 1996	23 Ağustos 1999
37	Orgeneral Nahit Şenoğul		23 Ağustos 1999	21 Ağustos 2001
38	Hava Orgeneral İbrahim Fırtına		21 Ağustos 2001	19 Ağustos 2003
39	Hava Orgeneral Faruk Cömert		19 Ağustos 2003	18 Ağustos 2005
40	Hava Orgeneral Aydoğan Babaoğlu		18 Ağustos 2005	16 Ağustos 2007
41	Hava Orgeneral Hasan Aksay		16 Ağustos 2007	17 Ağustos 2009
42	Orgeneral Nusret Taşdeler		17 Ağustos 2009	19 Ağustos 2010
43	Hava Orgeneral Bilgin Balanlı		28 Ağustos 2010	8 Ağustos 2011
44	Orgeneral Aslan Güner		8 Ağustos 2011	8 Ağustos 2012
45	Korgeneral Raif Akbaş		28 Ağustos 2012	20 Ağustos 2013
46	Orgeneral Yalçın Ataman		20 Ağustos 2013	20 Ağustos 2014
47	Orgeneral Abdullah Recep		20 Ağustos 2014	10 Ağustos 2015
48	Korgeneral Tahir Bekiroğlu		10 Ağustos 2015	28 Temmuz 2016
49	Hava Korgeneral Mehmet Şanver		28 Temmuz 2016	1 Ağustos 2016[7]
50	Tümgeneral Rafet Sevinç Şaşmaz		9 Ağustos 2016[8][9]	13 Haziran 2017[10][11]

Resim galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Mustafa Kemal Atatürk İstanbul, Metris'te, Harp Akademileri Tatbikatları'nda komutanlarla birlikte. (28 Mayıs 1936)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]