III. George
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| III. George | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Büyük Britanya ve İrlanda kralı / Birleşik Krallık kralı | |||||
| Hüküm süresi | 25 Ekim 1760 - 29 Ocak 1820 | ||||
| Taç giymesi | 22 Eylül 1761 | ||||
| Önce gelen | II. George | ||||
| Sonra gelen | IV. George | ||||
| Doğum | 4 Haziran 1738 Norfolk Sarayı, St. James's Meydanı, Londra | ||||
| Ölüm | 29 Ocak 1820 (81 yaşında) Windsor Kalesi | ||||
| Eş(ler)i | Charlotte (Mecklenburg-Strelitz) | ||||
| |||||
| Hanedan | Hanover Hanedanı | ||||
| Babası | Prens Frederick | ||||
| Annesi | Prenses Augusta | ||||
| Dini | Anglikan | ||||
| İmza |  | ||||
III. George ya da George William Frederick (4 Haziran 1738 - 29 Ocak 1820), 1760-1801 yılları arasında İngiltere kralı. 12 Ekim 1814'te Hannover Kralı seçilmeden önce Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı olarak Brunswick-Lüneburg Düklüğü ve Seçilmiş Hannover Prensliği görevlerini yürütüyordu. III. George, Hannover soyağacından gelen üçüncü Büyük Britanya hükümdarıydı. Bununla beraber Hannover soyağacından gelip de Britanya'da doğan ve anadili olarak İngilizce'yi kullanan ilk hükümdardır.[1] Daha da ilginç olarak III. George anavatanı olan Almanya'yı hayatı boyunca hiç ziyaret etmemiştir.[1]
Saltanatının uzun yılları Avrupa'nın ve kendi krallığının huzurunu sağlamak adına savaşlar ve askerî ihtilaflarla geçmiştir. Saltanatının ilk yıllarında gerçekleşen Yedi Yıl Savaşı'nda Fransa'yı yenmesi Büyük Britanya'nın Kuzey Amerika ve Hindistan'daki egemen güç olmasında büyük rol oynamıştır. Ancak saltanatı sırasında Birleşik Krallık Amerikan Bağımsızlık Savaşını kaybederek On Üç Koloni'nin bağımsızlığını tanımak zorunda kalmış ve Amerika Birleşik Devletleri kurulmuştur.[2]
III. George saltanatının son yıllarında yeniden nükseden akıl hastalığı nedeniyle çok ıstırap çekti. 1810 yılında hastalığının son ve en şiddetli krizlerinden birinin ardından en büyük oğlu, Galler Prensi George'u kraliyet veliaht prensi ve Kralı naibi olarak atadı.[1] Ölümünden sonra yerine geçen oğlu IV. George adıyla anılmaya başlandı.
Kökeni ve ilk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
George Londra'daki Norfolk Sarayı'nda doğdu. Galler Prensi Frederick'in oğlu ve Kral II. George'un torunuydu. Annesi Galler Prensesi Augusta Altenburg'du.[3]
George ile babası Frederick arasındaki ilişki son derece kötüydü. Sonuç olarak, küçük Prens George ilk yıllarında saraydan izole edildi. 1751 yılında Frederick ölünce Prens George Edinburgh Dükü unvanını aldı. Babasının ölümüyle birlikte tahtın varisi oldu ve kendisine Galler Prensi unvanı verildi. Dul Galler Prensesi olan annesi, kayınpederi Kral II. George’a güvenmiyordu ve tahtın varisi olan oğlunu büyükbabasından uzak tutuyordu.[3]
George üzerindeki güçlü etki sahibi daha sonra Büyük Britanya Başbakanı olacak olan Bute Kontu John Stuart'tı.[4]
Hükümdarlığı (1760-1820)[değiştir | kaynağı değiştir]
Galler Prensi George, 25 Ekim 1760'ta büyükbabası II. George’un ölümü üzerine tahta çıktı.
