Hayk
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hayk veya Haig (Ermenice: Հայկ, romanize: hajk), ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir (Ermenice: Հայկ Նահապետ, romanize: hajk naha'pɛt[1]), Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.[2]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Ermenicede Հայկ şeklinde yazılan ve Ermenilerin kurucusu Hayk'ı tanımlayan kelime, yine Haykʻ diye okunan ancak "Ermenistan" anlamına gelen Հայք kelimesi ile eşsesli bir kelime değildir. Ermenistan anlamına gelen Հայք kelimesi, Klasik Ermenice'de "Ermeni" anlamına gelen հայ kelimesinin yalın halinin çoğuludur.[2] Robert W. Thomson, Հայք kelimesinin, Hayk'ı tanımlayan kelime olan Հայկ kelimesinden türemesinin imkansız olduğunu söylemiştir. Ancak birçok dilbilimci, iki kelime her yandan birbirine benzediği için Hayk kelimesinin Ermenistan anlamına gelen hay/Haykʻ kelimesinden -ik son eki aracılığıyla türediğini düşünmektedir.[3] Sovyet döneminde bazı Ermeni tarihçiler, Hayk ve hay kelimelerini Hitit yazıtlarında adı geçen bir halk olan Hayasa ile ilişkilendirmiştir.[4] Bazı yazarlar ise Hayk ve hay kelimelerinin Urartu Krallığı'nın üç ana tanrısının başı olan Haldi'den türediğini ve Hayk'ın aslında bir Urartu tanrısı olduğunu söylediler.[5][6]
Mitoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Gōsh, Mkhitʻar (2000). The Lawcode (Datastanagirk') of Mxit'ar Goš. Rodopi. s. 112. ISBN 9789042007901. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2016.
- ^ a b Moses Khorenatsʻi; Thomson, Robert W. (1978). "Genealogy of Greater Armenia". History of the Armenians. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 88. ISBN 0-674-39571-9.
- ^ Martirosyan, Hrach (2010). Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, p. 383.
- ^ Danielian, Eduard L. (1997). "The Historical Background to the Armenian State Political Doctrine," 279–286 in Awde, Nicholas (ed.). Armenian Perspectives, Surrey, UK: Curzon Press, p. 279, citing E. Forrer, "Hajassa-Azzi," Caucasia, 9 (1931), and P. Kretschmer, "Der nationale Name der Armenier Haik," Anzeiger der Acad. der Wiss. in Wien, phil.-his. Klasse (1932), n. 1–7
- ^ Katvalyan, M. (1980). "Hayk". Hambardzumyan, Viktor (Ed.). Soviet Armenian Encyclopedia (Ermenice). 6. Erivan. s. 166.
- ^ The Heritage of Armenian Literature. I. Hacikyan, A. J. (Agop Jack); Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan. Detroit: Wayne State University Press. 2005 [2000]. s. 65. ISBN 0814328156. OCLC 42477084.
Hayk, the legendary archer, has been part of Armenian culture and history since time immemorial. He was the primary god of the most prominent group of Urartian tribes, which eventually evolved into the Armenian nation. Hayk is considered the patriarch of the Armenians, and is indeed for this reason that Armenians call themselves Hay (pronounced haï). Hayk derives from the Urartian deity Khaldi, whose divide attributes he originally assumed with the constellation Orion. The well-known epic of Hayk's fight against Bell provides substantial proof that Hayk and his people stood up against Bel and halted the unrestrained influx of Semitic peoples from the south.