Köyceğiz
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Köyceğiz | |
|---|---|
 Köyceğiz | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Muğla |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mustafa Maslak |
| • Belediye başkanı | Ali Erdoğan (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1.758 km² |
| Rakım | 10 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 36,389 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 37.981 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 48800 |
| İl alan kodu | 0252 |
| İl plaka kodu | 48 |
Köyceğiz, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyceğiz'in tarihi MÖ 3400 yıllarına kadar uzanır. Bu yörede varlık gösteren ilk uygarlık Karyalılardır. Sonra sırasıyla İskitler, Asurlular, İyonyalılar, Dorlar, Akalar, Persler, Hellenler, Seleykoslar, Romalılar, Selçuklu Hanedanı, Menteşeoğulları ve Osmanlılar yöreye hakim olmuştur.
Köyceğiz'in tarihi ile ilgili ilk bilgileri tarihçi Herodot, coğrafyacı Strabon ve İngiliz arkeolog Hoskin vermektedir.
MÖ 2000 yıllarında Yunanlar ve Akalar'ın deniz yolu ile Ege kıyılarına çıkmaları ile sahilde yeni koloniler kurulmuş, iç kısımlarda ise Karyalıların kolonileri ile gelişim sağlanmıştır. Böylece ilçe MÖ 1000 yıllarında oldukça iyi bir konuma gelmiştir. Köyceğiz Gölü'nün Akdeniz ile birleştiği yerde Kaunos şehri Karya'nın önemli limanlarından ve ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Akropol, ünlü mabetler ile Harab ve Susan kaleleri önemli tarihi eserlerdir.
Osmanlılar döneminde ilçe Hurşit Paşa'nın Muğla Mutasarrıflığına getirildiği dönemde bugün bulunduğu yer olan Yüksekkum'a taşınmıştır (1884). İstiklal Savaşı'nda düşman saldırısına uğramış, 1919 yılı sonunda Tahirağa, Mehmet Zeki Osman Ağa ve Tevfik Bey'lerin öncülüğünde Kuva-i Milliye Teşkilatı kurularak yurt savunmasına dahil edilmiştir.Buranın Kuva-i Milliye komutanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı'dır. Köyceğiz adının nereden geldiğine gelince: Efsanelere göre Köyceğiz, gölün alanı üzerinde bulunan bir ovada kurulmuş. Bilinmeyen bir zamanda ovayı sular basmış. Felaketin seyrine gelenler gölün doğu kısmında kalan birkaç evi ve insanı görünce: "Bütün şehir batmış, sadece kıyıda bir Köyceğiz kalmış." demişler. Bugün hâlâ gölün altında bir batık şehir olduğuna inanılır.
Coğrafi konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyceğiz İlçesi, Akdeniz ve Ege Bölgeleri’nin birleştiği yerde, Muğla – Fethiye Karayolu’nun 60. km’sinde, zengin doğal güzellikler ve narenciye bahçeleri içinde, sakin bir turistik ilçedir. İlçe, adını aldığı Köyceğiz Gölü’nün kuzeyinde kurulu olup, 1.758 km² yüzölçümündedir.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyceğiz'in kıyı kesiminde Akdeniz iklimi, dağlık bölgelerde ise Karasal iklim görülür. Türkiye'nin Rize'den sonra en çok yağış alan Köyceğiz'de kış yağmurlarının 2-3 ay sürdüğü görülmüştür.[2]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçenin 25 mahallesi bulunmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[3] | 22.952 | 1.175 | 21.777 |
| 1935[4] | 16.287 | 1.208 | 15.079 |
| 1940[5] | 17.303 | 1.255 | 16.048 |
| 1945[6] | 18.390 | 1.525 | 16.865 |
| 1950[7] | 22.228 | 1.374 | 20.854 |
| 1955[8] | 28.431 | 1.931 | 26.500 |
| 1960[9] | 35.384 | 2.573 | 32.811 |
| 1965[10] | 45.062 | 3.409 | 41.653 |
| 1970[11] | 56.380 | 4.187 | 52.193 |
| 1975[12] | 62.253 | 4.612 | 57.641 |
| 1980[13] | 71.194 | 5.346 | 65.848 |
| 1985[14][a] | 49.874 | 6.232 | 43.642 |
| 1990[15][b] | 25.836 | 6.406 | 19.430 |
| 2000[16] | 29.196 | 7.523 | 21.673 |
| 2007[17] | 32.395 | 8.466 | 23.929 |
| 2008[18] | 32.347 | 8.467 | 23.880 |
| 2009[19] | 32.753 | 8.677 | 24.076 |
| 2010[20] | 32.817 | 8.750 | 24.067 |
| 2011[21] | 33.331 | 8.907 | 24.424 |
| 2012[22] | 33.570 | 9.147 | 24.423 |
| 2013[23] | 33.777 | 33.777 | veri yok |
| 2014[24] | 34.027 | 34.027 | veri yok |
| 2015[25] | 34.363 | 34.363 | veri yok |
| 2016[25] | 34.942 | 34.942 | veri yok |
| 2017[25] | 35.325 | 35.325 | veri yok |
| 2018[25] | 36.389 | 36.389 | veri yok |
| 2019[25] | 36.926 | 36.926 | veri yok |
| 2020[25] | 37.981 | 37.981 | veri yok |
| 2021[25] | 38.425 | 38.425 | veri yok |
| 2022[25] | 39.242 | 39.242 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe nüfusunun %85’i mahallede yaşamakta olup geçimini tarım, hayvancılık, ormancılık, turizm ile sağlamaktadır. İlçenin en büyük gelir kaynağı tarımdır. İlçede polikültür tarım yapılmakta olup, iklim ve coğrafi yapı birçok ürünün yetiştirilmesine elverişlidir.
