Kültürel miras

Kültürel miras veya kültür mirası, daha önceki kuşaklar tarafından oluşturulmuş ve evrensel değerlere sahip olduğuna inanılan eserlere verilen genel bir isimdir. Bir toplumun geçmişinden günümüze taşıdığı, gelecek nesillere aktarılması gereken maddi ve manevi değerlerin bütünüdür. Miras; dil, gelenek, görenek, ritüeller, sanat eserleri, yapılar, el sanatları, toplumsal uygulamalar, bilgi sistemleri, yazılı belgeler, müzik, dans, yemek kültürü ve yaşam biçimlerini kapsar. Kültürel miras, bireylerin ve toplulukların kimliğini ve aidiyet duygusunu güçlendirir. Kültürel miras genel olarak iki ana kategoriye ayrılır:

• Somut kültürel miras: Anıtlar, yapılar, arkeolojik alanlar, müzelerde sergilenen eserler gibi fiziksel ve kalıcı varlıklardır.
• Somut olmayan kültürel miras: Geleneksel bilgiler, sözlü anlatımlar, halk oyunları, zanaatlar, törenler, festivaller gibi topluluklar arasında kuşaktan kuşağa aktarılan yaşam biçimleridir.^[1]

16 Kasım 1972’de Paris’te UNESCO Genel konferansında kabul edilen “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme“ kültür mirasını üç sınıfta gruplandırmaktadır[^1]:

• Anıtlar: Bu gruba mimari yapılar, heykeller, resimler, arkeolojik eserler, kitabeler, mağaralar ve eleman birleşimleri girmektedir. Bu grupta yer alan eserler tarihi veya sanatsal veya bilimsel olarak evrensel değerlere sahiptirler.
• Yapı toplulukları: Bu gruba giren yapı toplulukları bulundukları konum nedeniyle tarihi veya sanatsal veya bilimsel olarak evrensel değerlere sahiptirler.
• Sitler: Bu gruba giren sit alanları ya insan ürünüdür ya da doğal bir şekilde oluşmuştur. Ya da bu ikisinin kombinasyonudur. Bu gruba giren sit alanları ya estetik, ya etnolojik ya da antropolojik bakımdan evrensel değerlere sahiptirler.

Yöresel bir arada oluşların zaman içinde ayrışan, çatışan veya kaynaşan etkileşimlerinin yazınsal ürünleri veya bulgusal kalıntıları, bölgesel koşullara ve anlayışlara göre anlatılmış ve düzenlemelere konu oluşturmuş tarihi yaşanmışlık ve esintilerle oluşturulmuş yazılı kayıtlar, dikili taş veya çivi yazısı ve kitabe türü tarihi yapılar veya doğal olayların dokulaştırdığı veya aşındırdığı yapıt veya alanlardan insanlığa katkı olarak değerlendirilen eserler bütünü Kültürel Miras olarak adlandırılıyor. Bu sözleşme, UNESCO tarafından oluşturulmuş ve kültürel ve doğal mirasların evrensel değeri olduğunun kabulüyle, bu mirasların korunmasını devletlere uluslararası yükümlülük olarak getirmiştir. “Dünya Miras Listesi” de bu sözleşme temel alınarak oluşturulmuştur.

• Barbara T. Hoffman, Art and cultural heritage: law, policy, and practice, Cambridge University Press, 2006 (İngilizce)
• Dallen J. Timothy and Gyan P. Nyaupane, Cultural heritage and tourism in the developing world : a regional perspective, Taylor & Francis, 2009 (İngilizce)
• Peter Probst, "Osogbo and the Art of Heritage: Monuments, Deities, and Money", Indiana University Press, 2011 (İngilizce)

• Küresel Miraslar Fonu
• Lahey Silahlı Çatışma Durumlarında Kültür Varlıklarının Korunması Konvansiyonu

• Kültürel Mirasın Dostları Derneği web sitesi
• Tarih Vakfı web sitesi 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[^1]: UNESCO (1972). Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. Erişim adresi: https://whc.unesco.org/en/conventiontext

Kültür ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.