Charlotte von Mecklenburg-Strelitz ile Evlilik[değiştir | kaynağı değiştir]
Tahta çıkmasının ardından Avrupa saraylarında uygun bir eş arayışı başladı. Kral 8 Eylül 1761'de Prenses Charlotte von Mecklenburg-Strelitz ile Londra'da evlendi. İki hafta sonra Westminster Abbey'de taç giydiler.[5]
Dokuz erkek ve altı kız olmak üzere on beş çocukları oldu; bu sayı Britanya tarihindeki tüm hükümdarlardan daha fazlaydı. Oğullarından ikisi daha sonra Birleşik Krallık Kralı, bir diğer oğlu Hannover Kralı ve kızlarından biri de Württemberg Kraliçesi oldu.[3]
Kral kır gezintilerinden ve ata binmekten hoşlanırdı ve ailesinin ikametgâhını mümkün olduğunca o zamanlar kırsal olan Kew ve Richmond kasabalarında tutmayı tercih etti. İhtişam gösterilerine ve katı protokole daha alışık olan bazı saray mensuplarını dehşete düşüren gayri resmi ve rahat bir ev hayatını tercih etti.[4]
Yönetimin başlangıcı[değiştir | kaynağı değiştir]
George tahta çıktığında, sabit bir sivil liste karşılığında kraliyet arazisinden elde edilen gelirin Parlamento'nun uygun gördüğü şekilde kullanılmasını kabul etti. Bu sistem bugün de işlemeye devam etmektedir. Bu, hükümdarın gelir ve harcamaları üzerinde parlamentonun kontrol hakkının bir hükümdar tarafından ilk kez tanınmasıydı. Kral George'un ilk sivil listesi 732.000 sterlindi ve saltanatının sonunda bu rakam 1.000.000 sterlinin üzerine çıktı.[3]
George'un Hannover hanedanı döneminde kraliyetin gücü ve etkisi ciddi şekilde zayıflamıştı. I. George kendi ülkesi Hannover'e odaklanmayı tercih ederek İngiliz siyasetinde aktif rol almadı ve II. George danışmanlarına karşı koyacak özgüvenden yoksundu. Ancak III. George'un kendi gücü hakkında farklı bir fikri vardı. Bakanları pahasına kendi nüfuzunu arttırmaya çalışır. Kral'ın üstünlüğünü destekleyenler Toryler olarak bilinirken, buna karşı çıkanlar Whigler olarak anılmaya devam eder. Whigler, III. George'un saltanatının sonlarına doğru sınırlı sosyal ve siyasi reformları savunarak giderek ülkenin yeni ticari ve sanayi çevrelerinin partisi haline geldi.[4]
George döneminde başbakanlık yapan Whig Thomas Pelham-Halls 1761 yılına kadar görevde kaldı. 1762'de Kral III. George onun yerine John Stuart'ı atadı ve Stuart'ın hükümdarlığı kralın son derece lehine oldu. Bakanları "Kralın Dostları" olarak tanınmaya başladılar.[4]
George'un tahta çıkması üzerine İngiltere Yedi Yıl Savaşları'na katıldı. Askeri politika kıdemli William Pitt tarafından yönetildi. İngiltere, Hanover ile birlikte Prusya'nın yanında Avusturya, Fransa ve Rusya dahil olmak üzere birçok Büyük Güce karşı savaştı. 1761'de Pitt ailesi savaşın arkasındaki ana güçtü. İspanya da İngiltere ve Prusya'ya karşı savaşa girdi. Rusya'nın 1762'de geri çekilmesi, 1763'te Paris Antlaşması'nın imzalanmasına yol açtı. Bu antlaşmaya göre Britanya, Yeni Fransa'nın tamamının yanı sıra o zamana kadar İspanyolların elinde bulunan Florida'yı da aldı. Yedi Yıl Savaşları sırasında elde edilen toprak kazanımlarına rağmen, Britanya öyle borçlar biriktirdi ki, bir noktada milli gelirin neredeyse yarısı bu borçların faizini ödemeye gitti. Bu borcun ödenmesinde yaşanan sorunlar dolaylı olarak Amerikan Devrimi'ne yol açtı.[3]
Son yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
1810 yılında, III. George’un hastalığı, belki de çok sevdiği küçük kızı Prenses Amelia'nın ölümünün ardından, büyük ölçüde kötüleşti. 1811 yılına gelindiğinde Kral kalıcı olarak delirmişti. Parlamento, 1788'de kullanılan aynı düzensiz prosedür uyarınca atanan Lord Komiserler tarafından kraliyet onayı verilen 1811 Naiplik Yasasını kabul etti.En büyük oğlu Galler Prensi, III. George’un hayatının geri kalanında kral naibi olarak görev yaptı.
1812 yılında Spencer Percival bir suikast sonucu öldürüldü ve bu şekilde ölen tek İngiliz Başbakanı oldu. Onun yerine, Napolyon Savaşları'nda İngiliz zaferinin kazanılmasını sağlayan 2. Liverpool Kontu Robert Banks Jenkinson geldi. Bunu takip eden Viyana Kongresi, Hannover Krallığı için önemli toprak kazanımlarıyla sonuçlandı ve dükalıktan krallığa yükseltildi. Bu arada III. George’un sağlığı daha da kötüleşti. Windsor Kalesi'nde 1820 yılında kör, sağır ve deli olarak öldü. III. George öldüğünde seksen yıldan fazla yaşamış ve bunun yaklaşık altmış yılında hüküm sürmüştü - her iki durumda da kendisinden önceki tüm İngiliz ve Britanya hükümdarlarından daha uzun süre hüküm sürmüştü. Bu iki rekor sadece Kraliçe Victoria ve II. Elizabeth tarafından geçilmiştir. George, Windsor'daki St George Şapeli'ne gömülmüştür.
George’un tahttaki yerini en büyük oğlu Kral IV. George almıştır. George'un bir diğer oğlu IV. William çocuksuz olarak ölmüş ve tahtı Hanover hanedanının son hükümdarı olan yeğeni Victoria'ya bırakmıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "isim ve unvanları". 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "amerikan bağımsızlığı". 29 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e Hibbert, Christopher (14 Mart 2000). George III: A Personal History (İngilizce). New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-02724-8. 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ a b c d Hibbert, Christopher (3 Eylül 1998). George Iii: A Personal History. First Edition (İngilizce). Londra: Viking. ISBN 978-0-670-86941-1. 16 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ Percy Hetherington Fitzgerald (1899). The Good Queen Charlotte (İngilizce). New York Public Library. Downey.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. George | .svg) Büyük Britanya ve İrlanda kralı Birleşik Krallık kralı 1760 - 1820 | Sonra gelen: IV. George |
|  | |