İlçenin diğer bir geçim kaynağı, gezginci arıcılıktır. Köyceğiz Gölü ve gölü Akdeniz’e bağlayan Dalyan Boğazı’nda kefal balığı üretimi yapılmaktadır. Beyobası beldesinde alabalık tesisleri kurulu olup, üretimini sürdürmektedir.
İlçede 3 adet narenciye yıkama, mumlama, standardizasyon ve paketleme fabrikası kurulu olup, ihracatlar buradan yapılmaktadır. Ayrıca ilçenin adını taşıyan Köyceğiz Köyü’nde tarım alet ve makineleri üreten bir fabrika bulunmaktadır.
Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyceğiz Gölü ve gölün sahille birleştiği bölgede kurulan Karia’nın önemli limanlarından ve ticaret merkezlerinden Kaunos şehri ilçenin turizmdeki önemini arttırmaktadır. Dalyan’dan kalkan teknelerle antik kente ulaşmak mümkündür.
Ayrıca ilçenin Sultaniye Köyü’nde mevcut olan Sıcak-Soğuk Termal Kaplıcaları, sağlık turizmi bakımından önemli bir merkezdir. Diğer taraftan Yayla Köyü ve kuzeyindeki Gökçeova, safari turizmiyle ilgi görmektedir. Çandır Köyü Horozlar mevkiinde çamur banyoları ve tesisleri bulunmaktadır.
Köyceğiz'in Akdeniz kıyısında bulunan mahallesi Ekincik Koyu, uzun plajı, nefis koyu ve yat limanıyla, su sörfü, su kayağı ve yüzme için elverişli yerlerden biridir. Her gelenin eşsiz bir yer keşfettim dediği ekincik, tatilde sessizliği,huzuru,güzel deniz ve ormanı arayanlar için ideal bir koydur.
Köyceğiz Gölü, Dalyan Kanalı, kaplıca ve çamur banyoları, 10 km. uzaklıktaki 800 m. rakımlı Ağla Yaylası, Şelale, Yuvarlakçay görülmeye değer yerlerdir. Dalaman Çayı, rafting ve trekking için önemlidir. Ağla Yaylası için yayla turizmi çalışmaları sürdürülmekte olup ayrıca göl çevresinde, Köyceğiz-Dalyan arasında bisiklet parkuru için alt yapı çalışmaları yapılmaktadır.
Köyceğiz Gölü Akdeniz Bölgesinin batı ucunda, ilçe hudutları içerisinde yer alıp suyu kükürtlü bir göldür.[26] Köyceğiz Gölü’nün batısında Ölemez Dağı, doğusunda Sultaniye Köyü sınırları içinde, kıyı boyunca çok sayıda termal kaynaklar vardır. Turizm ve Sağlık Bakanlığı’nca yaptırılan araştırma ve incelemeler sonucunda çok sayıda ılıca-kaplıca ve içme kaynakları tespit edilmiştir. Bu termal kaynakların en önemlileri ve sağlık amaçlı olarak işletilenleri, Hasan Çavuş Ilıcası ve Kokar Girme denilen kaplıcalarıdır.
Sultaniye Kaplıcaları’nın tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Milattan önceki yüzyıllardan itibaren bir şifa yurdu olarak işletilmiştir. Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminde halkın hizmetine sunulmuştur. Roma döneminde 400 hastaya aynı anda hizmet verecek kadar gelişmiş bir hastane durumundaydı. Kaynaklara göre, hastanenin girişinde “Tanrılar adına buraya ölüm giremez” diye yazılmıştır. Ölemez Dağı da adını kaplıcalardan almıştır.
2015 yılının Temmuz ayında Şamanizm ve Tangrizim inancına sahip olan insanların katılımıyla Ayata Festivali düzenlenmiştir.[27]
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Muğla - Fethiye - Antalya karayolu üzerinde yer alan Köyceğiz’in konumu nedeniyle karayolu ulaşımı gerek şehirlerarası otobüslerle gerekse Muğla’dan ve Fethiye’den hareket eden otobüs ve minibüslerle oldukça kolaydır. Uluslararası Dalaman Havalimanı’na 32 km. uzaklıkta bulunan ilçe bölgedeki bir diğer uluslararası havalimanı olan Milas-Bodrum Havalimanı’na ise yaklaşık 137 kilometredir.[2]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Çetin Altan: İyi ki Şu Köyceğiz Var, İnkılap Yayınları, 2001. (ISBN 975101736X)
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ a b "Genel Bilgiler". mugla.ktb.gov.tr. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Köyceğiz Nüfusu - Muğla". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Muğla Köyceğiz Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Köyceğiz Gölü". www.koycegiz.gov.tr. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ "Ayata Festivali başladı". Hürriyet. 5 Temmuz 2015. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2015.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Köyceğiz Belediyesi 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Köyceğiz Kaymakamlığı 1 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YerelNET Köyceğiz 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Köyceğiz - Dalyan Ekolojik Okuryazarlık Rehberi 19 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.